Urban environment improvement solutions on the example of Krakow’s Old Town

• Autorzy: Greniuk Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2023.54.C-02

Warianty tytułu

PL

Rozwiązania dla poprawy warunków środowiska miejskiego, na przykładzie Starego Miasta w Krakowie

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The conditions of the urban environment in the aspect of progressive climate change mean that city spatial planning is becoming an increasingly greater challenge. The specificity of Krakow’s centre stems from its historical urban grid and the placement of an exceptionally large fragment of the city under heritage conservation. This paper is the result of analyses in terms of urban environmental conditions in the Old Town area, and the objective of the study was to determine possible solutions to improve the living conditions of residents and enhance biodiversity. The measures are based on the idea of a human-friendly city that also limits the negative consequences of urbanisation.

PL

Warunki środowiska miejskiego w aspekcie postępujących zmian klimatycznych sprawiają, że kształtowanie przestrzenne miast staje się coraz większym wyzwaniem. Specyfika centrum Krakowa wynika z historycznej siatki urbanistycznej i ochrony konserwatorskiej wyjątkowo dużego obszaru miasta. Niniejszy artykuł jest wynikiem przeprowadzonych analiz pod kątem warunków środowiska miejskiego na terenie Starego Miasta, a celem badań jest wyznaczenie możliwych rozwiązań dla poprawy warunków życia mieszkańców i zwiększenia bioróżnorodności. Działania opierają się na idei miasta przyjaznego dla człowieka, tym samym ograniczając negatywne skutki wynikające z procesu urbanizacji.

Słowa kluczowe

EN

climate changes; Cracow; city centre; Nature Based Solutions

PL

centrum miasta; Kraków; Nature Based Solutions; zmiany klimatyczne

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 54
• Strony: 75--96
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Greniuk Agnieszka

