Contemporary significance of the spa park based onthe study of the recognition of the health resort space (The Case of Połczyn-Zdrój, Poland)

• Autorzy: Bal Wojciech , Czałczyńska-Podolska Magdalena

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2023.56.C-01

Warianty tytułu

PL

Współczesne znaczenie parku zdrojowego na podstawie badania rozpoznawalności przestrzeni uzdrowiska (Przypadek Połczyna-Zdroju, Polska)

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The aim of the study was to analyze the recognition of the spa area and assess the contemporary significance of the Spa Park in Połczyn-Zdrój. The results indicate the significant socio-spatial importance of the park and the existence of certain threats to its significance. The opportunities to improve its significance and protect the identity were developed. The conclusions can be applied to many historical spa parks.

PL

Celem badań była analiza rozpoznawalności przestrzeni uzdrowiska oraz ocena współczesnego znaczenia Parku Zdrojowego w Połczynie-Zdroju. Wyniki wskazują na istotne znaczenie społecznoprzestrzenne parku oraz istnienie zagrożeń dla jego znaczenia. Opracowano możliwości poprawy znaczenia parku i ochrony tożsamości. Wnioski można odnieść do wielu historycznych parków zdrojowych.

Słowa kluczowe

EN

cultural heritage; health resort; spa park; sustainable development.

PL

dziedzictwo kulturowe; park zdrojowy; uzdrowisko; zrównoważony rozwój

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 56
• Strony: 145--198
• Opis fizyczny: Bibliogr. 56 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Bal Wojciech

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland. Faculty of Architecture

• https://orcid.org/0000-0003-2964-1840

autor

Czałczyńska-Podolska Magdalena

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland. Faculty of Architecture

