Identyfikatory
DOI
Warianty tytułu
Significance of geological and geomorphological conditions for development and the contemporary state of peatlands in the Nida Basin
Języki publikacji
Abstrakty
Significance of geological and geomorphological conditions for development and the contemporary state of peatlands in the Nida Basin. Prz. Geol., 68:135-144; doi: 10.7306/2020.6 Abstract. Synthetic studies of biogenic deposits made on a regional scale reveal how the geological structure and land relief have been affecting the development of limnic and peat sediments. The research was made in the Nida Basin, which is the region of great diversity of natural landscape in southern Poland and has a relatively large area of peatlands. The conclusions have been based on SRTM interpretation, hydrogeological documentations of deposits near Busko-Zdrój, and field and laboratory works. The spring-fed fen at Zwierzyniec, along with the fen at Mikulowice, has been forming on the densest complexes of alkaline fens in the Małopolska Upland. The calcareous tufa includes records of chemical denudation occurring in the southern part of the Pińczów Hump in the Late Weichselian and Holocene.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
135--144
Opis fizyczny
Bibliogr. 96 poz., rys., tab., wykr.
Twórcy
autor
- Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków
autor
- Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych-383 Szczecin, Uniwersytet Szczeciński, ul. Adama Mickiewicza 16, 70-383 Szczecin
Bibliografia
- 1. ALEXANDROWICZ S.W., BAŁAGA K., DOBROWOLSKI R. 1994 - Etapy rozwoju torfowiska kopułowego Krzywice w okolicach Chełma Lubelskiego. Kwart. AGH - Geologia, 20 (3): 259-273.
- 2. ALEXANDROWICZ W.P., GOŁAS-SIARZEWSKA M. 2013 -Zmiany środowiska Niecki Nidziańskiej (południowa Polska) w świetle analizy malakologicznej martwic wapiennych w Pińczowie. Biul. Państw. Inst. Geol., 454: 1-14.
- 3. ALEXANDROWICZ S.W., ŻUREK S. 1996 - Origin and malacofauna of spring mire in the Tyśmienica River valley (Western Polesie). Kwart. AGH - Geologia, 20 (3): 259-273.
- 4. ALEXANDROWICZ W.P., ŻUREK S. 2013 - Holocene malacofauna from a peat bog in Żydowiec, near Wiślica (Nida Basin, Southern Poland). Folia Malacol., 21: 161-170.
- 5. APOLINARSKA K., GAŁKA M. 2017 - Detrital input to spring-fed fen deposits - a problem or an opportunity in palacoenviornmental studies? A Holocene palaeoclimatic reconstruction from central Europe. J. Quatern. Sci., 32 (1): 91-103.
- 6. BARBER K.E. 1993 - Peatlands as scientific archives of past biodiversity. Biodivers. Conserv., 2: 474-489.
- 7. BONK M. 2016 - Stwierdzenie martwicy wapiennej w gminie Stopnica (woj. świętokrzyskie). Wszechświat, 117: 316-317.
- 8. BRZOZOWICZ D., FORYSIAK J. 2016 - Warunki funkcjonowania i rozwój torfowiska w zagłębieniu krasowym w okolicach Paradyża. Acta Geogr. Lodz., 105: 69-79.
- 9. CABAJ W., NOWAK W.A. 1986 - Rzeźba Niecki Nidziańskiej. Stud. Ośr. Dokument. Fizjogr., 14: 119-209.
- 10. CAPEZZUOLI E., GANDIDN A., PEDLEY M. 2014 - Decoding tufa and travertine (fresh water carbonates) in the sedimentary record: The state of the art. Sedimentology, 61: 1-21.
- 11. CHEŁMICKI W. 1986 - Źródła Niecki Nidziańskiej. Stud. Ośr. Dokument. Fizjogr., 14: 249-271.
- 12. DOBROWOLSKI R. 1994 - Tektoniczne uwarunkowania rozwoju źródliskowego torfowiska kopułowego Krzywice koło Chełma. Prz. Geol., 7: 532-535.