• Cracow University of Technology, Faculty of Architecture. Poland

• https://orcid.org/0000-0002-8090-1081

Bibliografia

• [1] Atlas Historyczny Miast Polskich red. Roman Czaja, Tom V Małopolska, Kraków, zeszyt 1, red. Zdzisław Noga, TMHiZK, Kraków 2007.
• [2] Błękitno-zielona infrastruktura dla łagodzenia zmian klimatu w miastach, Katalog techniczny, Narzędzia strategiczne (2019) Warszawa: Fundacja Sendzimira.
• [3] Borowiejska-Birkenmajerowa M. (1975). Kształt średniowiecznego Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• [4] Czerniakowski Z.W., Gargała-Polar M. (2020) Ogrody deszczowe jako sposób retardacji strat wody opadowej w terenach zieleni miejskiej, Polish Journal for Sustainable Development, Tom 24 (1).
• [5] Czas na wodę (2021) Warszawa: Fundacja Sendzimira.
• [6] Dąbrowska-Milewska G. (2010) Standardy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych- wybrane zagadnienia, Białystok: Architecturae et Artibus 1/2010.
• [7] Dane o klimacie dla miast na całym świecie’ [online]. https://pl.climate-data.org/ (accessed 06-07-2021).
• [8] Decyzja 2 COM VIII.38, UNESCO, 1978.
• [9] Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Badawczy, Gmina Miejska Kraków (2016). Atlas pokrycia terenu i przewietrzania Krakowa’, Zintegrowany system monitorowania danych przestrzennych dla poprawy jakości powietrza w Krakowie, projekt MONIT-AIR [online]. https://msip.krakow.pl/ (accessed 28-02-2022).
• [10] International Union for Conservation of Nature (2020) ‘IUCN Global Standard for Nature-based Solutions: a user-friendly framework for the verification, design and scaling up of NbS: first edition’ [online]. https://portals.iucn.org/ (accessed 28-02-2022).
• [11] Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie (2017) ‘Skąd bierze się smog’ [online]. https://www.cieplosystemowe.pl/cieplo-systemowe/miasta-bez-smogu/skad-bierze-sie-smog/ (accessed 15-07-2021).
• [12] Kabisch N., Van den Bosch M., Lafortezza R (2017) ‘The health benefits of nature-based solutions to urbanization challenges for children and the elderly – a systematic review’ Enviromental Reasearch Elsevier.
• [13] Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie (2021) ‘Interwencje małopolskich strażaków w związku z frontem burzowym, 15-16 lipca 2021 r.’ [online]. https://www.gov.pl/ (accessed 28-02-2022).
• [14] Komisja Europejska, Agencja Wykonawcza ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw, (2021) Nature-based solutions : Horizon 2020 NBS research projects tackle the climate and biodiversity crisis, Urząd Publikacji Unii Europejskiej.
• [15] Kowalczyk-Anioł J. (2019) ‘Hipertrofia turystyki miejskiej – geneza i istota zjawiska’, Konserwatorium Wiedzy o Mieście 32(4), s. 7-18.
• [16] Kratzer A. (1956). Das Stadtklima, Friedr. Vieweg and Sohn, Braunschweig.
• [17] Krawczyk E. Cybulski M. (2010) Zdrowie człowieka a rośliność w mieście. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu nr 4 (25), s. 515-520.
• [18] Królikowska J. (2010) Niezawodność funkcjonowania i bezpieczeństwa sieci kanalizacyjnej, Kraków: Politechnika Krakowska, seria Inżynieria środowiska, monografia 382.
• [19] Landsberg H.E. (1981) ‘The urban climate’, International Geophysics Series, Vol.28, New York: Academic Press, pp 275.
• [20] Lewińska J. (2000). Klimat miasta – zasoby, zagrożenia, kształtowanie, Kraków Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, ISBN 83-86847-95-6.
• [21] Małochleb M. (2017). Niska emisja – przewodnik. red. Urszula Bijoś, Warszawa: Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej.
• [22] Matuszko D., Piotrowicz K. (2015) ‘Cechy klimatu miasta a klimat Krakowa’, Miasto w badaniach geografów, Tom I, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp. 221-241, ISBN 978-83-640089-12-1.
• [23] Mądry T., Słysz K. (2011) ‘Powierzchnia biologicznie czynna w planowaniu przestrzennym miast.’ Problemy Rozwoju Miast Tom 8 Numer 3-4.
• [24] Miejski System Informacji Przestrzennej [online]. https://msip.um.krakow.pl/ (accessed 28-07-2021).
• [25] Mihalič, T., Kuščer, K. (2019) ‘Impacts of overtourism on satisfaction with life in a tourism destination’ Travel and Tourism Research Association's (TTRA) annual research conference, Bournemouth, pp. 92-93.
• [26] Mitkowski J. (1955) ‘Lokacja Krakowa i powstanie układu urbanistycznego miasta’, Ochrona Zabytków 8/3 (30), s. 151-160.
• [27] Norma prawna PN 92 B 01707 Kanalizacja Wymagania.
• [28] Parki i ogrody Krakowa w obrębie Plant z Plantami i Wawelem’, Katalog Parków i ogrodów w Polsce, red. Bogdanowski J. (1997) Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu Narodowa Instytucja Kultury, ISBN 83-85548-51-3.
• [29] Pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie małopolskim, raport wojewódzki za lata 2014-2018’, Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Krakowie, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Kraków 2019.
• [30] Rasul M.G., Arutla L.K.R. (2020) ‘Environmental impact assessment of green roofs using life cycle assessment’ Energy Reports, Volume 6, Supplement 1, s. 503-508.
• [31] Roczna ocena jakości powietrza w województwie małopolskim, raport wojewódzki na rok 2020’, Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Krakowie, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Kraków 2021.
• [32] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
• [33] Sailor D.J. (2014) ‘A holistic view of the effects of urban heat island mitigation’, in S. Lehmann (Ed), Low Carbon Cities: Transforming Urban Systems, New York: Routledge, pp. 270-281.
• [34] Sajecki T. (2016) ‘Próba odtworzenia rozplanowania przestrzennego wczesnośredniowiecznego Wawelu i Okołu w Krakowie’, Kraków: Studium archeologiczne, Radzyński Rocznik Humanistyczny, tom 14.
• [35] Schneider-Skalska G. (2004) Kształtowanie zdrowego środowiska mieszkaniowego. Wybrane zagadnienia, Kraków: Politechnika Krakowska.
• [36] Singh N., Singh S., Mall R.K. (2020) Urban Ecology Emerging Patterns and Social-Ecological Systems, Elsevier Inc.
• [37] Spotkanie z klimatem (2021) Warszawa: Fundacja Sendzimira.
• [38] Studium rozwoju systemu transportu Miasta Krakowa w tym budowy metra, analiza środowiskowa, Biuro Inżynierii Transportu, Poznań 2015.
• [39] Uchwała Nr XII/131/11 Rady Miasta Krakowa z dnia 13 kwietnia 2011 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Obszaru "Stare Miasto" – Ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego Nr 255, poz. 2059 z dnia 17 maja 2011 r.
• [40] Uchwała Nr LXXXVIII/2145/17 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 listopada 2017 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego obszaru "Kazimierz" - ogłoszona w Ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego z dnia 23 listopada 2017 r., poz. 7618
• [41] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627.
• [42] Van Renterghem T. (2018) ‘Green Roofs for Acoustic Insulation and Noise Reduction’, Nature Based Strategies for Urban and Building Sustainability, Oxford: Butterworth-Heinemann.
• [43] Walawender J.P. (2015) ‘Miejska wyspa ciepła – negatywne skutki urbanizacji oraz możliwości przeciwdziałania (na przykładzie Krakowa)’ serwis internetowy Zielona Infrastruktura [online] http://zielonainfrastruktura.pl (accessed 16-07-2021).
• [44] WTTC & McKinsey & Company (2017) ‘Coping with success. Managing overcrowding in tourism destinations’ [online] https://www.wttc.org (accessed 25-04-2023).
• [45] Zachariasz A. (2019) ‘Development of The System of the Green Areas of Krakow from The Nineteenth Century to The Present, In The Context of Model Solutions’, IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 471.
• [46] Zachariasz A. (2014) ‘Parki, tereny zieleni i krajobraz w świetle nowych koncepcji kształtowania struktury i formy miasta’, Czasopismo Techniczne, Architektura 2-A, pp. 327-359.
• [47] Zachariasz A. (2006) ‘Zieleń jako współczesny czynnik miastotwórczy ze szczególnym uwzględnieniem roli parków publicznych’ Kraków: Politechnika Krakowska.
• [48] Zdrowie publiczne Wymiar społeczny i ekologiczny. (2022). Polska: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• [49] Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krakowa uchwalonego Uchwałą Nr XII/87/03 Rady Miasta Krakowa z dnia 16 kwietnia 2003 r. TOM II, Zasady i kierunki polityki przestrzennej.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).