Zróżnicowanie tła hydrogeochemicznego wód podziemnych eksploatowanych w zlewni Biebrzy

• Autorzy: Jóźwiak Krzysztof , Filar Sławomir , Nidental Magdalena , Węglarz Dorota , Przytuła Elżbieta

Identyfikatory

DOI

10.7306/bpig.9

Warianty tytułu

EN

Diveristy of the hydrogeochemical background of groundwater exploited in the Biebrza catchment

• Konferencja: Współczesne problemy hydrogeologii = Current challenges in hydrogeology : XIX Sympozjum
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań własnych oraz zebranych archiwalnych analiz wód podziemnych z obszaru zlew¬ni Biebrzy. Zebrany pakiet 2326 analiz z lat 1951–2017 ze wszystkich poziomów wodonośnych posłużył jako baza do określenia zakresu tła hydrogeochemicznego dla wybranych wskaźników (temperatura, pH, PEW, sucha pozostałość, zasadowość, utlenialność, HCO3–, SO42–, Cl–, NO3 – , NO2 – , NH4+, F–, PO42–, Ca2+, Mg2+, K+, Na+, Fe, Mn, Zn, Cr, Cu, Ba, B, Ni, Al). Wyniki badań fizykochemicznych wód podziem¬nych zlewni Biebrzy stanowią wypadkową funkcji zmiennych losowych (procesy naturalne), na które oddziałują czynniki dodatkowe (procesy antropogeniczne): rozmieszczenie, typ i funkcja ognisk zanieczyszczeń, procesy hydrogeochemiczne zachodzące w strefie aeracji i saturacji, trendy zmian jakości wód oraz sposób opróbowania i stosowane metody analityczne. Zmienne te poddano analizie statystycznej, w celu określenia ich rozkładu i wykrycia wartości odbiegających (anomalnych). Efektem końcowym było uzyskanie zakresu tła hydrogeochemicznego dla każdego parametru.

EN

The paper presents the results of our own and archival physicochemical analyses of groundwater from the Biebrza catchment. The archival data include 2,326 physicochemical analyses performed between 1951 and 2017. These data formed the basis for determining the hydrogeochemical background range for selected parameters (temperature, pH, electrical conductivity of water, dry residue, alkalinity, oxygen consumption, HCO3 – , SO42–, Cl–, NO3 – , NO2 – , NH4+, F–, PO42–, Ca2+, Mg2+, K+, Na+, Fe, Mn, Zn, Cr, Cu, Ba, B, Ni, Al). The results of physicochemical investigations of groundwater in the Biebrza catchment are the function of random variables (natural processes), which are influenced by additional factors (anthropogenic processes): distribution, type of pollution, hydrogeochemical processes occurring in the unsaturated and saturated zone, trends of changes of water quality, the sampling and analytical methods used. These variables were the subject of statistical analysis to determine their distribution and detect anomalies. Finaly hydrogeochemical background ranges have been determined for each parameter.

Słowa kluczowe

PL

tło hydrogeochemiczne; badania regionalne; zlewnia Biebrzy

EN

hydrogeochemical background; regional research; Biebrza catchment

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 475, Hydrogeologia z. 16
• Strony: 75--83
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jóźwiak Krzysztof

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Filar Sławomir

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Nidental Magdalena

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Węglarz Dorota

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Przytuła Elżbieta

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. APPELO C.A.J., POSTMA D., 1993 – Geochemistry, groundwater and pollution. A.A. Balkema, Rotterdam.
• 2. DOMENICO P.A., SCHWARTZ F.W., 1990 – Physical and chemical hydrogeology. Wiley & Sons, New York.
• 3. FILAR S., HONCZARUK M., JANIK M., JÓŹWIAK K., NIDENTAL M., PRZYTUŁA E., STAROŚCIAK A., SZYDŁO M., ŚLIWIŃSKI Ł., WĘGLARZ D., 2018 – Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych obszaru bilansowego zlewni Biebrzy. PAństw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• 4. MACIOSZCZYK A., 1987 – Hydrogeochemia. Wydaw. Geol., Warszawa.
• 5. MACIOSZCZYK A., 1990 – Tło i anomalie hydrogeochemiczne. Metody badania, oceny i interpretacji. Centralny Program Badań Podstawowych, 04.10, 54. Wydaw. SGGW, AR. Warszawa.
• 6. MACIOSZCZYK A., DOBRZYŃSKI D., 2002 – Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa.
• 7. WITCZAK S., KANIA J., KMIECIK E., 2013 – Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).