Ocena stanu troficznego wód zbiorników kaskady Soły

• Autorzy: Jaguś A.

Warianty tytułu

EN

Assessment of trophic state of water in Sola cascade dam reservoirs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było rozpoznanie stanu troficznego wód retencjonowanych w zaporowych zbiornikach kaskady Soły (zbiorniki: Tresna, Porąbka, Czaniec), położonej w obszarach karpackich południowej Polski. Łączna pojemność zbiorników wynosi około 122 mln m3, a powierzchnia zlewni kaskady jest równa 1119 km2. Gromadzone wody są wykorzystywane na potrzeby komunalne i gospodarcze. Na podstawie zmierzonych parametrów fizykochemicznych wód rzeki Soły oraz wód zbiornikowych oceniono stopień ich eutrofizacji. W ocenie wykorzystano normy określone w polskich przepisach prawnych, wskaźnik Carlsona (TSI - Trophic State Index), wskaźnik Neverovej-Dziopak (ITS - Index of Trophical State) oraz normy zalecane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Analizy danych z lat 2007-2009 wykazały, że jakość retencjonowanych wód odpowiadała parametrom charakterystycznym dla mezotrofii oraz eutrofii, przy czym najmniej korzystny stan trofii dotyczył najniższego zbiornika kaskady - zbiornika Czaniec. Wskazuje to na potrzebę optymalizacji zagospodarowania przestrzennego zlewni kaskady pod kątem ograniczenia ładunku zanieczyszczeń (zwłaszcza substancji biogennych) dostającego się do wód powierzchniowych.

EN

Water resource protection requires water quality monitoring and assessment. It pertains in particular to mountainous regions with a strategic importance for water supply - a serious threat is posed by nutrients, which cause eutrophication. The main sources of nutrients in mountainous areas are: inappropriate farming methods, erosive run-offs, as well as ineffective wastewater treatment. The aim of the research project was to identify the condition of water resources in cascade dam reservoirs located on the river Sola (reservoirs: Tresna, Porabka, Czaniec). The reservoirs are located in the Polish Carpathians. The combined capacity of the reservoirs in question amounts to about 122 million m3 and their catchment areas cover the area of 1,119 km2. The water resources collected are used for residential and municipal purposes. The degree of eutrophication was established on the basis of physical and chemical parameters of the river Sola and the reservoir water. The assessment referenced the norms specified in the Polish law, Carlson index (TSI - Trophic State Index), Neverova-Dziopak index (ITS Index of Trophical State) as well as Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) norms. The analyses conducted in 2007-2009, revealed that the quality of water resources retained complied with the characteristic parameters of mesotrophic and eutrophic state. Whereby, the least favourable trophic state was identified in the lowest reservoir in the cascade - Czaniec reservoir. The findings imply that the cascade catchment should be managed in such a way that less polluted surface waters are released into the area.

Słowa kluczowe

PL

obszary górskie; zasoby wodne; jakość wód; eutrofizacja; wskaźnik trofii

EN

mountainous areas; water resources; water quality; eutrophication; trophic index

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 5, No. 1
• Strony: 233--238
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab.

Twórcy

autor

Jaguś A.

• Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, tel. [phone], fax [phone]

Bibliografia

• [1] Dynowska I.: Współczesne środowisko przyrodnicze - obieg wody. [W:] Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. L. Starkel (red.). PWN, Warszawa 1991, 355-387.
• [2] Twardy S., Kopacz M., Kostuch M., Kuźniar A., Smoroń S., Mazurkiewicz-Boroń G., Szarek-Gwiazda E., Jarząbek A., Kowalik A., Książyński W.K., Sarna S. i Twaróg B.: Kryteria wyznaczania wód i obszarów wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych (na terenie RZGW w Krakowie). IMUZ, Kraków 2003.
• [3] Kasza H.: Zbiorniki zaporowe - znaczenie, eutrofizacja, ochrona. ATH, Bielsko-Biała 2009.
• [4] Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1998.
• [5] Chudy Ł.: Hydrowęzeł beskidzki. Cz. I. Gazeta Obserwatora IMGW, 2005, 3, 15-20.
• [6] Atlas Podziału Hydrograficznego Polski. Część 2 - Zestawienia zlewni. Praca zbiorowa pod kierunkiem H. Czarneckiej. IMGW, Ministerstwo Środowiska, NFOŚiGW, Warszawa 2005.
• [7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. DzU 2002, Nr 241, poz. 2093.
• [8] Neverova-Dziopak E.: Ekologiczne aspekty ochrony wód powierzchniowych. Polit. Rzeszowska, Rzeszów 2007.
• [9] Carlson R.E.: A trophic state index for lakes. Limnol. Oceanogr., 1977, 22(2), 361-369.
• [10] Vollenweider R.A. i Kerekes J.J.: Eutrophication of waters - monitoring, assessment and control. OECD, Paris 1982.
• [11] Kajak Z.: Hydrobiologia - limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1998.
• [12] Starmach K., Wróbel S. i Pasternak K.: Hydrobiologia. Limnologia. PWN, Warszawa 1976.
• [13] Vollenweider R.A.: Scientific fundamentals of the eutrophication of lakes and flowing waters with particular references to nitrogen and phosphorus as factors in eutrophication. OECD Technical Report DAS/CSI/68.27, Paris 1968.