- 13. DOBROWOLSKI R. 2011 - Problemy klasyfikacyjne osadów torfowisk źródliskowych. Stud. Lim. Tel., 5, 1: 3-12.
- 14. DOBROWOLSKI R., ALEXANDROWICZ S.W., BAŁAGA K., DUARKIEWICZ T., PAZDUR A. 1999 - Badania martwic wapiennych w obrębie źródliskowych torfowisk kopułowych we wschodniej Polsce. [W:] A. Pazdur, A. Bluszcz, W. Stankowski, L. Starkel, Geochronologia górnego czwartorzędu Polski w świetle datowań radiowęglowych i luminescencyjnych. WIND - J. Wojewoda, Wrocław: 179-197.
- 15. DOBROWOLSKI R., BAŁAGA K., BUCZEK A., ALEXANDROWICZ W.P., mazurek m., hałas s., Piotrowska n. 2016 - Multi-proxy evidence of Holocene climate variabilty in Volhynia Upland (SE Poland) recorded in spring-fed fen deposits from the Komarów site. The Holocene, 26 (9): 1406-1425.
- 16. DOBROWOLSKI R., DURAKIEWICZ T., PAZDURA. 2002 - Calcareous tufas in the soligenous mires of eastern Poland as an indicator of the Holocene climatic changes. Acta Geol. Pol., 52 (1): 63-73.
- 17. DOBROWOLSKI R., MAZUREK M., OSADOWSKI Z., ALEXANDROWICZ W.P., PIDEK I.A., PAZDUR A., PIOTROWSKA N., DRZYMULSKA D., URBAN D. 2019 - Holocene environmental changes in northern Poland recorded in alkaline spring-fied fen deposits - A multi-proxy approach. Quat. Sci. Rev., 219: 236-262.
- 18. DYNOWSKA I. 1979 - Charakterystyka źródeł Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej. Stud. Ośr. Dokument. Fizjogr., 7: 391-421.
- 19. FLIS J. 1954 - Kras gipsowy Niecki Nidziańskiej. Pr. Geogr. IG PAN, 1: 5-73.
- 20. FORYSIAK J. 2012 - Zapis zmian środowiska przyrodniczego późnego vistulianu i holocenu w osadach torfowisk regionu łódzkiego. Acta Geogr. Lodz., 99: 1-164.
- 21. FORYSIAK J. 2013 - Jeziorna przeszłość torfowisk regionu łódzkiego. Acta Univ. Lodz., Folia Geogr. Phys., 12: 3-15.
- 22. GAŁKA M., PASIECZNA A., TOMASSI-MORAWIEC H., OSSEN- DOWSKA E., NOWACKI K., SALAMON E., NIEĆ M. 2006 - Objaśnienia do Mapy Geośrodowiskowej Polski, ark. Busko-Zdrój (917) 1:50 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
- 23. GŁAZEK T. 1989 - Nowe dla Polski południowej stanowisko Schoenus nigricans L. Fragm. Flor. Geobot., 34 (3-4): 249-253.
- 24. GŁAZEK T. 1992 - Lipario-Scheonetum ferruginei - a new platn association. Fragm. Flor. Geobot., 37 (2): 549-562.
- 25. GORHAM E. 1991 - Northern peatlands: role in the carbon cycle and probable responses to climatic warming. Ecol. Appl., 1: 182-195.
- 26. GRUSZCZYŃSKI T., MAŁECKI J., ZIUŁKIEWICZ M. 2017 - Reconstruction of palaeohydrological conditions in the Late Holocene based in the study of calcareous tufa in the spring mire of the Wolbórka river drainage basin (central Poland). J. Elemental., 22 (3): 1049-1065.
- 27. HAKENBERG M., LINDNER L. 1973-Holoceński rozwój doliny środkowej Nidy. Acta Geol. Pol., 23: 435-444.
