Dostępność gmin transportem autobusowym

• Autorzy: Rosik P. , Pomianowski W. , Kołoś A. , Guzik R. , Goliszek S. , Stępniak M. , Komornicki T.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.18.005.9185

Warianty tytułu

EN

Bus accessibility of polish gminas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem głównym artykułu jest diagnoza stanu dostępności transportem autobusowym gmin w Polsce obliczonej za pomocą modelu potencjału. Analiza została przeprowadzona z uwzględnieniem możliwości przesiadek. Możliwe stało się porównanie dostępności autobusowej z dostępnością transportem indywidualnym zarówno dla krótkich, jak i długich podróży, co pozwoliło na rozpoznanie obszarów (gmin), gdzie jest szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie dostępności transportem autobusowym w porównaniu do transportu indywidualnego. W relacji do transportu indywidualnego „punkt ciężkości” dostępności w podróżach długich przesuwa się w kierunku Polski południowo-wschodniej. Bipolarny i heksagonalny układ wyższej dostępności widoczny w transporcie indywidualnym traci na znaczeniu na rzecz układu wyraźniej akcentującego rolę Lublina i Rzeszowa i wzajemnych powiązań ośrodków Polski centralnej i południowo-wschodniej.

EN

The main goal of the article is to diagnose the accessibility of municipalities by bus transport in Poland calculated using the potential model. The analysis was carried out taking into account the possibility of transfers. It has become possible to compare bus accessibility with the accessibility by individual transport for both short and long trips, which allowed to identify areas (municipalities), where there is a particularly unfavorable situation in terms of accessibility by bus in relation to individual transport. For bus transport the “center of gravity” of accessibility is shifting towards south-eastern Poland. Bipolar and hexagonal system of higher accessibility visible in individual transport is losing importance for a system that more clearly emphasizes the role of Lublin and Rzeszow and the interconnectedness of central and south-eastern Poland.

Słowa kluczowe

PL

dostępność potencjałowa; dostępność transportem autobusowym; sieć transportu autobusowego

EN

potential accessibility; bus accessibility; bus network

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 21(1)
• Strony: 54--64
• Opis fizyczny: Bibliogr. 46 poz., rys.

Twórcy

autor

Rosik P.

• Zakład Przestrzennego Zagospodarowania, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

autor

Pomianowski W.

• Zakład Przestrzennego Zagospodarowania, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

autor

Kołoś A.

• Zakład Geografii Ludności, Osadnictwa i Rolnictwa, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

autor

Guzik R.

• Zakład Rozwoju Regionalnego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

autor

Goliszek S.

• Zakład Przestrzennego Zagospodarowania, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

autor

Stępniak M.

• Zakład Geografii Miast i Ludności, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

autor

Komornicki T.

• Zakład Przestrzennego Zagospodarowania, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

