Problemy eksploatacyjne jazu Rędzin na Odrze, projekt remontu zabytkowego obiektu

• Autorzy: Broś Krzysztof

Warianty tytułu

EN

Operational problems of the Rędzin weir on the Odra river design of historic structure renovation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Stopień wodny Rędzin zlokalizowany jest w km 260,7 Odry. Jest ostatnim, najniżej położonym stopniem Wrocławskiego Węzła Wodnego. Jaz został wybudowany w latach 1916-1926 w celu zwiększenia głębokości tranzytowej na odcinku od Rędzina do wyżej usytuowanych stopni: Różanka i Śródmiejskiego. Jaz Rędzin stanowi jeden z najpiękniejszych zabytków techniki hydrotechnicznej, jednak wieloletnie zaniedbania wynikające z braku dostatecznego finansowania spowodowały, że stan techniczny konstrukcji zamknięć i urządzeń nie jest dobry i niezbędny jest remont w znacznie większym zakresie, niż ostatnio przeprowadzane remonty w latach 80-tych i 90-tych. Projektowana modernizacja jazu Rędzin obejmuje kompleksowy remont istniejącej zabytkowej budowli hydrotechnicznej. Historyczna ranga całego stopnia Rędzin wymaga, by wszelkie działania inwestycyjne, niezbędne dla zachowania bezpiecznego i sprawnego działania tych budowli były prowadzone z uwzględnieniem zabytkowego charakteru obiektu. Wymaga się, by rozwiązania projektowe zarówno w zakresie elementów ogólnobudowlanych, jak i konstrukcji mostowych, zamknięć oraz mechanizmów napędowych, uwzględniały wytyczne Konserwatora Zabytków. Ograniczone możliwości inwentaryzacji i oceny stanu technicznego elementów konstrukcji znajdujących się stale pod wodą stanowiły istotną przeszkodę w opracowaniu dokumentacji projektowej. Dla rozwiązania tego problemu przeprowadzono wnikliwą analizę zachowanych rysunków niemieckich, dla których weryfikację przeprowadzono poprzez badania nurkowe. W odniesieniu do warunków posadowienia i pracy budowli poddanej obciążeniom hydrodynamicznym wykorzystano metodę badania drgań i operacyjnej analizy modalnej. Identyfikację dynamicznych cech konstrukcji przeprowadzono przez pomiar bezpośredni na konstrukcji, podejmując próbę oceny złożoności i różnorodności przypadków występowania sił i związanych z nią zjawisk. Detale architektoniczne do projektu ustalono w oparciu o badania stratygraficzne, które pozwoliły np. na udokumentowanie oryginalnej kolorystyki obiektu. Połączenie w jazie rozwiązań właściwych dla jazu segmentowego i zasuwowego, obsługiwanych z mostu jazowego, stanowi o wyjątkowych walorach historyczno-technicznych i funkcjonalnych budowli Rędzina, jedynej tego typu na Odrze, na rzekach Polski i unikatowej w Europie.

EN

The Rędzin barrage is located at km 260.7 of the Oder. It is the last, lowest barrage of the Wroclaw Floodway System. Weir was built in the years 1916-1926 to increase the transit depth on the waterway from Rędzin to the higher located barrages: Różanka and Śródmiejski. Jaz Rędzin is one of the most beautiful monuments of hydrotechnical technique, however, long-term negligence resulting from the lack of sufficient financing caused that technical condition of gates and devices is not good and renovation is needed to a much greater extent than recently carried out repairs in the 1980s those and 90's. The planned modernization of the Rędzin weir includes a comprehensive renovation of the existing historic hydrotechnical structures. The historical rank of the whole Rędzin barrage requires that all investment activities necessary for the safe and efficient operation of these buildings should be conducted taking into account the historic character of the building. It is required that design solutions, both in the area of general construction elements as well as bridge constructions, gates and drive mechanisms, should take into account the guidelines of the Conservation Officer. Limited possibilities of inventory and assessment of technical condition of structural elements permanently under water constituted a significant obstacle in the development of design documentation. To solve this problem, a thorough analysis of archives German drawings was carried out, for which the verification was carried out through diving research. In reference to the conditions of the foundation and operation of the structure subjected to hydrodynamic loads, the method of vibration test and operational modal analysis was used. Identification of dynamic construction features was carried out by direct measurement on the structure, attempting to evaluate the complexity and diversity of occurrences of forces and related phenomena. Architectural details for the project were esta- blished on the basis of stratigraphic research, which allowed, for example, to document the original color of the object. The connection in the Rędzin weir of solutions appropriate for the radial gates and slide gates, served from the weir bridge, constitutes exceptional historic, technical and functional values of the buildings of Rędzin, the only one of this type on the Oder river, on the rivers of Poland and unique in Europe.

Słowa kluczowe

PL

jaz Rędzin; Odra; stopień wodny

EN

Odra river; barrage

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 8
• Strony: 15--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., tab.

Twórcy

autor

Broś Krzysztof

• DHV Hydroprojekt Warszawa

Bibliografia

• [1] Der Grundbau. Handbuch für Studium und Praxis. Schoklitsch A., 1952.
• [2] Wasserbau. 1.Band: Der Grundbau. Handbibliothek für Bauingenieure. Franzius O., 1952.
• [3] Die Verbesserung der Schiffahrtsstraße und des Hochwasserabflusses bei Breslau, Schulte E., H., Zeitschrift für Bauwesen 4. bis 6. Heft, 1924.
• [4] Verbesserung der OderschiffahrtsstraBe bei Breslau. Wehr Ransern, 1925/28, Archiwum Państwowe Wrocław.
• [5] Vorentwurf Und Kostenüberschlag für eine Wasserkraftanlage an der Staustufe Ransern - Wasserbauamtes, 1925.
• [6] Spundwandeisen System Larssen der Dortmund-Hörder Hüttenverein Aktiengesellschaft Dortmund. Ergebnisse der an der Eidg. Materialprüfungsanstalt der Eidg. Technischen Hochschule in Zurich in den Jahren 1932-1933.
• [7] Okresowe pięcioletnie kontrole stanu technicznego i przydatności do użytkowania stopnia wodnego, protokoły z kontroli okresowej rocznej stanu technicznego obiektu, RZGW Wrocław.
• [8] Dokumentacja geologiczno-inżynierska, PG PROXIMA Wrocław, 2006.
• [9] Przebudowy konstrukcji stalowych, Część 2. Analiza stali, Gierczak J., 2016.
• [10] Badania drgań i operacyjna analiza modalna (OMA) Jazu Rędzińskiego na rzece Odrze we Wrocławiu, Kostecki S., Grosel J., Wójcicki Z. Raporty Politechniki Wrocławskiej, 2015.
• [11] PB i PW Modernizacja stopnia wodnego Rędzin na rzece Odrze, AECOM Wrocław, 2018.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).