Konstrukcja domów przysłupowych w Bogatyni. Uwagi w kontekście analizy dokumentacji pomiarowej

Kodym-Kozaczko, Grażyna

doi:10.21008/j.2658-2619.2021.7.3

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Konstrukcja domów przysłupowych w Bogatyni. Uwagi w kontekście analizy dokumentacji pomiarowej

Autorzy

Kodym-Kozaczko Grażyna

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

https://architektura.put.poznan.pl/numery-archiwalne

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2021.7.3

Warianty tytułu

Construction of half-timbered houses in Bogatynia. Comments in the context of the analysis of measurement documentation

Języki publikacji

Abstrakty

Artykuł stanowi wstęp do badań nad konstrukcją domów przysłupowych z rejonu miasta Bogatynia, położonego w powiecie zgorzeleckim w województwie dolnośląskim. Dociekania prowadzono na podstawie inwentaryzacji pomiarowych opracowanych pod kierunkiem autorki publikacji, w ramach zajęć terenowych dla studentów II stopnia kierunku architektura na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej. Wykazano, że proces kształtowania się struktury konstrukcyjnej domów przysłupowych trwał przynajmniej do początku XX w. W przypadku Bogatyni można nawet rozpatrzeć wyróżnienie specyficznego pośredniego typu konstrukcyjnego, który należy określić jako długosłupowy i krótkomieczowy.

The article is an introduction to research on the construction of half-timbered houses from the area of the city of Bogatynia, located in the Zgorzelecki poviat in the Dolnośląskie voivodship. The research was carried out on the basis of measurement inventories prepared under the supervision of the author of the publication as part of field classes for second-degree students of Architecture at the Faculty of Architecture of the Poznań University of Technology. It has been shown that the process of shaping the structure of half-timbered houses lasted at least until the beginning of the 20th century. In the case of Bogatynia, it is even possible to distinguish between a specific, intermediate construction type, which should be defined as long-column and short-beam.

Słowa kluczowe

inwentaryzacja pomiarowa konstrukcja ścian wiązanie dachowe domy przysłupowe

wall construction roof structure Bogatynia measurement of inventory half-timbered houses

Wydawca

Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej

Czasopismo

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

Rocznik

2021

Tom

Z. 7

Strony

19--37

Opis fizyczny

Bibliogr. 27 poz., rys.

Twórcy

autor

Kodym-Kozaczko Grażyna

Politechnika Poznańska, Wydział Architektury, Instytut Architektury, Urbanistyki i Ochrony Dziedzictwa, Zakład Architektury Usługowej i Mieszkaniowej

