Ecological art in Poland - can works of art shape respectful attitude towards nature?

• Autorzy: Worłowska M. , Marko-Worłowska M.

Warianty tytułu

PL

Sztuka ekologiczna w Polsce - czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody?

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The protection of the environment is possible only in society that is aware of the problems concerning nature and properly educated. Ecological education has to include all elements related to existence of human on the Earth. The art plays an important role in ecological education. Artistic performances can provide information concerning environmental problems and can shape respectful attitude towards nature. The aim of the paper is to investigate the relations of two apparently contradictory notions that are nature and culture and to present artistic activities representing ecological art (eco-art) in Poland, derived from discussed relations. The paper attempts to prove that in spite of the fact that the very phrase nature and culture emphasizes rather the difference of incompatible things and not the common aspects of two, natural and cultural domains interpenetrate, influence, and inform each other. Owing to the interdisciplinary research each domain gains in depth and interest. The article concentrates as well on the analysis of the particular works of art of some Polish artists creating ecological art who are: Jaroslaw Kozakiewicz, Teresa Murak, and Jerzy Dmitruk. Despite the fact, that the term ecological art is not precise and therefore its status is not self-evident and self-apparent, the unifying factor of all activities of discussed artists is their common inspiration. Their origin is derived from authentic need of people to prevent tragic condition of our Planet. The aim of all ecological artistic activities is the call for environmental protection and reflection that causes change of lifestyle of the recipients.

PL

Ochronę środowiska przyrodniczego można skutecznie realizować tylko w społeczeństwie uwrażliwionym na przyrodę i przyrodniczo wyedukowanym. Edukacja prośrodowiskowa musi łączyć w sobie wszystkie elementy związane z egzystencją człowieka na Ziemi. Sztuka jako forma edukacji ekologicznej spełnia wiele ról. Oddziaływanie przez sztukę stwarza możliwości dostarczania informacji na temat problemów środowiskowych i kształtowania postawy szacunku do przyrody. Celem tej pracy jest zbadanie relacji, zależności i punktów styku dwóch przeciwstawnych z pozoru pojęć, jakimi są natura (przyroda) i sztuka, oraz omówienie wynikających z tych relacji zjawisk artystycznych, wpisujących się w nurt sztuki ekologicznej na gruncie polskim. Praca próbuje udowodnić, że, pomimo iż samo wyrażenie natura i kultura podkreśla raczej różnice niewspółdziałających ze sobą zjawisk, a nie wzajemnych zależności, te dwie dziedziny informują się nawzajem i wpływają na siebie. Koncentruje się też na analizie wybranych działań artystycznych polskich artystów, którzy tworzą dzieła o charakterze ekologicznym. Praca przedstawia takich twórców sztuki ekologicznej w Polsce, jak: Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak i Jerzy Dmitruk. Mimo że termin sztuka ekologiczna nie jest precyzyjny i ma charakter umowny, to wyżej wymienionych artystów i dzieła sztuki ekologicznej łączy to, że wypływają one z autentycznej potrzeby ludzi i ekologicznie trudnej sytuacji Ziemi. Celem artystów jest głęboko ekologiczny przekaz, będący wezwaniem do działań w obronie Ziemi oraz refleksja dążąca ku zmianie stylu życia odbiorcy.

Słowa kluczowe

EN

eco-art; ecological education; nature-culture relation

PL

sztuka ekologiczna; edukacja ekologiczna; relacje natura-kultura

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 15, NR 1
• Strony: 17--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Worłowska M.

• Institute of History of Art Jagiellonian University ul. Grodzka 53, 31-001 Krakow

autor

Marko-Worłowska M.

• Department of Ecology, Wildlife Research and Ecotourism Institute of Biology Pedagogical University ul. Podbrzezie 3, 31-054 Krakow tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Gołaszewski T.: Poezja natury. Reinterpretacja wybranych wierszy proekologicznych. [In:] Poznanie i działanie. Eseje estetyki ekologii. M. Gołaszewska (ed.). Universitas, Kraków 2000, 74-126.
• [2] Chmielowski F.: Obecność ekologicznego myślenia w sztukach plastycznych. [In:] Poznanie i działanie. Eseje estetyki ekologii. M. Gołaszewska (ed.). Universitas, Kraków 2000, 179-195.
• [3] Tatarkiewicz W.: Sztuka a przyroda. [In:] Dzieje sześciu pojęć. PWN, Warszawa 1982, 342-343.
• [4] Wilkoszewska K.: Inspiracja ekologiczna w estetyce i sztuce. Probl. Ekol. 2003, 7(5), 227-229.
• [5] Dziamski G.: Sztuka u progu XXI wieku. Humaniora, Poznań 2002, 128-148.
• [6] Bagińska D.: Ekologia a sztuka współczesna, praca licencjacka, Lublin 2006. wiedzaiedukacja.eu/wp.../09/ekologia-a-sztuka-wspolczesna.pdf.
• [7] Klein L.: Strona domowa Jarosława Kozakiewicza - prace. http://www.kozakiewicz.art.pl/wpis.php?id=38.
• [8] Sienkiewicz K.: Sylwetka: Jarosław Kozakiewicz, http://www.idealcity-invisiblecities.org/pl/264.
• [9] Murak T.: Katalog wystawy. Galeria Bielska. BWN, Bielsko-Biała. 1998.