• https://orcid.org/0000-0003-3861-0827

Bibliografia

• [1] Agarwal, S. (2002) Restructuring seaside tourism. The resort lifecycle. Annals of Tourism Research, 29(1), pp.25-55.
• [2] Bal, W. (2009) Specyfika krajobrazu kulturowego kurortów nadmorskich. Próba określenia tożsamości kulturowej regionu nadmorskiego w kontekście postępującej degradacji krajobrazu kulturowego kurortów nadmorskich na Pomorzu Zachodnim [Specificity of the cultural landscape of seaside resorts. An attempt to define the cultural identity of the coastal region in the context of the progressive degradation of the cultural landscape of seaside resorts in Western Pomerania]. Szczecin: HOGBEN.
• [3] Bal, W., & Czalczynska-Podolska, M. (2020) The Stages of the Cultural Landscape Transformation of Seaside Resorts in Poland against the Background of the Evolving Nature of Tourism. Land, 9, 55. https://doi.org/10.3390/land9020055
• [4] Bernat, S. (2017a) Potencjał parków uzdrowiskowych w Polsce dla rozwoju turystyki [Potential of spa parks in Poland for tourism development]. Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 19(52), pp.37-44.
• [5] Bernant, S. (2017b) Landscape value for tourism development in health resorts. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin–Polonia, 2, pp.97-126, http://doi.org/10.17951/b.2017.72.2.97-126
• [6] Bernat, S. (2020) Rewitalizacja jako czynnik zwiększenia atrakcyjności turystycznej miast uzdrowiskowych [Revitalization as a factor in increasing the tourist attractiveness of spa towns]. Turystyka Kulturowa, 5(116), pp.95-115.
• [7] Bezak, S. (2018) Połczyn Zdrój. Kurort z duszą. Przewodnik turystyczny. Połczyn Zdrój: EKO-MAP.
• [8] Blau, M. L., Panagopoulos, T. (2022) Designing Healing Destinations: A Practical Guide for Eco-Conscious Tourism Development. Land, 11, 1595, https://doi.org/10.3390/land11091595
• [9] Boguszewska, K.L. (2019) Historical elements of garden architecture of the spa park in Nałęczów. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 15(1), pp.7-15, https://doi.org/10.35784/teka.1489
• [10] Butler, R.W. (1980) The Concept of the Tourism Area Cycle Evolution: Implications for Management of Resources. The Canadian Geographers, 24(1), pp.5-12.
• [11] Butler, R.W. (2006) The Origins of the Tourism Area Life Cycle. In The Tourism Area Life Cycle. Vol. 1. Applications and Modifications. Vol. 2. Conceptual and Theoretical. Butler, R.W., Ed. Cleveland: Chanell View Publications,.
• [12] Council of Europe. (2010) European Route of Historic Thermal Towns [online] Available online: https://www.coe.int/en/web/cultural-routes/european-route-of-historic-thermal-towns, (Accessed: 05-05-2023).
• [13] Cross, G. (2012) Saratoga Springs: from genteel spa to Disneyified family resort. Journal of Tourism History, 4(1), pp.75-84, https://doi.org/10.1080/1755182X.2012.671375
• [14] Diekmann, A., Smith, M., & Ceron, J.P. (2020) From welfare to wellness: European spas at the crossroads. In A., Diekmann, S., McCabe (Eds.), Handbook of social tourism (108-122). Cheltenham, Glos: Edward Elgar Publishing.
• [15] Dorocki, S., Wantuch-Matla, D. (2021) The attractiveness of public spaces of selected Polish spa towns during the COVID-19 pandemic (2020-2021). In Proceedings of the 37th International Business Information Management Association Conference (IBIMA), 30-31 May 2021, Cordoba, Spain: Innovation Management and information Technology impact on Global Economy in the Era of Pandemic. Soliman, Khalid S., Ed.; Information Management Association Conference, Cordoba 2021, pp.6931-6945.
• [16] Dryglas, D. (2020) Wellness as a new direction of development of Polish spa resorts. International Journal of Spa and Wellness, 3(2-3), pp.69-81, https://doi.org/10.1080/24721735.2020.1857207
• [17] Dyda, O. (2018) Zasada kontrastu w kształtowaniu atrakcyjności środowiska architektonicznego uzdrowiska (na przykładzie miasta partnerskiego Uniejowa, Truskawca) [The principle of contrast in shaping the attractiveness of the resort's architectural environment (on the example of Uniejów's partner city, Truskavets)]. Biuletyn Uniejowski [Uniejów Bulletin], 7, pp.135–149, https://doi.org/10.18778/2299-8403.07.09
• [18] Ewidencja Parków i Ogrodów, (1976). PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_EN.368214 [online]. Available online: https://zabytek.pl/pl/obiekty/g-239968 (Accessed: 10-04-2023).
• [19] Fabi, V., Vettori, M.P., Faroldi, E. (2021) Adaptive Reuse Practices and Sustainable Urban Development: Perspectives of Innovation for European Historic Spa Towns. Sustainability, 13, 5531, https://doi.org/10.3390/su13105531