- 28. HERMAN G., GĄGOL J. 2000 - Wody mineralne w rejonie Buska-Zdroju i Solca-Zdroju. Prz. Geol., 48: 616-618.
- 29. JANICKI G., RODZIK J., TYC A. 2008 - Zastosowanie kryterium litologicznego w typologii krajobrazu naturalnego Wyżyn Polskich. Probl. Ekol. Krajobr., 20: 99-107.
- 30. JASNOWSKI M. 1975 - Torfowiska i tereny bagienne w Polsce. [W:] Kac N.J., Bagna kuli ziemskiej. PWN, Warszawa: 356-390.
- 31. JAŚKOWSKI B. 2001 - Związek procesów wydmotwórczych z występowaniem mokradeł i torfowisk w Regionie Świętokrzyskim. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 1 (3): 179-195.
- 32. JÓŹWIAK K., RÓŻKOWSKI J. 2015 - Charakterystyka występowania mikroskładników w lokalnych systemach przepływu wód podziemnych w środowisku skał węglanowych i siarczanowych Niecki Nidziańskiej. Prz. Geol., 63:796-800.
- 33. KACZMARSKA I. 1973 - Late-Glacial datom flora at Knapówka near Włoszczowa (South Poland). Acta Palaeobot., 14 (3): 173-199. KARSKI A. 1971 - Kilka uwag o zaopatrzeniu uzdrowisk w borowinę. Biul. Inf. Torf, 3: 17-20.
- 34. KOBOJEK S., NALEJ M. 2008 - Formy krasu reprodukowanego w południowej części Wyżyny Wieluńskiej. Landform Analysis, 9: 247-250.
- 35. KOZŁOWSKI S., LESZCZYSZYN H. 1986 - Surowce mineralne Niecki Nidziańskiej. Stud. Ośr. Dokument. Fizjogr., 14: 63-85.
- 36. LAMENTOWICZ M. 2007 - Paleoekologia torfowisk - źródło informacji o historii klimatu i wpływie człowieka na środowisko. Prz. Geol., 55 (12/2): 1130-1135.
- 37. LINDNER L. 1984 -Region świętokrzyski. [W:] E. Mojski (red.), Budowa geologiczna Polski, t. 1. Stratygrafia, cz. 3b, Kenozoik. Czwartorzęd. Wyd. Geol., Warszawa: 282-287.
- 38. LIPKA K. 2000 - Torfowiska w dorzeczu Wisły jako element środowiska przyrodniczego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Ser. Rozprawy, 255: 1-148.
- 39. LIPKA K., ZAJĄC E. 2018 - Hydrological conditions of peatland formation based on a dynamic curve of a biogenic sediments sequence - a new proposal. J. Water and Land Develop., 37: 75-85.
- 40. LISZKOWSKI J. 1979 - Typy morfogenetyczne oraz mechanizmy rozwoju powierzchniowego form krasu zakrytego w Polsce. Biul. Geol. Wydz. Geol. Uniw. Warsz., 23: 155-169.
- 41. ŁACHACZ A. 2004 - Mokradła w krajobrazie - wybrane pojęcia. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 4 (2): 295-301.
- 42. ŁAJCZAK A. 2000 - Zagrożenia i ochrona źródeł mineralnych na Ponidziu na przykładzie rezerwatu przyrody Owczary. Chr. Przyr. Ojcz., 5: 43-76.
- 43. ŁAJCZAK A.2013- Zmniejszenie zasięgu złóż torfu i ich retencji wodnej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej i w Bieszczadach w wyniku działalności człowieka. Prz. Geol., 61: 532-540.
- 44. ŁAWRYNOWICZ M. 1977 - Torfowiska źródliskowe z turzycą Davalia w okolicach Mstowa koło Częstochowy. Chr. Przyr. Ojcz., 4: 63-66.
- 45. ŁYCZEWSKA J. 1968 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Jędrzejów. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
- 46. ŁYCZEWSKA J. 1975 - Zarys budowy geologicznej Pasma Wójczo-Pińczowskiego. Biul. Inst. Geol., 283: 151-189.
