Historia i projekt rewaloryzacji Parku Ludowego, dawnego parku Thiele-Wincklerów, w Bytomiu-Miechowicach

• Autorzy: Zachariasz A.

Warianty tytułu

EN

The history and revalorisation project of Park Ludowy (People’s Park), former Thiele-Winckler Park in Bytom-Miechowice

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano Park Ludowy w Bytomiu-Miechowicach. Stanowi on część, należącego do rodziny Thiele-Wincklerów, założenia pałacowo-parkowego, które okres świetności przeżywało w 2 połowie XIX w. Projekt zespołu i szczegółowe rozwiązania parterów dywanowych zaprezentowano w publikacji Vilmorin’s illustrierte Blumengärtnerei (1879). Obiekt w 1938 r. zmienił funkcję, stał się parkiem publicznym. Dziś jest opuszczony i zaniedbany. Projekt rewaloryzacji obejmuje zachowany (14 ha) fragment parku z ruinami pałacu. Pracę przygotowano w oparciu o analizy: historyczną i kompozycyjną, inwentaryzację roślin, stratygrafię drzew: gatunkową i wiekową, z uwzględnieniem wytycznych konserwatorskich. Projekt przywraca charakter i świetność zabytkowemu parkowi, uwzględnia też współczesne realia.

EN

The article presents Park Ludowy (People’s Park) in Bytom-Miechowice. It belongs to the palace park compound, owned by the Thiele-Winclkler family, which was at the height of its magnificence in the second part of the 20th Century. The design of the complex and the detailed plans for the raised carpet beds were presented in the publication Vilmorin’s illustrierte Blumengärtnerei (1879). The object had undergone a change of function in 1938, becoming a public park. Today it is deserted and neglected. The revalorization project covers the remaining 14 hectare section of the park, with the palace ruins. The works have been planned on the basis of historical and compositional analysis, plant inventories: species and age stratigraphy of trees, and also observing conservation guidelines. The project aims to restore the character and splendor to this historic park, with consideration given to the modern realities

Słowa kluczowe

PL

sztuka ogrodowa; ogród rezydencjonalny; park publiczny; Bytom-Miechowice; Mechtal

EN

garden art; residential garden; public park; Bytom-Miechowice; Miechowitz

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 6-A
• Strony: 75--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., il.

Twórcy

autor

Zachariasz A.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• BOGDANOWSKI J., Polskie ogrody ozdobne, Warszawa 2000.
• CHOJECKA E., GORZELIK J., KOZINA I., SZCZYPKA-GWIAZDA B., Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. nauk. E. Chojecka, Katowice 2009.
• CIOŁEK G., Ogrody polskie, red. i uzup. J. Bogdanowski, Warszawa 1978.
• Dokumentacja historyczno-archiwalna dotycząca znajdujących się na terenie Bytomia zabytkowych parków „Fazaniec” w Szombierkach i Parku Ludowego w Miechowicach, autor: M. Derus, wykonano na zlecenie Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów w Bytomiu 2010, Archiwum MZDiM w Bytomiu.
• DRABINA J., CZERWIŃSKI., NADOLSKI P., Bytom na starych planach i pocztówkach, Bytom 1995.
• DUNCKER A., Die ländlichen Wohnsitze. Schlösser und Residenzen der Ritterschaftlichen Grundbesitzer in der Preußischen Monarchie..., Berlin 1857-1884.
• Dzielnice Bytomia na starych fotografiach, pocztówkach i planach, (red.) J. Drabina, Bytom 1998.
• Ewidencja – Park Ludowy w Bytomiu w ramach Katalogu parków woj. katowickiego, autorzy: E. Krawczyk, B. Witkowska, J. Witkowski, Okręgowy Ośrodek Rzeczoznawstwa i Doradztwa Rolniczego w Katowicach, 1980-1981, Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków (WUOZ) Katowice.
• KŁOS L., WIECZOREK E., Bytom i Wyżyna Miechowicka. Przyroda i zabytki, Bytom 2002.
• KOZINA I., Pałace i rezydencje, [w:] E. CHOJECKA, J. GORZELIK, I. KOZINA, B. SZCZYPKA-GWIAZDA, Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, Katowice 2009, 211-226.
• KOZINA I., Pałace i zamki na pruskim Górnym Śląsku w latach 1850-1914, Katowice 2001.
• KOZINA I., Sposoby ekspozycji zabytkowej architektury w przestrzeni krajobrazowej Górnego Śląska, [w:] Formy ekspozycji krajobrazu kulturowego województwa śląskiego, Biuletyn 31, Gospodarka przestrzenna, Fundacja Przestrzeni Górnego Śląska, Katowice 2000, 13-31.
• KOZINA I., Układy przestrzenne rezydencji neogotyckich na Górnym Śląsku w drugiej połowie XIX w., [w:] Sztuka Górnego Śląska na przecięciu dróg europejskich i regionalnych, red. nauk. E. Chojecka, Katowice 1999, 101-114.
• KUZIO-PODRUCKI A., Tiele-Wincklerowie. Arystokracja węgla i stali, Bytom 2006.
• MEYER G., Lehrbuch der schönen Gartenkunst, wyd. 1, Berlin 1860; wyd. 2, Berlin 1873.
• Szczegółowa koncepcja rewaloryzacji Parku Ludowego w Bytomiu wraz z koncepcją przebudowy zieleni, autorzy: A. Zachariasz, D. Moskal, R. Kędzierski, wykonano na zlecenie Gminy Bytom, Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów w Bytomiu, 2010, Archiwum MZDiM w Bytomiu.
• Vilmorin‘s illustrierte Blumengärtnerei: Mit 1416 in den Text gedruckten Holzschnitten, Berlin 1879, tłum. z języka francuskiego Theodor Rümpler.
• Zabytki Bytomia, (red.) J. Drabina, „Magazyn Bytomski” t. VII, Bytom 1988.
• Zabytki sztuki w Polsce – Śląsk, Warszawa 2006.
• ZACHARIASZ A., Oranżerie, szklarnie i XIX-wieczne szaleństwa mody ogrodowej, „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie” z. 80, Kraków 2001, 29-37.
• ZACHARIASZ A., Zabytkowe parki i ogrody publiczne we współczesnym krajobrazie – problemy rewaloryzacji, (red.) J. Rylke, „Przyroda i Miasto” t. X, cz. I, Warszawa 2007, 328-354.