Znaczenie mokrego i suchego opadu zanieczyszczeń w eutrofizacji wód w stawach na przykładzie rezerwatu „Stawy Raszyńskie”

• Autorzy: Pawlik-Dobrowolski J. , Łempicka A.

Warianty tytułu

EN

The importance of dry and wet deposition of pollutants for eutrophication of pond water – the reserve “Stawy Raszyńskie” example

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 1999–2001 na obszarze rezerwatu „Stawy Raszyńskie”, w ciekach dopływających do stawów i w stawach, badano stężenie i ładunek NH₄, NO₃, PO₄, K oraz wartość pH w opadzie zanieczyszczeń atmosferycznych. Stwierdzono, że opad jest istotnym źródłem azotu, głównie w postaci N-NH₄, a w mniejszym stopniu także azotu azotanowego, fosforanów i potasu. Wykazano znaczne stężenie i ładunek fosforanów i potasu w ciekach i stawach. Wartości pH w opadzie mokrym wynosiły od 2,4 do 7,4, zdecydowanie przeważały opady: bardzo kwaśny, kwaśny i słabo kwaśny. W opadzie suchym pH wynosiło od 3,6 do 6,9. Średnia wartość pH w opadzie mokrym wynosiła 5,5, w wodzie cieków – 7,3, a stawów – 7,7. Badania wykazały, że opad zanieczyszczeń atmosferycznych wpływa znacząco na żyzność wody w stawach, ponieważ jest źródłem znacznych ładunków mineralnych składników pokarmowych. W wyniku erozji mechanicznej i chemicznej, zintensyfikowanej opadami kwaśnymi, wprowadzane są do stawów także składniki pochodzące z innych źródeł zanieczyszczeń obszarowych.

EN

Concentrations and loads of NH₄, NO₃, PO₄, K in ponds and inflowing streams and pH of atmospheric deposition were measured in 1999 and 2001 on the area of the reserve “Stawy Raszyńskie”. Atmospheric deposition was found to be an important source of nitrogen, maliny in the N-NH₄ form, and, to a lesser extent, of nitrates, phosphates and potassium. Remarkable concentrations and loads of phosphates and potassium were found in running waters and ponds. pH in wet deposition varied between 2.4 and 7.4 with the prevalence of strongly acidic, acidic and slightly acidic precipitation. The values in dry deposition ranged between 3.6 and 6.9. Average pH of wet deposition was 5.5, that of running waters – 7.3 and of pond water – 7.7. The studies revealed that atmospheric precipitation can strongly affect water status in ponds since it is an important source of nutrients. Moreover, due to mechanical and chemical erosion intensified by acid rains, pond waters are fed with pollutants from other diffuse sources.

Słowa kluczowe

PL

wody powierzchniowe; trofizm wód; kwaśny opad; stężenie zanieczyszczeń; ładunek zanieczyszczeń

EN

surface waters; trophic status; acid rain; concentrations of pollutants; loads of pollutants

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 3, z. spec. (6)
• Strony: 167--177
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Pawlik-Dobrowolski J.

• Akademia Techniczno-Humanistyczna, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, tel. [phone] w. 84

autor

Łempicka A.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Studiów Regionalnych Rozwoju Obszarów Wiejskich

