Determination of elastic parameters of near-surface layers over subsidence trough development during longwall exploitation

• Autorzy: Mendecki M. , Jochymczyk K. , Zuberek W. M. , Tomaszewska R.

Identyfikatory

DOI

10.1515/amsc-2017-0050

Warianty tytułu

PL

Wyznaczenie parametrów sprężystych płytkiego ośrodka geologicznego nad wykształcającą się niecką obniżeniową

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Seismic and geodetic studies were carried out before, during, and after underground exploitation of a coal bed in Katowice - Kleofas Coal Mine, located in the Upper Silesia Coal Basin, Poland. Development of a subsidence trough was completed approximately 3 months after passage of a longwall exploitation in the coal seam. This was the time required for the subsidence trough to appear on the surface, which was confirmed by levelling measurements. Sharp changes in the elastic parameters were observed on each profile during subsidence trough development. This observation can result from changing tension and compression forces caused by increase and/or decrease of the elastic parameters of the rock mass. After completion of subsidence trough development, the rock mass appeared to return to its isotropic state and the observed changes ceased. Some minor fluctuations were noted, but they probably resulted from changes in groundwater levels, which might have affected the measured parameters.

PL

Podziemna eksploatacja górnicza wywołuje niebezpieczne deformacje powierzchni terenu. W rejonie prowadzonej ścianowej eksploatacji górniczej przez KWK Katowice – Kleofas wykonano dwuletnie, cykliczne pomiary sejsmiczne oraz geodezyjne. Największe wartości składowych pionowych przemieszczeń punktów osnowy geodezyjnej zaobserwowano 3 miesiące po przejściu frontu eksploatacji ścianowej w pokładzie węgla kamiennego na głębokości ponad 600 metrów poniżej poziomu terenu. Podczas procesu wykształcania się niecki obniżeniowej stwierdzono występowanie gwałtownych zmian parametrów sprężystych płytkiego ośrodka geologicznego. Zmiana tych parametrów wynika ze zmiennego w czasie stanu naprężeń ściskających i rozciągających w skałach. Po zakończeniu procesu wykształcania się niecki obniżeniowej mierzone parametry generalnie ustabilizowały się, co świadczy o powrocie środowiska geologicznego do stanu izotropowego. Występujące wtedy niewielkie wahania parametrów wynikają ze zmiany poziomu zwierciadła wody.

Słowa kluczowe

EN

shallow seismics; wave velocity anisotropy; shear modulus; attenuation; subsidence trough; underground coal mining

PL

płytka sejsmika; anizotropia prędkości fal sejsmicznych; moduł ścinania; tłumienie fal sejsmicznych; eksploatacja węgla kamiennego

• Wydawca: Instytut Mechaniki Górotworu PAN
• Czasopismo: Archives of Mining Sciences
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 62, no. 4
• Strony: 705--716
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Mendecki M.

• Faculty of Earth Sciences, University of Silesia, 60 Bedzinska Str., 41-200 Sosnowiec, Poland

autor

Jochymczyk K.

• Faculty of Earth Sciences, University of Silesia, 60 Bedzinska Str., 41-200 Sosnowiec, Poland

autor

Zuberek W. M.

• Faculty of Earth Sciences, University of Silesia, 60 Bedzinska Str., 41-200 Sosnowiec, Poland

autor

Tomaszewska R.

• Faculty of Earth Sciences, University of Silesia, 60 Bedzinska Str., 41-200 Sosnowiec, Poland