• [20] Gan, T., Zheng, J., Li, W., Li, J., & Shen, J. (2023) Health and Wellness Tourists’ Motivation and Behavior Intention: The Role of Perceived Value. Int. J. Environ. Res. Public Health, 20, 4339, https://doi.org/10.3390/ijerph20054339
• [21] Gancerz-Żebracka, J. (2012) Park zdrojowy w kompozycji miasta Iwonicz Zdrój [Spa park in the composition of the town of Iwonicz Zdrój]. Technical Transactions, 109(6-A), pp.291-298.
• [22] Garczyński, T. (1971) Połczyn Zdrój i okolice. Przewodnik turystyczny [Połczyn Zdrój and surroundings. A tourist guide]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• [23] Gargała-Polar, M., Pisarek, M., Lichołai, L. Farajewicz, M. (2018) Zagospodarowanie przestrzeni uzdrowiskowej Iwonicza-Zdroju w opinii turystów i kuracjuszy [Development of the spa space of Iwonicz-Zdrój in the opinion of tourists and patients]. Topiarius. Studia Krajobrazowe, 6, pp.73-79, https:/doi.org/10.15584/topiarius.2018.6.5
• [24] Gilbert, E. W. (1939) The growth of inland and seaside health resorts in England. Scott. Geogr. Mag., 55, pp.16–35.
• [25] Gonda-Soroczyńska, E. (2012) Model uzdrowiska a działalność turystyczno-rekreacyjna na przykładzie Baden bei Wien [Spa model and tourism and recreation activities on the example of Baden bei Wien]. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich [Infrastructure and Ecology of RuralAreas], 2, pp.153-164.
• [26] Góra, J. (2013) City SPA Miejska turystyka uzdrowiskowa i kierunki jej ewolucji w Polsce [Tourism and the Directions of its Evolution]. Studia Ekonomiczne, 147, pp.53-67.
• [27] Karkoszka, K., & Szromek, A. R. (2014) Atrakcyjność uzdrowiska Szczawnica-Zdrój w ocenie kuracjuszy i turystów uzdrowiskowych [The attractiveness of spa Szczawnica-Zdrój in assessing of patients and spa tourists]. In A.R., Szromek (Ed.), Rola uzdrowisk i przedsiębiorstw uzdrowiskowych w turystyce i w lecznictwie uzdrowiskowym [The role of spas and spa businesses in tourism and spa treatment] (59-74). Proksenia.
• [28] Królak, S. (2021) Turystyka uzdrowiskowa w Polsce – rozważania nad istotą, determinantami i przyszłością [Spa tourism in Poland - considerations on the essence, determinants and future]. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna [Regional Development and Regional Policy], 53, pp.125-146, https://doi.org/10.14746/rrpr.2021.53.09
• [29] Leniartek, M. K. (2015) Rewitalizacja parków zdrojowych zagrożeniem dla sfery materialnej i znaczeniowej miejscowości uzdrowiskowych na przykładzie uzdrowisk ziemi kłodzkiej [Revitalization of spa parks a threat to the material and meaningful sphere of spa towns on the example of spas of the Kłodzko region]. Przestrzeń, Urbanistyka, Architektura, 1, pp.73-89.
• [30] Majdecka-Strzeżek, A. (2008) The characteristics of the spa parks in Poland. Ann. Warsaw Univ. of Life Sc. – Horticulture and Landscape Architecture, 29, pp.213–223.
• [31] Majdecka-Strzeżek, A. (2012) Tereny parkowe w uzdrowiskach rejonu Gór Opawskich. Wybrane przykłady rewaloryzacji i rozwiązań współczesnych [Park areas in spas of the Opawskie Mountains. Selected examples of revaluation and contemporary solutions]. Czasopismo Techniczne [Technical Transactions], 6-A(19), pp.199-211.
• [32] Meller, M. (2019) The assessment of spatial changes in the size of the spa park in the Inowrocław spa town since the 19th century. Technical Transactions, 11, pp.85-100, https://doi.org/10.4467/2353737XCT.19.117.11333
• [33] Minghetti, V., Furlan, M. C. (2006) From medical holidays to global wellness experiences: The new age of health tourism. In Time shift, leisure and tourism, K., Weiermair, H., Pechlaner, & Bieger, T. (Eds.) (pp. 155–164), Erich Schmidt Verlag.
• [34] Mitkowska, A., & Siewniak M. (1998) Tezaurus sztuki ogrodowej [Thesaurus of garden art]. Warszawa: Wydawnictwo Rytm.
• [35] Pawlikowska-Piechotka, A. (2012). Turystyka i rekreacja w zabytkowych parkach uzdrowiskowych [Tourism and recreation in historic spa parks]. Inżynieria Ekologiczna [Ecological Engineering], 30, pp.119-140.
• [36] Pawlikowska-Piechotka, A., & Piechotka, M. (2014) Phenomenon of SPA town as a health resort and leisure destination. Architecture Civil Engineering Environment, 7(2), pp.23-32.
• [37] Pencakowska, W. (1978) Zdrojowiska. Kształtowanie struktury przestrzennej w koncepcji zespołów rekreacyjnych [Health resorts. Shaping the spatial structure in the concept of recreational complexes]. Architektura, 3, 35.
• [38] Pillmayer, M., Scherle, N., Pforr, Ch., Locher C., & Herntrei, M. (2021) Transformation processes in Germany’s health resorts and spas – a three case analysis. Annals of Leisure Research, 24(3), pp.310-327, http://doi.org/10.1080/11745398.2020.1765399