Bibliografia

• CHOJNACKI A., 1967–1968. Wyniki badań składu chemicznego wód opadowych w Polsce. Cz. 1–4. Pam. Puł. z. 24, 29, 35.
• DURKOWSKI T., ŁEMPICKA A., PAWLIK-DOBROWOLSKI J., WORONIECKI T., 1999. Mokry opad zanieczyszczeń atmosferycznych jako podstawowe źródło zanieczyszczeń zbiorników wodnych (na przykładzie jeziora Miedwie). Rocz. AR Pozn. 310 Melior. Inż. Środ. 20 cz. 1 s. 391–402.
• PAWLIK-D OBROWOLSKI J., 1983. Zmiany składu chemicznego wód powierzchniowych pod wpływem zanieczyszczeń obszarowych (w Karpatach Zachodnich). Falenty: IMUZ rozpr. habil. ss. 144.
• PAWLIK-D OBROWOLSKI J., DURKOWSKI T., 1998. Ocena transferu zanieczyszczeń w wodach zlewni cząstkowych rzeki Krzekny. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 458 s. 461–471.
• PAWLIK-D OBROWOLSKI J., DOMAGAŁA R., KOSTUCH M., MACHNIK A., PAWLIK-DOBROWOLSKA B., T WARDY S., 1996. Zanieczyszczenia obszarowe. Cz. 1. Stan przed napełnieniem zbiornika. W: Zbiornik Dobczyce – Zagrożenia środowiska naturalnego w zlewni rzeki Raby powyżej i poniżej zbiornika i ich wpływ na jakość wody. Warszawa: MOŚZNiL maszyn. ss. 120.
• PAWLIK-D OBROWOLSKI J., KOSTUCH M., PAWLIK -DOBROWOLSKA B., T WARDY S., 1997. Zanieczyszczenia obszarowe. Cz. 2. Stan po napełnieniu zbiornika. W: Zbiornik Dobczyce – Zagrożenia środowiska naturalnego w zlewni rzeki Raby powyżej i poniżej zbiornika i ich wpływ na jakość wody. Warszawa: MOŚZNiL maszyn. ss. 108.
• PAWLIK-D OBROWOLSKI J., MIODUSZEWSKI W., 1995. Problematyka bilansowania biogenów w granicach podziału administracyjnego i hydrograficznego. Melior. Rol. nr 3/4 s. 34–39.
• SCHLEEF, KLEINHASS , 1994. National and EC nitrate policies – agriculture in the EU. Cz. 1. The Regional Level. Braunschweig, Germany: FAL ss. 42.
• SZPONAR L., PAWLIK-DOBROWOLSKI J., DOMAGAŁA R., TWARDY S., TRACZYK J., 1996. Bilans azotu, fosforu i potasu w rolnictwie polskim. Pr. IŻŻ nr 80 ss. 102
• ŚNIEŻEK T, DEGÓRSKA A., 1996. Opady atmosferyczne w rejonie północno-wschodniej Polski. Badania prowadzone w Stacji Kompleksowego Monitoringu Środowiska „Puszcza Borecka”. W: Chemizm i oddziaływanie kwaśnych deszczy na środowisko przyrodnicze. Sesja naukowa, Jeziory 10.06.1996. Poznań: UAM s. 85–102.
• TURZAŃSKI P. T., GODZIK B., 1996. Mokra depozycja zanieczyszczeń w rejonie krakowskim. W: Półwiecze działalności rybackiego ośrodka PAN w Gołyszu. Gołysz: PAN s. 11–40.
• TWAROWSKI R., 1996. Kwasowość i stan zanieczyszczeń opadów atmosferycznych w Karkonoszach. W: Półwiecze działalności rybackiego ośrodka PAN w Gołyszu. Gołysz: PAN s. 61–83.
• WALNA B., SIEPAK J., 1996. Chemizm kwaśnych deszczy na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego. W: Półwiecze działalności rybackiego ośrodka PAN w Gołyszu. Gołysz: PAN s. 103–124.
• WRÓBEL S., 2002. Badania chemiczne stawów. W: Półwiecze działalności rybackiego ośrodka PAN w Gołyszu. Gołysz: PAN s. 47–57.
• ZIMKA J. R., STACHURSKI A., 1996. Kwaśne opady deszczu a obumieranie lasów świerkowych w Karkonoszach. W: Chemizm i oddziaływanie kwaśnych deszczy na środowisko przyrodnicze. Sesja naukowa, Jeziory 10.06.1996. Poznań: UAM s. 41–59.