Ocena możliwości wykorzystania obrazów satelitarnych systemu KH-7 do badań zmian użytkowania na terenach zurbanizowanych

• Autorzy: Drzewiecki W. , Głowienka E. , Tokarczyk P.

Warianty tytułu

Feasibility study for use the kh-7 satellite imagery for land-use change analysis in urban areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono prace, których celem była weryfikacja możliwości wykorzystania zdjęć satelitarnych systemu KH-7 w badaniach zmian użytkowania na terenach zurbanizowanych. Badania przeprowadzono na obszarze testowym zlokalizowanym w północnej części Krakowa, obejmującym zarówno tereny o charakterze wielkomiejskim jak i podmiejskim, o zróżnicowanym sposobie użytkowania. Wykorzystano w nich zdjęcie satelitarne systemu KH-7 wykonane w dniu 13 lipca 1966 oraz dwie sekcje ortofotomapy wykonanej w ramach projektu LPIS z czarno-białych zdjęć lotniczych w skali 1:13000, pochodzących z roku 2003. Fragment zdjęcia satelitarnego obejmujący obszar testowy poddano kalibracji geometrycznej metoda wielomianu drugiego stopnia oraz ortorektyfikacji z wykorzystaniem metody RPC przy zastosowaniu dziesięciu współczynników uzyskanych w oparciu o punkty dostosowania. Lepsze rezultaty uzyskano dla drugiej z metod. Następnie na drodze fotointerpretacji ortofotomapy lotniczej i satelitarnej opracowano mapy użytkowania odpowiednio dla roku 2003 i 1966. Fotointerpretacje przeprowadzono stosujac schemat klasyfikacyjny odpowiadający czwartemu poziomowi CORINE Land Cover. Mapy te pozwoliły na określenie głównych kierunków zmian, jakie zaszły na badanym obszarze. Przeprowadzone badania w pełni potwierdziły wysoka przydatność archiwalnych zdjęć satelitarnych wykonanych w trakcie realizacji programów rozpoznania obrazowego, w analizach zmian użytkowania na terenach zurbanizowanych. Dotyczy to zarówno ich pojemności informacyjnej, jak i potencjału kartometrycznego - możliwych do uzyskania parametrów dokładnościowych. Pod względem pojemności informacyjnej testowane zdjęcie systemu KH-7 uznać należy za wystarczające dla opracowań dotyczących zmian pokrycia i użytkowania terenu prowadzonych na czwartym poziomie wydzieleń CORINE Land Cover. Pod względem kartometrycznym osiągnięto dokładność położenia punktu wymagana dla ortofotomapy w skali 1:25000.

EN

The research presented in this paper focused on the evaluation of the usefulness of KH- 7 satellite photographs for land-use change analysis in urban areas. Test area located in northern part of Krakow was chosen, having diverse land-use, with classes typical for downtown and suburban areas of the city. Satellite photograph taken in 1966 was used together with orthophotomaps produced from black-and-white aerial photographs (scaled 1:13000), taken in 2003. Two methods of satellite imagery geometrical calibration were tested: second order polynomial and orthorectification using Rational Polynomial Coefficients derived from Ground Control Points. Better results were obtained with the RPC method. Land-use maps of 2003 and 1966 were derived from photographs interpretation of aerial and satellite orthophotomaps respectively. Corine Land Cover Level 4 Classification Scheme was used. Created maps allowed the identification of main types of land-use changes in the area. The usefulness of the KH-7 satellite photographs for land-use change analysis in urban areas was proved during the research, both as regards the informational capacity and cartographic potential. The informational capacity of the photograph tested is sufficient to enable interpretation of Corine Land Cover Level 4 land-use classes. Cartographic potential of the image allows to meet the accuracy standards for 1:25000-scale orthophotomaps.

Słowa kluczowe

PL

pokrycie i użytkowanie terenu; fotointerpretacja; obszary miejskie; analiza wieloczasowa; zdjęcia satelitarne

EN

land-use; land cover; photo interpretation; urban areas; multi-temporal analysis; satellite photos

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Geodetów Polskich
• Czasopismo: Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 17a
• Strony: 159--170
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Drzewiecki W.

• Katedra Geoinformacji, Fotogrametrii i Teledetekcji Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

autor

Głowienka E.

• Katedra Geoinformacji, Fotogrametrii i Teledetekcji Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

autor

Tokarczyk P.

• Katedra Geoinformacji, Fotogrametrii i Teledetekcji Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Bibliografia

• 1.Baranowska T., Gronet R., Poławski Z. F., 2002. Koncepcja mapy użytkowania ziemi w skali 1:50 000 dla obszaru Polski. Instytut Geodezji i Kartografii, Seria Monograficzna Nr 4.
• 2.Barredo J. I., Lavalle C., Demicheli L., Kasanko M., McCormick N., 2003. Sustainable urban and regional planning: The MOLAND activities on urban scenario modelling and forecast. European Commision, Joint Reseach Centre, Institute for Environment and Sustainability. Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
• 3.Donnay C.P., Barnsley M. J., Longley P. A. (red.), 2001. Remote sensing and urban analysis. Taylor and Francis, London.
• 4.Drzewiecki W., Głowienka E., Hejmanowska B., D ugaj M., Trybus T., 2006. Wpływ liczby fotopunktów i dokładności numerycznego modelu wysokościowego na dokładność wysokorozdzielczej ortofotomapy satelitarnej. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, Vol. 16.
• 5.Gronet R., 2002. Zdjęcia lotnicze jako źródło informacji w procesie opracowywania map użytkowania i pokrycia terenu w skali 1:50000. [w:] Baranowska T., Gronet R., Poławski Z. F.: Koncepcja mapy u ytkowania ziemi w skali 1:50 000 dla obszaru Polski. Instytut Geodezji i Kartografii, Seria Monograficzna Nr 4.
• 6. Hamandawana H., Eckhardt F., Chanda R., 2005. Linking archival and remotely sensed data for long-term environmental monitoring. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 7, s. 284-298.
• 7 Jensen J. R., Cowen D. C., 1999. Remote sensing of urban/suburban infrastructure and socio-economic attributes. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 65(5), 611- 622.
• 8.Mularz S., Drzewiecki W., Pirowski T, 2007. Teledetekcyjne metody rejestracji krajobrazu. Roczniki Geomatyki, T. V, z. 8, s. 67-78.
• 9.Skocki K, 2004. Analiza pojemności informacyjnej i przydatności obrazów satelitarnych programu CORONA do badan stanu środowiska przyrodniczego Polski i jego zmian. Teledetekcja Środowiska, 33, s. 87-112.
• 10.Weng Q., Quattrochi D. A. (red.), 2006. Urban Remote Sensing. CRC Press. Taylor&Francis Group, Boca Raton, London, New York.