Zlikwidowany szyb górniczy – propozycja procedur bezpieczeństwa, monitoringu gazowego i raportowania w zakresie możliwych wypływów gazów (komunikat)

• Autorzy: Wrona P. , Małek D.

Warianty tytułu

EN

Closed coal mine shaft –the proposition of safety procedures, gas monitoring and reporting related to possible gas emissions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Po likwidacji kopalni węgla kamiennego szyb górniczy może zostać zlikwidowany bądź pozostawiony dla celów specjalnych (szyb nieczynny). W obu przypadkach stanowi potencjalne, punktowe źródło emisji gazów oraz lokalne zagrożenie dla bezpieczeństwa powszechnego. Jako obiekt badań wybrano szyb Gliwice II, który pozostawiono w celu pompowania wód podziemnych. Podczas pomiarów wstępnych stwierdzono emisję dwutlenku węgla z szybu do atmosfery. Opracowano metodykę pomiarową, a następnie przeprowadzono pięć serii pomiarowych, podczas których otrzymano rozkład stężenia dwutlenku węgla wokół szybu. Na podstawie wyników wykreślono mapy koncentracji tego gazu. W artykule przedstawiono przykładowe wyniki badań wraz z ich analizą. Na tej podstawie opracowano wnioski i zalecenia dotyczące możliwych procedur bezpieczeństwa, monitoringu oraz raportowania emisji gazów, dotyczących obiektów tego typu.

EN

Just after coal mine closure, a shaft can be closed or left for special purposes (it becomes a shaft without strict mining operations). In both cases it creates local (point) source of gases emission and a hazard for public safety. „Gliwice II” shaft was selected for investigation into this matter. It has been left for water pumping. Carbon dioxide emission was detected during preliminary research. Special methodology was designed at the first stage. Then five measuring series were been carried out (from II.2014 to V.2014). Carbon dioxide concentration maps were obtained during the research. It was constructed in Surfer 8 software. Selected results of the one of the series, followed by detailed analysis, have been presented in the article (Fig. 2). The article is concluded by remarks due to gas monitoring, safety and reporting of mentioned phenomenon.

Słowa kluczowe

PL

likwidacja kopalń; gaz cieplarniany; emisja dwutlenku węgla; szyb górniczy

EN

mine liquidation; greenhouse gas; carbon dioxide emission; pit shaft

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 11
• Strony: 28--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz.

Twórcy

autor

Wrona P.

• Politechnika Śląska, Gliwice

autor

Małek D.

• Kompania Węglowa S.A. – Oddział KWK Marcel, Radlin

Bibliografia

• 1. Czaja P.: Polskie doświadczenia w likwidacji szybów – likwidacja zakładu górniczego i likwidacja szybów – wymogi formalnoprawne. Wiadomości Górnicze 2011, nr 3, s. 167–174.
• 2. Dziurzyński W., Krach A., Krawczyk J., Pałka T.: Migracja gazów z szybu zlikwidowanej kopalni. Mat. konf. 3 Szkoła Aerologii Górniczej, Wyd. Sekcja Aerologii Górniczej Komitetu Górnictwa PAN, Zakopane 12–15.10.2004 r., s. 167–180.
• 3. Górka P., Kowalski S., Kozielska B., Melaniuk-Wolny E., Oparczyk G., Zajusz-Zubek E., Żak M.: Badania zanieczyszczeń powietrza. Cz. I: Gazowe substancje zanieczyszczające. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2000.
• 4. Grzybek I.: Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część I–VIII). Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2012, nr 1–5 i 8–10, s. 23–27, 31–39, 21–35, 22–33, 10–18, 13–23, 20–29 i 18–30.
• 5. Juda J., Chróściel S.: Ochrona powietrza atmosferycznego. WNT, Warszawa 1974.
• 6. Krause E., Pokryszka Z.: Badania emisji metanu ze zlikwidowanych zatopionych kopalń węgla kamiennego. Journal of Sustainable Mining 2013, No. 2, s. 39–43.
• 7. Namieśniak J., Łukasiak J., Jamrógiewicz Z.: Pobieranie próbek środowiskowych do analizy. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1995.
• 8. PN-Z-04008-02:1984: Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Wytyczne ogólne pobierania próbek powietrza atmosferycznego (imisja).
• 9. PN-EN 15259:2011: Jakość powietrza. Pomiary ze źródeł stacjonarnych, Wymagania dotyczące odcinków pomiarowych, miejsc pomiaru, celu i planu pomiaru oraz sprawozdania z pomiaru.
• 10. Sułkowski J., Wrona P.: Mathematical Model Of Gas Out Flow From Abandoned Coal Mine Through Untight Shaft Under The Influence Of Atmospheric Pressure Changes, Archives of Mining Sciences 2006, 51, s. 97–107.
• 11. Sułkowski J., Wrona P.: Emisja CO2 do atmosfery ze zlikwidowanego szybu kopalnianego na terenie Zabrza. Zeszyty Nauk. Politechniki Śląskiej 2006, nr 1715, seria Górnictwo, z. 271, s. 125–139.
• 12. Szlązak N., Obracaj D., Borowski M.: Ocena stanu zagrożenia emisją gazów kopalnianych terenów pogórniczych, Mat. semin. Metan i inne zagrożenia współwystępujące – Teoria i praktyka, Rybnik 29.10.2003 r., Wyd. NOT-SITG 2003, s. 191–207.
• 13. Wrona P.: Ubytek zasypu w zlikwidowanym szybie jako potencjalne źródło zagrożenia gazowego, Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska 2011, nr 5, s. 26–33.