Podatność wód podziemnych na zanieczyszczenie w obszarze Górnej Odry (JCWPd nr 128) wraz z oceną zawartości azotanów w wodach pierwszego poziomu wodonośnego

• Autorzy: Guzik M.

Warianty tytułu

EN

The groundwater natural vulnerability to contamination in the Upper Odra region (GWB 128) including the evaluation of nitrate content in the first aquifer

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obszar badań leży w regionie Górnej Odry, w strefie granicznej z Republiką Czeską. Celem prowadzonych badań była ocena podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia w obrębie JCWPd nr 128. Powierzchnia badanego obszaru wynosi 833,39 km2. Na bazie materiałów archiwalnych oraz danych pozyskanych podczas kartowania sozologicznego i hydrogeologicznego opracowano warstwy tematyczne zintegrowane w środowisku GIS. Kompilacja poszczególnych parametrów umożliwiła obliczenie dla wyznaczonych obszarów sumarycznego czasu wymiany polowej pojemności wodnej gleb i utworów strefy aeracji (MRT). Na tej podstawie określono stopień podatności wód pierwszego poziomu wodonośnego na zanieczyszczenie. Na badanym obszarze wyznaczono 5 klas podatności, różniących się czasem dopływu zanieczyszczeń z powierzchni terenu do wód pierwszego poziomu wodonośnego. W celu oceny zanieczyszczenia wód podziemnych azotanami wykonano badania polowe oraz pobrano próbki wód do badań laboratoryjnych. Relacje zachodzące pomiędzy podatnością naturalną a zanieczyszczeniem wód azotanami przedstawiono na mapie zawartości azotanów w wodach pierwszego poziomu wodonośnego.

EN

The research area is located in the Upper Odra region, on the border-line of Poland and Czech Republic. The aim of the study was the evaluation of natural groundwater vulnerability to contamination within GWB 128. The study area is 833,39 km2. The evaluation of groundwater contamination vulnerability within the research area was performed with the use of MRT parametric method, based on filtration and infiltration time. On the basis of archival materials and data obtained during sozological and hydrogeological mapping the integrated thematic layers in GIS environment were developed. The compilation of individual parameters allowed the calculation of the total time of field water capacity of soils and vadose zone formations (MRT) for designated areas. On the basis of MRT values the degree of contamination vulnerability of the first aquifer was defined. In the area of research five vulnerability classes were defined, conditioned by travel time of contaminants from the surface to first aquifer. In order to evaluate nitrate contamination of groundwater the field work was performed and water samples were collected for laboratory analyses. The relations between natural vulnerability and nitrate groundwater contamination was presented on the map of nitrate content of the first aquifer.

Słowa kluczowe

PL

jakość wód; azotany; podatność; MRT

EN

water quality; nitrates; vulnerability; mean residence time

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 456 Hydrogeologia z. 14/1
• Strony: 199--204
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Guzik M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Górnośląski, 41-200 Sosnowiec, ul. Królowej Jadwigi 1

Bibliografia

• 1. BIELEC B., OPERACZ T., 2002 — Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Racibórz wraz z Objaśnieniami. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 2. DOWGIAŁŁO J. i in. (red.), 2002 — Słownik hydrogeologiczny. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 3. GUZIK M., 2007 — Geneza i stan zanieczyszczenia wód podziemnych azotanami w zlewni górnej Liswarty. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 4. GUZIK M. i in., 2012 — Ocena podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie w obrębie JCWPd nr 128 w regionie Górnej Odry. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 5. HERBICH i in., 2004 — Instrukcja udostępniania, aktualizacji, weryfikacji i rozwoju Mapy Hydrogeologicznej Polski. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 6. HERBICH P. i in., 2008 — Wskazania metodyczne do opracowania warstw informacyjnych bazy danych GIS Mapy Hydrogeologicznej Polski 1:50 000 „Pierwszy poziom wodonośny – wrażliwość na zanieczyszczenia i jakość wód”. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 7. KONDRACKI J., 2001 — Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• 8. PACZYŃSKI B. (red.), 1995 — Atlas hydrogeologiczny Polski, 1:500 000, cz. II. Zasoby, jakość i ochrona wód podziemnych. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 9. ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. (Dz. U Nr 241, poz. 2093).
• 10. WITCZAK S. i in., 2005 — Mapa wrażliwości wód podziemnych na zanieczyszczenie w skali 1:500 000, Arcadis Ekokonrem Sp. z o.o. Warszawa.