Miejska architektura Poznania w modernistycznej interpretacji Stefana Cybichowskiego

• Autorzy: Białkiewicz Joanna Jadwiga

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK66CYBICHOWSKI

Warianty tytułu

EN

Urban architecture of Poznań in Stefan Cybichowski’s modernist interpretation

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Przedmiotem opracowania są poznańskie budowle użyteczności publicznej i architektury przemysłowej zaprojektowane przez Stefana Cybichowskiego w latach 1927–1934 w formach modernistycznych. Pierwsze eksperymenty Cybichowskiego z modernizmem w architekturze świeckiej datują się na połowę lat dwudziestych i wiążą z intensywnym ruchem budowlanym przed PWK oraz ogólnie z rozwojem miasta w okresie międzywojennym. Opisano chronologicznie budynki zróżnicowane pod względem funkcji: Szkołę Handlową, elektrownię na Garbarach, palmiarnię w parku Wilsona, internat Sióstr Urszulanek oraz fabrykę Pebeco. Cybichowski stosował dwa rodzaje „kostiumu modernistycznego”: surowy funkcjonalizm o inspiracjach bauhausowskich dla obiektów przemysłowych oraz modernizm z elementami neoklasycyzmu dla budowli o charakterze bardziej reprezentacyjnym. Należy odnotować jego pionierską rolę we wprowadzeniu funkcjonalizmu w architekturę miejską Poznania.

EN

The subject of this study are the Poznań public and industrial buildings designed by Stefan Cybichowski in 1927–1934 in Modernist forms. Cybichowski’s first experiments with Modernism in secular architecture date back to the mid-1920s and are connected with the intensive building movement before the General National Exhibition (PWK) and the development of the city in general during the interwar period. Buildings with a diverse range of functions were described: the School of Trade, the power plant on Garbary, the Palm House in Wilson Park, the Ursuline Sisters’ boarding school, and the Pebeco factory. Cybichowski used two types of “Modernistic costumes:” strict Functionalism with Bauhaus inspirations for industrial buildings and Modernism with elements of Neoclassicism for buildings of a more formal character. His pioneering role in introducing Functionalism to the urban architecture of Poznań should be noted.

Słowa kluczowe

PL

modernizm; modernizm klasycyzujący; półmodernizm; międzywojenna architektura Poznania

EN

classicizing Modernism; semi-Modernism; interwar architecture of Poznań

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 66
• Strony: 37--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Białkiewicz Joanna Jadwiga

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0000-0002-8827-9397

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• 1. Białkiewicz Andrzej, Stelmach Bolesław, Żychowska Maria Jolanta, Assets of Modern Culture: An Outline of Conservation Issues, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2020, nr 63.
• 2. Białkiewicz Joanna Jadwiga, Stefan Cybichowski – jego twórczość na tle epoki, Kraków 2015. Budowa Elektrowni Miejskiej w Poznaniu, „Architektura i Budownictwo” 1928, nr 5.
• 3. Czarnecki Władysław, Budownictwo w Poznaniu, „Architektura i Budownictwo” 1932, nr 1.
• 4. Dworecki Zbigniew, Poznań i poznaniacy w latach Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939, Poznań 1994.
• 5. Grzeszczuk-Brendel Hanna, Architektura i budownictwo Poznania w pierwszej połowie XX wieku, [w:] Architektura i budownictwo Poznania w pierwszej połowie XX wieku, red. Teresa Jakimowicz, Poznań 2005.
• 6. Kusztelski Andrzej, Zespół projektów nowego klasztoru Dominikanów. Z prac nad katalogiem zabytków Poznania, „Kronika Miasta Poznania” 1999, nr 4.
• 7. Mikulski Daniel, „New” seats of landed gentry – remodelling or a new construction? Studies on the identification and dating of manors and palaces in Greater Poland, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2019, nr 59.
• 8. Modrzejewski Józef, Szkoły w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania” 1991, nr 3–4.
• 9. Mrugalska-Banaszak Magdalena, Budownictwo i architektura przemysłowa na Zawadach i Głównej do 1939 roku. Wykaz obiektów przemysłowych, „Kronika Miasta Poznania” 2002, nr 2.
• 10. Pazder Janusz (red.), Poznań. Przewodnik po zabytkach i historii, Poznań 2010.
• 11. Zakrzewski Zbigniew, Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918–1939, Poznań 1985.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 12. https://cyryl.poznan.pl/kolekcja/685/elektrownia-garbary-projekty-stefana-cybichowskiego-i-zdjecia-1927-29-2016-mkz-i-zbiory-prywatne.
• 13. https://cyryl.poznan.pl/kolekcja/548/fabryka-pebeco-przy-ul-chlebowej-4-8-projekty-stefana-cybichowskiego-1930-1934-mkz.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).