https://orcid.org/0000-0002-9947-4112

Bibliografia

1. Bernet K. [niedatowane], Informator o domach przysłupowych, Towarzystwo Miłośników Bogatyni, Towarzystwo Miłośników Ziemi Bogatyńskiej.
2. Bernet K., Domy przysłupowe, http://www.umgebindeland.de/de/dnl/palm_ua_umgebindebauweise_und_handwerk_polnisch1917.1917.pdf [dostęp: 30.10.2016].
3. Czemplik M., 2009, Domy przysłupowe w Bogatyni – analiza stanu istniejącego i kierunki rozwoju, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”, Seria Architektura, z. 49, s. 59-67.
4. Gaczkowska A., Współczesna reinterpretacja górnołużyckiego domu przysłupowego, projekt dyplomowy pod kierunkiem T. Bardzińskiej-Bonenberg, mpis, Biblioteka WA PP.
5. Lis M., 1977, Budownictwo ludowe Dolnego Śląska. Okolice Bogatyni, Jelenia Góra–Wrocław, Biuro Studiów i Dokumentacji Zabytków we Wrocławiu, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Jeleniej Górze.
6. Loewe L., 1969, Schlesische Holzbauten, Werner-Verlag, Düsseldorf.
7. Mączyński D., Tajchman J.J., Warchoł M., Historyczne ciesielskie konstrukcje dachowe. Propozycja systematyki i uporządkowania terminologii, cz. 5, http://dachy.info.pl/technika/historyczne-ciesielskie-konstrukcje-dachowe-propozycja-systematyki-i-uporzadkowania-terminologii-cz-2 [dostęp: 30.9.2021].
8. Nowacki P., Jonak A., Boryczka R., Boczar I., Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Bogatynia. Zmiana studium, http://gmina.bogatynia.sisco.info/zalaczniki/1508/urgim_06_325_xxxvii_zal_1_tekst.pdf, [dostęp: 30.9.2021].
9. Rdzawska E., 2001, Architektura przysłupowa Wschodnich Łużyc jako przedmiot ochrony konserwatorskiej – adaptacja zabytkowych obiektów dla współczesnych potrzeb użytkowych, Politechnika Śląska, Gliwice [pr. dokt., masz.].
10. Rdzawska E., Budownictwo przysłupowe jako wyznacznik jedności kulturowej trzech narodów, http://www.umgebindeland.de/de/dnl/palm_ua_-_umgebindebauweise_und_handwerk_polnisch1917.1917.pdf.
11. Rdzawska E. [b.d.], Das Umgebindehaus östlich der Neiße, w: Umgebinde. Eine einzigartige Bauweise im Dreiländereck Deutschland – Polen – Tschechien, Die Blauen Bücher, Königstein im Taunus, s. 157-160.
12. Trocka-Leszczyńska E. [b.d.], Umgebindehäuser in Niederschlesien, w: Umgebinde. Eine einzigartige Bauweise im Dreiländereck Deutschland – Polen – Tschechien, Die Blauen Bücher, Königstein im Taunus, s. 148-156.
13. Trocka-Leszczyńska E., 1995, Wiejska zabudowa mieszkaniowa w rejonie sudeckim, Wrocław, s. 140-155.
14. Trocka-Leszczyńska E., Rdzawska-Augustin E., 2015, Ochrona drewnianych domów przysłupowych na terenie województwa dolnośląskiego, „Materiały Budowlane”, 11.
15. Trocka-Leszczyńska E., Rdzawska E., 2009, Przystosowanie domów przysłupowych do współczesnych potrzeb na terenie Górnych Łużyc, „Wiadomości Konserwatorskie”, 26, s. 325-335.
16. Zabudowa łużycka i pruski mur, http://www.bogatynia.dwr.pl/luzyckie.html [dostęp: 30.9.2021].
17. Zbiór zaktualizowanych kart adresowych Gminnej Ewidencji Zabytków z terenu Miasta i Gminy Bogatynia [...], 2013, http://bip.bogatynia.pl/?a=5637 [dostęp: 30.9.2021].
Źródła archiwalne
1. Brzeźniak M., Sawińska M., Kremski K., Inwentaryzacja domu mieszkalnego przy alei Żytawskiej 22 (dawn. L. Waryńskiego) w Bogatyni, wg GEZ 4 ćw. XIX w.
2. Kulczyńska J., Schöneich A., Sobańska A., Inwentaryzacja pomiarowa budynku mieszkalno-usługowego przy ul. 1 Maja 8 w Bogatyni, wg GEZ 3 ćw. XIX w.
3. Lewandowska J., Amiri O ., Inwentaryzacja pomiarowa budynku gospodarczego Wyszków 21, wg GEZ 3 ćw. XIX w.
4. Majewska K., Matejkowska B., Łosik W., Trawiński T., Inwentaryzacja pomiarowa domu mieszkalnego przy ul. 1 maja 37 w Bogatyni, wg GEZ 1813 r.
5. Nowacka K., Nowicka K ., Pachocka M., Inwentaryzacja domu mieszkalnego przy ul. Waryńskiego 15 w Bogatyni, wg GEZ 4 ćw. XIX w
6. Nowicki T., Patyna K., Piechocki M., Inwentaryzacja pomiarowa budynku przy ul. L. Waryńskiego 26 w Bogatyni, wg GEZ 4 ćw. XIX w.
7. Owczarek K., Plaskota K., Zawieja P., Inwentaryzacja pomiarowa domu mieszkalnego przy ul. Górnej 3 w Bogatyni, wg GEZ 2 ćw. XIX w.
8. Pawlaczyk J., Powroziewicz D., Rapała S., Inwentaryzacja pomiarowa domu mieszkalnego [faktora tkackiego] przy ul. Kochanowskiego 7 w Bogatyni, wg GEZ k. XIX w.
9. Perowska J., Członkowski T., Filus P., Inwentaryzacja pomiarowa domu mieszkalnego [faktora tkackiego] przy ul. Nadbrzeżnej 18 w Bogatyni, wg GEZ dawny dom ludowy, ok. 1910 r.
10. Popławska M., Rauk O., Rolek I., Inwentaryzacja pomiarowa domu mieszkalnego [faktora tkackiego] przy ul. Bojowników o Wolność i Demokrację 7 w Bogatyni, wg GEZ k. XVIII w.

Uwagi

Badania prowadzone w ramach SBAD 0112/SBAD/0158 „Obrzeża modernizmu – kontekst historyczny, przestrzenny, artystyczny”.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-0e099d79-0c11-4af8-a533-2f941e0ce3c5