- 47. MARCISZ K., LAMENTOWICZ Ł., SŁOWIŃSKA S., SŁOWIŃSKI M., MUSZAK W., LAMENTOWICZ M. 2014 - Seasonal changes in Sphagnum peatland testate amoeba communities along a hydrological gradient. Europ. J. Protistol., 50:445-455.
- 48. MARSZAŁEK Z. 1970 - Projekt badań geologicznych studzien na terenie Buska-Zdroju. Arch. Przedsiębiorstwa Hydrogeologicznego, Dział Dokumentacji Geologicznej, nr ewidencyjny 70-4074, Łódź: 1-35.
- 49. MAZUREK M., DOBROWOLSKI R., OSADOWSKI Z. 2014 - Geochemistry of deposits from spring-fed fens in West Pomerania (Poland) and its significance for palaeoenvironmental reconstruction. Quatern. Geomorph., 20 (4):323-342.
- 50. MICHALCZYK Z. 1997 - Źródła Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Acta Univ. Lodz., Folia Geogr. Phys., 2: 73-93.
- 51. MIGOŃ P., KASPRZAK M. 2014 - Tereny podmokłe na płaskowyżu Gór Stołowych w świetle parametryzacji powierzchni na podstawie topograficznego indeksu wilgotności (TWI). Stud. Lim. Tel., 8: 57-68.
- 52. NOWAK W.A. 1993 - Skrasowienie podziemne wapieni i jego odzwierciedlenie w rzeźbie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej w rejonie Częstochowy. Stud. Ośr. Dokument. Fizjogr., 21: 9-157.
- 53. OKUPNY D., GEBUS-CZUPYT B., ALEXANDROWICZ W.P., MICZCZYŃSKI A.2018- Badania martwic wapiennych budujących złoża torfowisk źródliskowych w okolicach Buska-Zdrój. [W:] Kostrzewski A., Stach A, Majewski M. (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Wyd. Nauk. UAM, Poznań: 141-146.
- 54. OKUPNY D., NITA M., KLOSS M., ALEXANDROWICZ W.P., FORTUNIAK A., ŻUREK S. 2016 - Próba rekonstrukcji rozwoju zbiornika akumulacji biogenicznej w Bydlinie (Wyżyna Śląsko-Krakowska). Acta Geogr. Lodz., 105: 55-68.
- 55. PAZDUR A., DOBROWOLSKI R., DURAKIEWICZ T., PIOTROWSKA N., MOHANTI M., DAS S. 2002- δ13C and δ18O time record and palaeoclimatic implications of the Holocene calcareous tufa from South-Eastern Poland and Eastern India (Orissa). Geochronometria, 21: 97-108.
- 56. PAZDUR A., PAZDUR M.F., STARKEL L., SZULC J.1988-Stableisotopes of Holocene calcareous tufa in Southern Poland as paleoclimatic indicators. Quat. Res., 30: 177-189.
- 57. PIETRUCZUK J., DOBROWOLSKI R., PIDEK I.A., URBAN D. 2018 - Palaeoecological evolution of spring-fed fen in Pawłów (eastern Poland). Grana, 57 (5): 345-363.
- 58. PIWOCKI M. 1971 - Stan rozpoznania złóż torfu województwa kieleckiego. Prz. Geol., 19 (2): 74-76.
- 59. PRAŻAK J. 2012-Wody podziemne, słodkie i lecznicze. [W:] Świercz A. (red.), Monografia Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego. Wyd. UJK w Kielcach, Kielce: 177-185.
- 60. PRZEMYSKI A., WOŁEJKO L. 2011 - Calcareous fens of the Nida Basin. Newsletter IMCG, 4: 44-48.
- 61. RODZIK J., CIUPA T., JANICKI G., KOCIUBA W., TYC A., ZGŁOBICKI W. 2008 - Współczesne przemiany rzeźby Wyżyn Polskich. [W:] Starkel L., Kostrzewski A., Kotarba A., Krzemień K. (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków: 165-228.