Bibliografia

• [1] Abramowicz A., Abramowicz M., 2016, Konkurencja na rynku pasażerskich przewozow międzyaglomeracyjnych w Polsce, Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 5, 13-21.
• [2] Bartosiewicz B., Pielesiak I., Marszał T. (red.), 2012, Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Studia KPZK PAN, T. CXLVII, Warszawa.
• [3] Bartosiewicz B., Wiśniewski Sz., 2016, Lokalny transport zbiorowy w Łodzi w świetle badań dostępności, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(2), 31-43.
• [4] Beim M., 2014, Wpływ dostępności transportem publicznym na rozwój społeczno-ekonomiczny województwa wielkopolskiego, Wielkopolskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, Poznań.
• [5] Bul R., 2014, Migracje wahadłowe ludności w aglomeracji poznańskiej, Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 24, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• [6] Chojnicki Z., 1966, Zastosowanie modeli grawitacji i potencjału w badaniach przestrzenno-ekonomicznych, Studia, 14, KPZK PAN, Warszawa.
• [7] Czyż T., 2002, Application of the potential model to the analysis of regional differences in Poland, Geographia Polonica, 75(1), 13-24.
• [8] Gadziński J., 2010, Ocena dostępności komunikacyjnej przestrzeni miejskiej na przykładzie Poznania, Biuletyn Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 13, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• [9] Gadziński J., 2012a, Dostępność transportu publicznego w aglomeracji poznańskiej [w:] P. Rosik, R. Wiśniewski (red.), Dostępność i mobilność w przestrzeni, IGiPZ PAN, Warszawa, 185-195.
• [10] Gadziński J., 2012b, Lokalizacja przystanków a konkurencyjność transportu publicznego w aglomeracji poznańskiej [w:] M. Szymczak (red.), Transport publiczny w aglomeracji poznańskiej – propozycje usprawnień, Biblioteka Aglomeracyjna, 9, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 69-90.
• [11] Gadziński J., 2013, Funkcjonowanie lokalnego systemu transportowego na tle współczesnych procesów urbanizacyjnych. Przykład aglomeracji poznańskiej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• [12] Gadziński J., 2016, Wpływ dostępności transportu publicznego na zachowania transportowe mieszkańców – przykład aglomeracji poznańskiej, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(1), 31-42.
• [13] Gadziński J., Beim M., 2010, Public transport accessibility in Poznań, REAL CORP reviewed paper, http://www.corp.at/archive/CORP2010_70.pdf.
• [14] Gadziński J., Radzimski A., 2016, The first rapid tram line in Poland: How has it affected travel behaviours, housing choices and satisfaction and apartment prices?, Journal of Transport Geography, 54, 451-463.
• [15] Goliszek S., 2017a, Udział transportu zbiorowego w poprawie dostępności do usług w Gdyni, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(1), 36-49.
• [16] Goliszek S., 2017b, Space-time variation of accessibility to jobs by public transport – a case study of Szczecin, Europa XXI 33, 49-66.
• [17] Goliszek S., Połom M., 2016a, Porównanie dostępności komunikacyjnej transportem zbiorowym w ośrodkach wojewódzkich Polski Wschodniej na koniec perspektywy UE 2007-2013, Transport Miejski i Regionalny 3, 16-27.
• [18] Goliszek S., Połom M., 2016b, The use of general transit feed specification (GTFS) application to identify deviations in the operation of public transport at morning rush hour on the example of Szczecin, Europa XXI 31, 51-60.
• [19] Guzik R., Kołoś A., 2003, Evolution of accessibility in Carpathian spa resorts between 1938 and 2000, [w:] W. Kurek (red.), Issues of Tourism and Health Resort Management, Prague: Prace Geograficzne, Instytut Geografii UJ, 111, 356-368.
• [20] Guzik R., Kołoś A., 2015, Dostępność komunikacyjna [w:] R. Guzik, A. Kołoś (red.), Relacje funkcjonalno-przestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem w województwie pomorskim, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk, 217-268.
• [21] Guzik R., Kołoś A., Gwosdz K., Biernacki W., Działek J., Kocaj A., Panecka-Niepsuj M., Wiedermann K., 2016, Dostępność, relacje i powiązania przestrzenne w miejskim obszarze funkcjonalnym Olsztyna, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• [22] Guzik R., Zborowski A., Kołoś A., Micek G., Gwosdz K., Trzepacz P., Chaberko T., Kretowicz P., Ciechowski M., Dej M., Grad N., 2010, Dostępność komunikacyjna oraz delimitacja obszarów funkcjonalnych [w:] B. Domański, A. Noworól (red.), Małopolskie miasta - funkcje, potencjał i trendy rozwojowe, Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju, Kraków, 88-134.
