Rzemiosło fabryczne

• Autorzy: Kosak Bogdan

Warianty tytułu

EN

Factory craftmaking

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rzemieślniczka i rzemieślnik – niezależnie od tego, czy realizują dzieło indywidualnie od projektu po sprzedaż i skupiają w sobie cechy twórcy i wytwórcy, czy stanowią część kolektywu i dzięki specjalizacji wykonują fragment złożonego procesu – uprawiają rzemiosło. Artykuł powstał na bazie własnych obserwacji i uczestnictwa w procesie produkcyjnym w Zakładach Porcelany „Bogucice” w Katowicach w latach 1981–1992 i Porcelany Śląskiej od 1995 do 2008 roku oraz w Modelarni Ceramicznej KOSAK nieprzerwanie od 1995 roku, a także na podstawie wywiadów przeprowadzonych z osobami zatrudnionymi w ZP „Bogucice” w latach 1958–1992 na potrzeby wystawy „Janina, Henryk, Anna. Ludzie i porcelana. Zakłady Porcelany »Bogucice« w Katowicach” w Muzeum Śląskim w Katowicach w 2024 roku.

EN

What craftspeople are involved with is always craft – no matter if a person makes an object individually and independently, from design to sales, combining the processes of creation and production, or if they are a part of complex collective labour as a specialised worker. The article is based on the author’s observations and participation in the production processes at porcelain factories in Katowice (Bogucice, 1981–1992, and Porcelana Śląska, 1995–2008) and at his own workshop, Modelarnia Ceramiczna KOSAK (since 1995), as well as on the interviews with former employees of the Bogucice factory (from 1958–1992), carried out for the exhibition Janina, Henryk, Anna. People and Porcelain. The Bogucice Porcelain Factory in Katowice, which was organised at the Silesian Museum in Katowice in 2024.

Słowa kluczowe

PL

praca; rzemiosło; fabryka; projektowanie; rzemiosło fabryczne

EN

labour; craft; factory; design; factory craftmaking

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
• Czasopismo: Szkło i Ceramika
• Rocznik: 2025
• Tom: R. 76, nr 3
• Strony: 40--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., fot.

Twórcy

autor

Kosak Bogdan

• Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

Bibliografia

• Rzemiosło fabryczne – termin zastosowany po raz pierwszy w publikacji: Autoportret rzemieślnika, red. Bogdan Kosak, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Muzeum Śląskie w Katowicach, Katowice 2022, s. 23.
• J. Lucassen, Historia pracy. Nowe dzieje ludzkości, tł. Tomasz S. Markiewka, Znak Horyzont, Kraków 2023, s. 253.
• G. Blake-Roberts, Josiah Wedgwood a innowacje, [w:] Wedgwood. Ceramika XVIII–XX wieku, red. Wanda Załęska, tł. Bartłomiej Świetlik, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2002, s. 50–51.
• E. Klekot, Nie chodzi o kubek z łowicką wycinanką... Etnodizajn, s. 34, „ARTeon – magazyn o sztuce”, 2014, nr 4(168).
• W. Gropius, Pełnia architektury, tł. Karolina Kopczyńska, Karakter, Kraków 2014, s. 28–29.
• MINEX Centrala Eksportowo-Importowa; https://www.prawo.pl/akty/m-p-1950-a-24-248,16800384.html, data dostępu: 19.05.2025.
• M. Helle, Wszechświat jest tylko drogą. Kosmiczne rekolekcje, Copernicus Center Press, Kraków 2028, s. 74.
• I. Huml, Polska sztuka stosowana XX wieku, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1978, s. 144.
• K. Bondyra, Rzemieślnik a artysta, czyli o społecznym postrzeganiu rzemiosła, [w:] Hand Made. Praca rąk w postindustrialnej rzeczywistości, red. Marek Krajewski, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2010, s. 104.