• [39] Połczyn-Zdrój. fotopolska.eu. Public domain. Połczyn-Zdrój dawniej Polzin, Bad Polzin. (Accessed: 05-05-2023)
• [40] Presenza, A., Abbate, T., & Perano, M. (2015) The Cittaslow certification and its effects on sustainable tourism governance, Enlightening Tourism. A Pathmaking Journal, 5(1), pp.40-64, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2827705
• [41] Rada Miejska w Połczynie-Zdroju, (2019) Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy [Study of Conditions and Directions of Spatial Development of the City and Municipality], Maszynopis.
• [42] Ruszczyk, G. (2020) „Budowle służące zabawom przyjemnym a tem samem przy wodnej kuracji bardzo pożytecznym”. O drewnianych domach zdrojowych, teatrach i estradach w polskich uzdrowiskach w XIX i na początku XX wieku [„Buildings Serving Pleasant Pastime, thus a UsefulComplement to Water Therapy”. On Wooden Spa Houses, Theatres, and Stages in Polish Resorts in the 19th and Early 20th Century]. Biuletyn Historii Sztuki [Art History Bulletin], 82(4), pp.601–640, https://doi.org/10.36744/bhs.697
• [43] Semmens, J.; Freeman, C. (2012) The Value of Cittaslow as an Approach to Local Sustainable Development. A New Zealand Perspective. International Planning Studies 17(4), pp.353-375, https://doi.org/10.1080/13563475.2012.726851
• [44] Słonina, D., & Skomorowska, M. (2018) The Value of Spa Parks in the Modern Health Resorts: A Case Study of the Western and Central Sudetes Spa Towns. Landscape Architecture, 3, pp.20-37, https://doi.org/10.30825/5.ak.157.2018.60.3.
• [45] Szromek, A. R. (2013) Cechy atrakcyjności polskich uzdrowisk [The attractiveness features of the polish spas]. Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej: Seria Organizacja i Zarządzanie [Scientific Papers of Silesian University of Technology – Organization & Management Series], 64, pp.251-264.
• [46] Szromek, A. R. (2014) Porównanie przestrzennej koncepcji rozwoju zdrojowiska W. Pencakowskiej i modelu ewolucji obszaru turystycznego R.W. Butlera [The spatial concept of spas development of W. Pencakowska and Tourism Area Life Cycle of R.W. Butler – similarities and differences of both evolutionary models]. Journal of Tourism and Regional Development, 1, pp.121-132.
• [47] Szromek, A. R. (2021). The Role of Health Resort Enterprises in Health Prevention during the Epidemic Crisis Caused by COVID-19. J. Open Innov. Technol. Mark. Complex., 7, 133, https://doi.org/10.3390/joitmc7020133
• [48] Szromek, A. R., Hadzik, A., & Staszewska, J. (2010) Charakterystyka cech odróżniających kuracjuszy kontraktowych i komercyjnych na przykładzie uzdrowiska Wysowa. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej w Gliwicach: Seria Organizacja i Zarządzanie [Scientific Papers of Silesian University of Technology – Organization & Management Series], 54, pp.351- 361.
• [49] Sztubecka, M., Maciejko, A., & Skiba, M. (2022) The Landscape of the Spa Parks Creation through Components Influencing Environmental Perception Using Multi-Criteria Analysis. Sustainability, 14, 5657, https://doi.org/10.3390/su14095657
• [50] Szwichtenberg, A. (1988) Połczyn Zdrój i okolice. Przewodnik turystyczny [Połczyn Zdrój and surroundings. A tourist guide]. Warszawa: Sport i Turystyka.
• [51] UNESCO. (2021) The Great Spa Towns of Europe [online]. Available online: https://whc.unesco.org/en/list/1613 (Accessed: 01-06- 2023).
• [52] Vassileva, S. (1996) Mineral water and spas in Bulgaria. Clin Dermatol., 14(6), pp.601–605, http://doi.org/10.1016/s0738081x(96)00090-9
• [53] Walton, J. K. (2012) Health, sociability, politics and culture. Spas in history, spas and history: an overview. Journal of Tourism History. 4(1), pp.1-14, https://doi.org/10.1080/1755182X.2012.671372
• [54] Wiktorowski, K. (2010) Model rewitalizacji miejscowości uzdrowiskowych na przykładzie Połczyna-Zdroju [Model of revitalization of spa towns on the example of Połczyn-Zdrój]. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. Oeconomica, 284(61), pp.167–182.
• [55] Węcławowicz-Bilska, E. (1990) Historyczne założenia zdrojowisk w kształtowaniu współczesnych ośrodków balneologicznych w Polsce [Historical assumptions of spas in the formation of modern balneological centers in Poland]. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• [56] Wójcikowski, W. (2015) Zmiany w przestrzeni publicznej uzdrowisk polskich w związku z członkostwem w Unii Europejskiej - na przykładzie Małopolski [Changes in the public space of Polish spas in connection with membership in the European Union - on the example of Malopolska]. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 19(1), pp.53-67.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).