Problem odnowy rumowiska wleczonego poniżej zapór. Ocena możliwości sztucznego uzupełniania rumowiska poniżej stopnia wodnego we Włocławku

• Autorzy: Habel M. , Babiński Z. , Szatten D.

Warianty tytułu

EN

Issues related to renewal of the bed load downstream of dams Assessment of the possibility to artificially rebuild the load downstream the Włocławek dam

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł stanowi pierwszą część z cyklu poświęconego projektowi sztucznego uzupełniania rumowiska wleczonego w odcinkach, gdzie występuje jego deficyt. Podjęto próbę wyznaczenia warunków brzegowych dla trwałego ustabilizowania procesów erozyjno-akumulacyjnych koryta dolnej Wisły. Ustalono, że powstanie sztucznego zbiornika wodnego skutkuje zmianą reżimu hydrologicznego rzeki, w tym następuje ograniczenie przepływu rumowiska rzecznego. Przeciętna roczna wielkość transportu osadów piaszczysto-żwirowych na dolnej Wiśle to ok. 2,2 mln ton i tyle jego dociera do cofki zbiornika włocławskiego. Deficyt w transporcie rumowiska poniżej zapory jest uzupełniany w wyniku erozji wgłębnej, często też bocznej, jednak tylko do przeciętnej rocznej wartości 1,1 mln ton. Wskazuje to na fakt, że Wisła samodzielnie nie jest w stanie odbudować transportu swoich osadów. W rezultacie rozważań proponuje się potrzebę „dokarmiania” koryta osadami piaszczysto-żwirowymi w odcinku erozyjnym w ilości mniejszej niż 0,5 mln ton rocznie.

EN

The article is the first of a cycle devoted to the project of artificial reconstruction of the bed load in sections where its shortage occurs. It attempts to determine the framework conditions for permanent stabilization of the erosion and accumulation processes in the Lower Vistula riverbed. It was found that creation of an artificial reservoir results in modification of the river’s hydrological regime, including limitation of the bed load flow. The average annual value of the sand and gravel deposits transport in Lower Vistula amounts to approx. 2.2 million tons and this is the amount that reaches the backwater part of the Włocławek reservoir. The deficit in the bed load transport downstream of the dam is completed mainly as a result of bottom erosion and, frequently, lateral erosion, but no more than to the average annual value of 1.1 million tons. It indicates that Vistula is not able to autonomously recreate the transport of its deposits. As a result of these considerations, the authors propose to “feed” the riverbed with sand and gravel deposits in the erosion section, in the amount of not less than 0.5 million tons per year.

Słowa kluczowe

PL

rumowisko wleczone; stopień wodny Włocławek; warunki brzegowe; procesy erozyjne; koryto rzeczne; dolna Wisła; reżim hydrologiczny; transport osadów; osady piaszczysto-żwirowe; erozja wgłębna

EN

water level; boundary conditions; erosion processes; riverbed; Lower Vistula River; hydrological regime; sediment transport; sand-gravel deposits; erosion

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 11
• Strony: 360--363
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Habel M.

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

autor

Babiński Z.

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

autor

Szatten D.

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Bibliografia

• [1] Babiński Z. 1992. Współczesne procesy korytowe dolnej Wisły, Prace Geogr., 157.
• [2] Babiński Z. 1994. Transport rumowiska unoszonego i wleczonego dolnej Wisły w okresie eksploatacji stopnia wodnego Włocławek, Przegl. Geogr., LXVII, 3-4, 285-308.
• [3] Babiński Z., M. Habel. 2015. Międzynarodowa Droga Wodna E40. Stan i możliwości zagospodarowania, Global Compact w Polsce, Raport Żegluga Śródlądowa - Wisła, Rozdz. II, Bezpieczeństwo ekologiczne, s. 212-217.
• [4] Goelz E. 2008. Improved sediment-management strategies for the sustainable development of German waterways (w:) Sediment Dynamics in Changing Environments (Proceedings of a symposium held in Christchurch, New Zealand, December 2008, IAHS Publ. 325.
• [5] Kondolf G.M. 2016. Maintaining and Restoring Sediment Load Downstream of Dams, 7th ICWRER, June 5-9, Kyoto, Japan, 9-11.
• [6] Kondolf G.M., Y. Gao, G.W. Annandale, G.L. Morris, E. Jiang, J. Zhang, Y. Cao, P. Carling, K. Fu, Q. Guo, R. Hotchkiss, Ch. Peteuil, T. Sumi, H.W. Wang, Z. Wang, Z. Wei, B. Wu, C. Wu, C.T. Yang. 2014. Sustainable sediment management in reservoirs and regulated rivers: Experiences from five continents, AGU Publications, Earth’s Future.
• [7] Parzonka W., R. Kasperek, R. Głowski. 2010. Ocena degradacji koryta właściwego Odry Środkowej i program działań naprawczych. PAN, Kraków, Nr 8/1, s. 59-68.
• [8] Vollmer S., E. Goelz. 2006. Sediment monitoring and sediment management in the Rhine River, Sediment Dynamics and the Hydromorphology of Fluvial Systems (Proceedings of a symposium held in Dundee, UK, July 2006, IAHS Publ. 306, 231.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).