- 62. RUTKOWSKI J. 1969 - Uwagi o sedymentacji detrytycznych osadów sarmatu na obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Geol. Quart., 13: 177-184.
- 63. RUTKOWSKI J. 1981 - O tektonice utworów mioceńskich w zachodniej części zapadliska połanieckiego. Ann. Soc. Geol. Poloniae, 51: 117-131.
- 64. RUTKOWSKI J. 1986 - Budowa geologiczna Niecki Nidziańskiej. Stud. Ośr. Dokument. Fizjogr., 14: 35-61.
- 65. SIEMIENIEC A. 2002 - Sprawozdanie z wykonanych prac i badań w związku z renowacją studni głębinowej dla wsi Zwierzyniec, gmina Busko-Zdrój. Przedsiębiorstwo Budownictwa Ekologicznego, Kielce: 1-6.
- 66. SOLON J., BORZYKOWSKI J., BIDŁASIK M., RICHLING A., BADORA K., BALON J., BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., CHABUDZIŃSKI Ł., DOBROWOLSKI R., GRZEGORCZYK I., JODŁOWSKI M., KISTOWSKI M., KOT R., KRĄŻ P., LECHNIO J., MACIAS A., MAJCHROWSKA A., MALINOWSKA E., MIGOŃ P., MYGA-PIĄTEK U., NITA J., PAPIŃSKA E., RODZIK J., STRZYŻ M., TERPIŁOWSKI S., ZIAJA W. 2018 - Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaris on the basis of contemporary spatial data. Geograph. Pol., 91 (2): 143-170.
- 67. SOLOVEY T., JÓŹWIAK K. 2019- Skład chemiczny wód podziemnych w strefie kontaktu z siedliskami hydrogenicznymi. Biul. Państw. Inst. Geol., 476: 115-122.
- 68. SOŁTYSIK R. 1996 - Torfowiska oraz obniżenia z wypełnieniem biogeniczno-mineralnym okolic Pińczowa w Niecce Nidziańskiej. Pr. Inst. Geogr. WSP w Kielcach, 1: 163-171.
- 69. SOŁTYSIK R. 2000 - Wpływ czynnika tektonicznego na formowanie zabagnień w strefach przedprzełomowych dolin rzecznych Gór Świętokrzyskich i ich obrzeżenia. Pr. Inst. Geogr. WSPw Kielcach, 4: 209-222.
- 70. SOŁTYSIK R. 2002 - Geneza mokradeł Gór Świętokrzyskich i Niecki Nidziańskiej. Pr. Inst. Geogr. AŚ, Kielce, 9: 1-126.
- 71. STARKEL L., MICHCZYŃSKA D.J., KRĄPIEC M., MARGIELEWSKI W., NALEPKA D., PAZDUR A. 2013 - Progress in the holocene chrono-climatostratigraphy of Polish territory. Geochronometria, 40 (1): 1-21.
- 72. SZCZEPANEK K. 1971 - Kras staszowski w świetle badań paleobotanicznych. Acta Palaeobot., 12: 63-140.
- 73. SZULC J. 1983 - Geneza i klasyfikacja wapiennych osadów martwicowych. Prz. Geol., 4: 231-236.
- 74. TOBOLSKI K. 2000 - Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. PWN, Vademecum Geobotanicum.
- 75. TOBOLSKI K. 2003 - Torfowiska na przykładzie Ziemi Świeckiej. TPDW, Świecie.
- 76. TOBOLSKI K. 2004 - Kryterium geologiczne w badaniach zbiorników akumulacji biogenicznej. Regionalny Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 5: 119-126.
- 77. TOWPASZ K., STACHURSKA-SWAKOŃ A. 2009 - Występowanie Sesleria uliginosa (Poaceae) w zbiorowiskach z rzędu Caricetalia davallianae na obszarze Niecki Nidziańskiej (Wyżyna Małopolska). Fragm. Flor. Geobot. Polonica, 16 (2): 305-316.