• [23] Komornicki T., Śleszyński P. (red.), 2009, Studia nad lokalizacją regionalnych portów lotniczych na Mazowszu, Prace Geograficzne, 220, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [24] Komornicki T., Śleszyński P., Siłka P., Stępniak M., 2008, Wariantowa analiza dostępności w transporcie lądowym [w:] Ekspertyzy do Koncepcji…, 133-334.
• [25] Komornicki T., Śleszyński P., Węcławowicz G., 2006, O potrzebie nowej wizji rozwoju infrastruktury transportowej Polski, Przegląd Komunikacyjny, 6, 13-20.
• [26] Kozanecka M., 1980, Tendencje rozwojowe komunikacji autobusowej w Polsce. Studium geograficzno-ekonomiczne, Prace Geograficzne, nr XXXVI, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków.
• [27] Kozanecka M., 1996, Komunikacja autobusowa jako miernik powiązań przestrzennych województwa przemyskiego, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, I, Warszawa-Rzeszów, 109-124.
• [28] Lijewski T., 1986, Geografia transport Polski, PWE, Warszawa.
• [29] Lijewski T., 1994, Infrastruktura komunikacyjna Polski wobec zmian politycznych i gospodarczych w Europie Środkowo-Wschodniej, Zeszyty IGiPZ PAN, Warszawa.
• [30] Majewski B., Beim M., 2008, Dostępność komunikacji publicznej w Poznaniu [w:] T. Stryjakiewicz, P. Churski (red.), Nowe kierunki i metody w analizie regionalnej, Biuletyn IGSE i GP UAM, Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna.
• [31] Potrykowski M., 1980, Modele grawitacji i potencjału w badaniach przestrzeni transportowej, Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 4, 121-139.
• [32] Ratajczak W., 1999, Modelowanie sieci transportowych, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• [33] Rechłowicz M., Soczówka A., 2012, Publiczny transport zbiorowy w przestrzeni konurbacji rybnickiej, Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 78, Sosnowiec.
• [34] Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne, 233, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [35] Rosik P., Kowalczyk K., 2015, Rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej a przesunięcie modalne w Polsce w latach 2000-2010, Prace Geograficzne, 248, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [36] Rosik P., Stępniak M., Komornicki T., 2015, The decade of the big push to roads in Poland: impact on improvement in accessibility and territorial cohesion from a policy perspective, Transport Policy, 37, 134-146.
• [37] Rosik P., Pomianowski W., Goliszek S., Stępniak M., Kowalczyk K., Guzik R., Kołoś A., Komornicki T., 2017, Multimodalna dostępność transportem publicznym gmin w Polsce (MULTIMODACC), Prace Geograficzne, 258, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [38] Smolarski M., Suszczewicz M., 2016, Wpływ niezależnego przewoźnika pasażerskiego (polskibus. com) na rynek przewozów międzywojewódzkich z miast średniej wielkości, Studia Miejskie, 23, 157-169.
• [39] Soczówka A., 2012, Zróżnicowanie struktury przestrzennej komunikacji miejskiej w konurbacji katowickiej, Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 76, Sosnowiec.
• [40] Stępniak M., Goliszek S., 2017, Spatio-temporal variation of accessibility by public transport - the equity perspective [w:] I. Ivan, A. Singleton, J. Horák, T. Inspektor (red.), The rise of big spatial data, Springer International Publishing, 241-261 (Lecture Notes in Geoinformation and Cartography).
• [41] Stępniak M., Rosik P., 2013, Accessibility improvement, territorial cohesion and spillovers: a multidimensional evaluation of two motorway sections in Poland, Journal of Transport Geography, 31, 154-63.
• [42] Stępniak M., Rosik P., 2017, The Role of Transport and Population Components in Change in Accessibility: the Influence of the Distance Decay Parameter, Networks and Spatial Economics, https://doi.org/10.1007/s11067-017-9376-8.
• [43] Stępniak M., Rosik P., Komornicki T., 2013, Accessibility patterns: Poland case study, EUROPA XXI, 24, 77-93.
• [44] Taylor Z., 1999, Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, Prace Geograficzne, 171, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [45] Taylor Z., 2003, Accessibility to facilities versus daily mobility of rural dwellers: The case of Poland [w:] G. Higgs (red.), Rural Services and Social Exclusion, European Research in Regional Science, 12, London, Pion, 95-125.
• [46] Wiśniewski S., 2015, Zróżnicowanie dostępności transportowej miast w województwie łódzkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).