Analiza metod dekontaminacji bojowych środków chemicznych IV generacji : przeciwdziałanie zagrożeniu bezpieczeństwa ze strony nowiczoków

• Autorzy: Wiaderek Barbara , Rzadkowska Klaudia , Sałaciński Tomasz

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2024.12.34

Warianty tytułu

EN

Analysis of decontamination methods for fourth-generation chemical warfare agents : addressing the security threat of novichoks

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzono analizę dostępnych metod dekontaminacji bojowych środków trujacych IV generacji, uwzględniając ich specyficzne właściwości chemiczne, które utrudniają skuteczne i szybkie ich neutralizowanie za pomocą konwencjonalnych środków, takich jak te stosowane wobec substancji typu VX i sarin. Analizowane badania sugerują, że zastosowanie enzymatycznych metod detoksykacji może wspierać i przyspieszać proces neutralizacji tych związków. Wskazano na konieczność dalszego rozwoju zaawansowanych metod dekontaminacyjnych opartych na szczegółowych badaniach molekularnych, co ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa w sytuacjach zagrożeń związanych z nowiczokami.

EN

A review, with 29 refs., of available methods for decontamination of the highly toxic fourth-generation chem. weapon called novichok, taking into account their unique chem. properties that make it difficult to neutralize effectively and rapidly by conventional means. It was shown that novichok is more susceptible to degrdn. in alk. environments and in the presence of specialized catalysts, such as MOF-808 Zr. Enzymatic detoxification methods can promote and accelerate the neutralization of these compds. The evaluation of the stability of novichok agents in environments of different pH and the mechanisms of their hydrolysis reactions were discussed.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo chemiczne; neutralizacja chemiczna; nowiczoki; zagrożenie bezpieczeństwa

EN

chemical safety; chemical neutralization; novichok; security threat

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 103, nr 12
• Strony: 1559--1562.
• Opis fizyczny: Bibliogr, 29 poz., tab.

Twórcy

autor

Wiaderek Barbara

• Wydział Bezpieczeństwa, Logistyki i Zarządzania, Wojskowa Akademia Techniczna, ul. gen. Sylwestra Kaliskiego 2, 00-908 Warszawa

• https://orcid.org/0009-0005-4737-2690

autor

Rzadkowska Klaudia

• Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego, Warszawa

• https://orcid.org/0009-0001-2690-090X

autor

Sałaciński Tomasz

• Wojskowa Akademia Techniczna, im. Jarosława Dąbrowskiego, Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-4376-4081

Bibliografia

• [1] https://www.bbc.com/news/uk-43429152, dostęp 8 września 2024 r.
• [2] https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/salisbury-attackpolice-officer-novichok-b1928676.html, dostęp 8 września 2024 r.
• [3] M. Noga, A. Michalska, K. Jurowski, J. Clin. Med. 2023, 12, nr 6, 2221.
• [4] P. R. Chai, B. D. Hayes, T. B. Erickson, E. W. Boyer, Toxicol. Commun. 2018, 2, nr 1, 45.
• [5] S. Chauhan, S. Chauhan, R. D’Cruz, S. Faruqi, K. K. Singh, S.Varma, Toxicol. Pharmacol. 2008, 26, nr 2, 113.
• [6] P. Sura, S. Popiel, Bull. Military Univ. Technol. 2023, 72, nr 2, 113.
• [7] J. Geoghegan, J. L. Tong, Anaesth. Crit. Care Pain Med. 2006, 6, nr 6, 230.
• [8] https://www.opcw.org/sites/default/files/documents/2023/03/rc5s01%20wgrc5s01%28e%29.pdf, dostęp 10 września 2024 r.
• [9] P. Kot, M. Wiktorko, A. Spławska, M. Szyposzyńska, A. Szulińska, Przem. Chem. 2021, 100, nr 11, 1089.
• [10] M. Wiktorko, A. Szulińska, P. Kot, K. Ratajewska, J. Mateja, Przem. Chem. 2021, 100, nr 11, 1103.
• [11] V. S. Mirzayanov, State secrets. An insider’s chronicle of the Russian chemical weapons program, Outskirts Press Inc., Denver 2008.
• [12] Y. Kim, Y. Jeon, M. Na, S. J. Hwang, Y. Yoon, Sensors 2024, 24, nr 2, 431.
• [13] R. Puglisi, R. Santonocito, A. Pappalardo, ChemPlusChem. 2024, 89, nr 8, e202400098.
• [14] S. L. Hoenig, Compendium of chemical warfare agents, Springer, New York 2007.
• [15] D. H. Ellison, Handbook of chemical and biological warfare agents, CRC Press LLC, Boca Raton 2007.
• [16] E. Nepovimova, K. Kuca, Food Chem. Toxicol. 2018, 121, 343.
• [17] J. Błądek, Broń chemiczna i toksyczne środki przemysłowe, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa 2011.
• [18] M. Noga, A. Michalska, K. Jurowski, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2024, 272, 116018.
• [19] M. Kloske, Z. Witkiewicz, Bull. Military Univ. Technol. 2020, 68, nr 4, 139.
• [20] G. O. Bizzigotti i in. Handbook of chemical and biological warfare agent decontamination, ILM Publications, UK, 2012.
• [21] T. C. C. Franca, D. A. S. Kitagawa, S. F. A. Cavalcante, J. A. V. da Silva, E. Nepovimova, K. Kuca, Int. J. Mol. Sci. 2019, 20, nr 5, 1222.
• [22] J. Opravil, J. Pejchal, V. Finger, J. Korabecny, T. Rozsypal, M. Hrabinova, Arch. Toxicol. 2023, 97, nr 10, 2587.
• [23] H. Jung, J. Heo, N. Park, K. C. Lim, H. Jung, V. Do Cao, J. Hazard. Mater. 2023, 451, 131150.
• [24] J. Y. Lee, K. C. Lim, H. S. Kim, Molecules 2021, 26, nr 4, 1059
• [25] P. Jacquet, B. Remy, R. P. T. Bross, M. van Grol, F. Gaucher, E. Chabriere, Int. J. Mol. Sci. 2021, 22, nr 15, 8152.
• [26] M. C. De Koning, C. Vieira Soares, M. van Grol, R. P. T. Bross, G. Maurin, ACS Appl. Mater. Interfaces 2022, 14, nr 7, 9222.
• [27] S. P. Harvey, L. R. McMahon, F. J. Berg, Heliyon 2020, 6, nr 1, e03153.
• [28] H. Bhakhoa, L. Rhyman, P. Ramasami, R. Soc. Open Sci. 2019, 6, nr 2, 181831.
• [29] M. Otsuka, H. Miyaguchi, Chem. Phys. Lett. 2021, 785, 139116.

Uwagi

Praca została sfinansowana przy wsparciu MNiSW w ramach projektu nr RID/SP/0042/2024/01 pt. „Podniesienie kompetencji w zakresie identyfikacji zagrożeń związanych z materiałami niebezpiecznymi”, realizowanego w WAT w latach 2024-2027.