- 78. URBAN J. 2012 - Dziedzictwo geologiczne. [W:], Świercz A. (red.), Monografia Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego. Wyd. UJK w Kielcach, Kielce: 35-71.
- 79. URBAN J. 2014 - Cechy rzeźby strukturalnej Gór Świętokrzyskich oraz południowo-wschodniej części Niecki Nidziańskiej. Prz. Geol., 62 (1): 44-50.
- 80. URBAN J., CHWALIK-BOROWIEC A., KASZA A. 2015 - Warunki rozwoju i wiek krasu w gipsach Niecki Soleckiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 462: 125-152.
- 81. URBAN J., CHWALIK-BOROWIEC A., KASZA A., GUBALA J. 2012 - Jaskinie i stanowiska krasowe. [W:] Świercz A. (red.), Monografia Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego. Wyd. UJK w Kielcach, Kielce: 82-121.
- 82. WADDINGTON J.M., PRICE J.S. 2000 - Effect of peatland drainage, harvesting, and restoration on atmospheric water and carbon exchange. Phys. Geogr., 5: 433-451.
- 83. WALCZOWSKI A. 1964 - Zjawiska krasowe południowo-wschodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Ann. UMCS, sec. B, 19: 29-62.
- 84. WICIK B. 2000a - Cechy chemiczne wód gruntowych Ponidzia. Pr. Studia Geogr., 27: 81-90.
- 85. WICIK B. 2000b - Krajobrazy gipsowe Ponidzia Pińczowskiego. Pr. Studia Geogr., 27: 91-98.
- 86. WOŁEJKO L. 2002 - Soligenous wetlands of north-western Poland as an environment for endangered mire species. Acta Soc. Bot. Pol., 71 (1): 46-61.
- 87. WOŹNIAK N., ŻUREK S. 2005 - Torfowiska krasu węglanowego okolic Cieślina i Krzywopłotów oraz krasu gipsowego koło Żydowca. [W:] Partyka J. (red.), Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, tom 3, Ojców: 41-44.
- 88. ZIELIŃSKI A. 2013 - Rozwój jezior krasowych w Niecce Połanieckiej. Wyd. UJK w Kielcach, Kielce.
- 89. ZIUŁKIEWICZ M., OKUPNY D., FORYSIAK J., FORTUNIAK A. 2012 - Warunki funkcjonowania kopuł źródliskowych w południowej części Wzniesień Łódzkich. Czasop. Geogr., 83 (3): 175-196.
- 90. ŻUREK S. 1981 - Charakterystyka złóż surowców mineralnych - torf. [W:] Wielgomas L. (red.), Surowce mineralne województwa częstochowskiego. Wyd. Geol., Warszawa: 135-154.
- 91. ŻUREK S. 1987 - Złoża torfowe Polski na tle stref torfowych Europy. Dok. Geogr. IGiPZ PAN, 4: 1-84.
- 92. ŻUREK S. 1991/92 - The development of the peat-forming processes versus the lowland relief of Poland and hydrological change in the postglacial period. Quest. Geogr., 17/18: 95-100.
- 93. ŻUREK S. 1993 - Zmiany paleohydrologiczne w mokradłach. Prz. Geogr., 65 (1-2): 75-95.
- 94. ŻUREK S. 2000 - Przegląd badań torfowisk obszarów wyżynnych Polski ze szczególnym uwzględnieniem torfowiska Białe Ługi. Pr. Inst. Geogr. WSP w Kielcach, 4: 237-257.
- 95. ŻUREK S. 2006 - Katalog rezerwatów przyrody na torfowiskach Polski. Wyd. Akad. Świętokrzys., Kielce.
- 96. ŻUREK S., OKUPNY D. 2015 - Torfowiska regionu łódzkiego. Stud. Lim. Tel., 9: 59-69.
Uwagi
Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-0ce37939-5bd0-41e2-8035-3f06a56606dd