Bibliografia

• [1] Bamford D., Nunn K.R., 1979. In Situ Seismic Measurements of Crack Anisotropy in the Carboniferous Limestone of Northwest England. Geophysical Prospecting 27 (2), 322-338.
• [2] Belfer I., Bruner I., Keydar S., Kravtsov A., Landa E., 1998. Detection of shallow objects using refracted and diffracted seismic waves. Journal of Applied Geophysics 38 (3),155-168.
• [3] Blachowski J., Cacon S., Milczarek W., 2009. Analysis of post-mining ground deformations caused by underground coal extraction in complicated geological conditions. Acta Geodyn. Geomater 6, 351-357.
• [4] Bogusz M., Mendecki M., 2011. Seismic and Geodetic Observations of Subsidence Trough Development Over a Longwall Face in a Coal Bed Under Extraction Geophysics. Idziak A.F, Dubiel R. (Eds). Mining and Environmental Protection. Springer, Berlin, 71-79.
• [5] Carvalho J., Lisboa J.V., Torres L., Mendes-Victor L.A., 2000. Rock mass evaluation using in-situ velocity and attenuation measurements. European Journal Of Environmental And Engineering Geophysics 5, 15-31.
• [6] Carvalho J., Torres L., Castro R., Dias R., Mendes-Victor L., 2009. Seismic velocities and geotechnical data applied to the soil microzoning of western Algarve, Portugal. Journal of Applied Geophysics 68 (2), 249-258.
• [7] Crampin S., McGonigle R., Bamford D., 1980. Estimating crack parameters from observations of P-wave velocity anisotropy. Geophysics 45 (3), 345-360.
• [8] Dal Moro G., Moura R.M.M., Moustafa S.S., 2015a. Multi-component Joint Analysis of Surface Waves. Journal of Applied Geophysics 119, 128-138.
• [9] Dal Moro G., Pipan M., Gabrielli P., 2007. Rayleigh wave dispersion curve inversion via genetic algorithms and marginal posterior probability density estimation. Journal of Applied Geophysics 61, 39-55.
• [10] Dal Moro G., Ponta R., Mauro R., 2015b. Unconventional optimized surface wave acquisition and analysis: Comparative tests in a perilagoon area. Journal of Applied Geophysics 114, 158-167.
• [11] Doležalová H., Kajzar V., Souček K., Staš L., 2009. Evaluation of mining subsidence using GPS data. Acta Geodyn Geomater 6, 359-367.
• [12] Doležalová H., Kajzar V., Souček K., Staš L., 2012. Analysis of surface movements from undermining in time. Acta Geodyn. Geomater 9, 389-400.
• [13] Foti S., Lai C.G., Rix G.J., Strobbia C., 2014. Surface wave methods for near-surface site characterization. CRC Press.
• [14] Gustkiewicz J., Zuberek W.M., Jochymczyk K., Kaczor D., 2002. Geophysical monitoring of soil deformation due to underground mining. Ogasawara H., Yanagidani T., Ando M. (Eds) Seismogenic Process Monitoring, AA Balkema Publishers, 25-36.
• [15] Ismail A., Denny F.B., Metwaly M., 2014. Comparing continuous profiles from MASW and shear-wave reflection seismic methods. Journal of Applied Geophysics 105, 67-77.
• [16] Jochymczyk K., 2005. Levelling and seismic refraction measurements of ground subsidence in a mining area. Acta Geodyn. Geomater 2, 151-157.
• [17] Kadlečík P., Kajzar V., Nekvasilová Z., Wegmüller U., Doležalová H., 2015. Evaluation of the subsidence based on dInSAR and GPS measurements near Karvina, Czech Republic. AUC Geographica 50 (1), 51-61.
• [18] Kadlečík P., Schenk V., Seidlova Z., Schenková Z., 2010. Analysis of vertical movements detected by radar interferometry in urban areas. Acta Geodyn. Geomater 7, 371-380.
• [19] Kajzar V., Doležalová H., 2013. Monitoring and Analysis of Surface Changes from Undermining. GeoScience Engineering 59 (4), 1-10.
• [20] Karakostas V., Mirek K., Mesimeri M., Papadimitriou E., Mirek J., 2017. The Aftershock Sequence of the 2008 Achaia, Greece, Earthquake: Joint Analysis of Seismicity Relocation and Persistent Scatterers Interferometry. Pure and Applied Geophysics 174, 151-176.
• [21] Knothe S., 1980. Influence of time on the course of displacement, deformation of the rock mass and land surface caused by mining exploitation. Borecki M. (Ed.) Surface protection against mining damage, Wydawnictwo “Śląsk” Katowice (in Polish).
• [22] Knothe S., 1984. Predicting the impacts of mining exploitation. Wydawnictwo “Śląsk” Katowice (in Polish).
• [23] Kochmański T., 1980. Tadeusz Kochmański Theory. Borecki M (Ed.) Surface protection against mining damage, Wydawnictwo “Śląsk” Katowice (in Polish).
• [24] Lin C.P., Chang C.C., Chang T.S., 2004. The use of MASW method in the assessment of soil liquefaction potential. Soil Dynamics and Earthquake Engineering 24 (9), 689-698.
• [25] Mirek K., Mirek J., 2016. Observation of underground exploitation influence on a surface in Budryk, Sośnica, and Makoszowy coal mine area. Polish Journal of Environmental Studies 25 (5A), 57-61.
• [26] Park C.B., Miller R.D., Xia J., 1999. Multichannel analysis of surface waves. Geophysics 64(3), 800-808.
• [27] Schön J.H., 1996. Physical Properties of Rocks: fundamentals and principles of Petrophysics. Pergamon Press, Oxford.
• [28] Sloan S.D., Nolan J.J., Broadfoot S.W., McKenna J.R., Metheny O.M., 2013. Using near-surface seismic refraction tomography and multichannel analysis of surface waves to detect shallow tunnels: A feasibility study. Journal of Applied Geophysics 99, 60-65.
• [29] Stan-Kleczek I., Mendecki M.J., 2014. The use of active seismic methods to study seismic waves anisotropy in Triassic dolomites. Alejano R, Perucho A, Olalla C, Jiménez R (Eds) Rock Engineering and Rock Mechanics: Structures in and on Rock Masses. Taylor & Francis Group, London, 1213-1217.
• [30] Stan-Kłeczek I., Mendecki M.J., 2016. Application of Multichannel Analysis of Surface Waves to S-Phase Wave Anisotropy Estimation. Acta Geophysica 64 (5), 1593-1604.
• [31] Turesson A., 2007. A comparison of methods for the analysis of compressional, shear, and surface wave seismic data, and determination of the shear modulus. Journal of Applied Geophysics 61 (2), 83-91.
• [32] Xu C., Butt S.D., 2006. Evaluation of MASW techniques to image steeply dipping cavities in laterally inhomogeneous terrain. Journal of Applied Geophysics 59 (2), 106-116.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018)