Odpalanie pojedynczych ładunków MW jako baza do wyznaczania optymalnego opóźnienia milisekundowego

• Autorzy: Sołtys A.

Warianty tytułu

EN

Firing of singular explosive charges as the basis for determining the optimal millisecond delay

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Używanie materiałów wybuchowych do urabiania złóż w kopalniach surowców skalnych nieodzownie wiąże się z zastosowaniem odpowiedniego systemu inicjowania, umożliwiającego odpalenie ładunków MW z opóźnieniem czasowym (milisekundowym). Taki sposób detonacji ładunków daje szerokie możliwości przy projektowaniu wieloszeregowych siatek strzałowych, a jednocześnie wpływa korzystnie na minimalizację oddziaływania robót strzałowych na zabudowania w otoczeniu kopalń. Dobór właściwego opóźnienia milisekundowego powinien bazować na sejsmogramach drgań wzbudzanych w czasie odpalania pojedynczych ładunków MW i analizie struktury tych drgań. W artykule przedstawiono wyniki z pierwszych prac badawczych opartych na zastosowaniu milisekundowej zapalarki ZT 480t, skonstruowanej na przełomie lat 80. i 90. w Instytucie Górnictwa Odkrywkowego AGH. Spostrzeżenia z przeprowadzonych doświadczeń stały się przyczynkiem do kontynuacji prac wskazujących na konieczność budowy systemów odpalania ładunków MW, które pozwolą na szerszy wybór opóźnień milisekundowych, a tym samym dadzą możliwość modyfikacji struktury wzbudzanych drgań. Wymiernym efektem prowadzonych badań było dopuszczenie, w roku 1994, do stosowania w górnictwie odkrywkowym zapalarki milisekundowej EXPLO-201, również skonstruowanej w Instytucie Górnictwa Odkrywkowego AGH. Komputerowa optymalizacja opóźnień milisekundowych, przy obecnie stosowanych, nowoczesnych, elektronicznych systemach inicjowania, bazuje właśnie na danych pozyskiwanych z odpalania pojedynczych ładunków MW. Jak widać, spostrzeżenia z badań prowadzonych w ubiegłym wieku są nadal aktualne i stanowią mocną podstawę dla obecnie projektowanych robót strzałowych.

EN

The use of explosives to extract resources in rock material mines is necessarily associated with the use of an appropriate initiation system that allows the firing of explosive charges with a time delay (millisecond). Such a method of charges detonation gives a wide range of possibilities when designing multi-row blasting patterns, and at the same time, it has a positive effect on the blasting impact minimization on buildings in the vicinity of mines. The selection of the right millisecond delay should be based on the seismograms recorded during the firing of a singular blasthole and the analysis of the vibrations structure. This paper presents the results of the first research which included the application of millisecond blaster ZT 480t, constructed at the turn of the 80s and 90s, at the Institute of Open Mining AGH. Observations from the experience have contributed to the continuation of the pursue which indicates the need to build firing systems that will allow a wider selection of millisecond delay and thus allow for the possibility of modifying the structure of the induced vibrations. The tangible outcome of the research in 1994 was the authorization of the EXPLO-201 blaster for mining, also constructed at the Open Mining Institute AGH. Computer-based optimization of millisecond delay, with today’s modern, electronic initiation systems, is based on data derived from firing a singular blasthole. As shown, observations from the research conducted in the last century are still valid and provide a strong basis for the currently planned blasting.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo; technika strzelnicza; strzelanie milisekundowe; oddziaływanie drgań

EN

mining; blasting works; millisecond blasting technique; ground born vibration

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 73, nr 7
• Strony: 52--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., fot., wykr.

Twórcy

autor

Sołtys A.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza

Bibliografia

• [1] BATKO P., WINZER J. 2008 - Uwarunkowania i pierwsze doświadczenia wprowadzania zapalników elektronicznych w Polsce. Bezpieczeństwo Robót Strzałowych. GIG. Katowice, s. 99-108.
• [2] BIESSIKIRSKI R. 1991 - Wybrane informacje na temat konstrukcji i testowania zapalarki milisekundowej – Konferencja: Problemy techniki strzelniczej w górnictwie – perspektywy rozwoju. Wydawnictwo ZG AGH – 347/91. Kraków, s. 61-64.
• [3] BIESSIKIRSKI R. 1996 – Zapalarka milisekundowa Explo-201 – Konferencja: Technika strzelnicza w górnictwie. Jaszowiec 1996 r. Wydawnictwo IGSMiE PAN Kraków, s. 47-67.
• [4] BIESSIKIRSKI R., WINZER J. 1991 – Zastosowanie aparatury ABEM Terraloc Mk3 do badań sejsmicznych w górnictwie odkrywkowym. Konferencja: Problemy techniki strzelniczej w górnictwie – perspektywy rozwoju. Kraków, s. 97-104.
• [5] BIESSIKIRSKI R., SIERADZKI J., WINZER J. 2001 - Uwagi praktyczne do nieelektrycznego odpalania długich otworów na przykładzie systemu Nonel Unidet. Konferencja: Technika strzelnicza w górnictwie. Jaszowiec 2001. Agencja Wydawniczo-Poligraficzna „ART-TEKST”, s. 241-251.
• [6] DWOROK R. 1993 - System zapalarki typu BARBARA 30 z regulowanymi elektronicznie opóźnieniami międzystrzałowymi. Konferencja: Materiały wybuchowe i technika strzelnicza – Aktualny stan i perspektywy rozwoju. Gliwice-Kraków 1993 r. Wydawnictwo AGAT-PRINT, s. 222-236.
• [7] LANDMAN G.R.V. 2010 - How electronics can release the imagination. The Journal of The Southern African Institute of Mining and Metallurgy. Volume 110, s. 491-499.
• [8] MALLAT S., ZHANG Z. 1993 - Matching Pursuit with time – frequency dictionares. IEEE Transactions on Signal Processing.
• [9] PERSSON P., HOLMBERG R. AND LEE J. 1993 - Rock Blasting and Explosives Engineering. CRC Press, p. 560. ISBN 9780849389788.
• [10] SOŁTYS A. 2015 - Analiza oddziaływania na otoczenie drgań wzbudzanych przez roboty strzałowe z zastosowaniem metody Matching Pursuit. Monografia – Wydawnictwa AGH Kraków, 188 s.
• [11] WINZER J. 2004 - Wpływ opóźnień milisekundowych przy prowadzeniu strzelań eksploatacyjnych na częstotliwościowe charakterystyki drgań gruntu i budynków. Zeszyty Naukowe AGH „Górnictwo i Geoinżynieria” 3/1, s. 456-476.
• [12] WINZER J., BIESSIKIRSKI R. 1996 - Uwagi o doborze opóźnienia milisekundowego ze względu na ograniczenie wielkości drgań parasejsmicznych. Konferencja: Technika strzelnicza w górnictwie. Jaszowiec 1996 r. Wydawnictwo IGSMiE PAN Kraków, s. 297-306.
• [13] WINZER J., BIESSIKIRSKI R., SIERADZKI J. 1997 – Minimalizacja szkodliwego oddziaływania robót strzałowych na otoczenie, jako kierunek prac badawczych prowadzonych w Katedrze Górnictwa Odkrywkowego AGH. Górnictwo odkrywkowe a ochrona środowiska – Fakty i mity. Kraków, s. 367-378.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).