Uwodornione terfenyle

• Autorzy: Sitarek K

Warianty tytułu

EN

Hydrogenated terphenyls

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Uwodornione terfenyle (C6Hn)3 są mieszaniną izomerów orto-, meta- i para-terfenyli o różnym stopniu uwodornienia. Uwodornione terfenyle są używane jako: smary, hydrauliczne płyny chłodzące, chłodziwo w reaktorach atomowych, rozpuszczalniki barwników stosowanych do otrzymywania bezwęglowego papieru kopiującego oraz do produkcji takich tworzyw sztucznych, jak polichlorek winylu. Uwodornione w 40% terfenyle (HB-40) należą do substancji nietoksycznych w warunkach narażenia ostrego. Medialne dawki śmiertelne (LD50) po podaniu do żołądka szczurów wynoszą, w zależności od techniki podania substancji, od 10 200 mg/kg (do przełyku) do 17 500 mg/kg (cewnikiem bezpośrednio do żołądka). Medialne stężenie śmiertelne (LC50) HB-40 dla szczurów wynosi 11 100 mg/m3 po 4 h narażenia na aerozol tego związku. Nie stwierdzono mutagennego, genotoksycznego ani rakotwórcze-go działania uwodornionych terfenyli w testach przeprowadzonych w warunkach in vivo i in vitro. W dawkach nietoksycznych dla matek uwodornione terfenyle nie indukowały wad wrodzonych u potomstwa szczurów. Analiza wyników badań toksyczności uwodornionych terfenyli dla zwierząt laboratoryjnych nie pozwala na wskazanie skutku krytycznego. Stwierdzono wprawdzie w następstwie narażenia, przede wszystkim drogą inhalacyjną i w mniejszym stopniu drogą pokarmową – wzrost względnej i bezwzględnej masy wątroby oraz zmiany aktywności enzymów wątrobowych, ale zmiany te miały raczej charakter adaptacyjny niż wskazywałyby na toksyczne działanie uwodornionych terfenyli. Podstawą wyliczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) uwodornionych terfenyli było badanie toksyczności inhalacyjnej uwodornionego w 40% Therminolu 66 o stężeniach: 10; 100 lub 500 mg/m3, na który szczury obu płci narażano przez 14 tygodni, 6 h dziennie, 5 dni w tygodniu. Do wyliczenia war-tości NDS uwodornionych terfenyli przyjęto wartość LOAEL 100 mg/m3 i łączny współczynnik nie-pewności równy 8. Wyliczona wartość NDS uwodornionych terfenyli wynosi 12,5 mg/m3. Uwodor-nione terfenyle nie działają drażniąco, dlatego nie ma podstaw do ustalania dla nich wartości najwyż-szego stężenia chwilowego (NDSCh).

EN

Hydrogenated terphenyls are a mixture of ortho-, meta- and para- isomers of terphenyl in various stages of hydrogenation. Hydrogenated terphenyls are clear, oily, pale-yellow liquids that dissolve slowly in acetone and weakly in ethanol. They are used as heat transfer fluids, solvents, lubricants, and as nuclear and hydraulic coolants. Acute oral LD50 values for 40% hydrogenated terphenyls for rats are 17500 mg/kg b.w. or 10200 mg/kg b.w., for mice - 12500 mg/kg b.w.; CL50 for rats – 11100 mg/m3. Hydrogenated terphenyls (40%) are hepatotoxic agents for rats. Repeated inhalation or dietary exposure induced an increase in liver weight and increasedthe activity of drug-metabolizing enzymes: ethoxycoumarinO-deetylase and aryl hydrocarbon hydroxylase in the liver. Hydrogenated terphenyls (40%) are not mutagenic orgenotoxicor carcinogenic. At doses non-toxic for mothers they did not induce malformations in rats. Hydrogenated terphenyls (40%) did not much accumulate in the tissue of rats. Faeces are the primary elimination after oral administration; half-life is 14h. The proposed occupational exposure limit TWA of 12.5mg/m3 for hydrogenated terphenylsis based on the LOAEL of 100 mg/m3. Hepatotoxic effects observed in rats exposed toTherminol 66 by inhalation were not toxic. Considering that hydrogenated terphenyls (40%) do not produce irritating effects , the Expert Group has not established a STEL value.

Słowa kluczowe

PL

uwodornione tertfenyle; NDS; narażenie zawodowe

EN

hydrogenated terphenyls; TLV; occupational exposure

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2011
• Tom: Nr 3 (69)
• Strony: 171--188
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sitarek K

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

Bibliografia

• 1.ACGIH (2001) Documentation of the threshold limits values. Ed.6, Cincinnati.
• 2.Adamson I.Y.R., Furlong J.M. (1974) The fate of inhaled and ingested tritiated terphenyls in mice. Arch. Environ. Health 28, 155–158.
• 3.Brewster D.W., Hotz K.J., Dudek B.R., Hecly C.E., Nair R.S., Wilson A.G. (1992) Biochemical toxicology and disposition of Terminol 66 heat transfer fluid after inhalation or after dietary administration to male Spraque-Dawley rats. J. Toxicol. Environ. Health 37(3), 375–389.
• 4.Farr C.H., Nair R.S., Daly I.W. , Terrell J.B., Johannsen F.R. (1989) Subchronic inhalation and oral toxicity of hydrogenated terphenyls in rats. Fundamental Appl. Toxicol. 13, 558–567.
• 5.GESTIS, International limit values (2007) [komputerowa baza danych].
• 6.Henderson J.S., Weeks J.L. (1973) A study of the carcinogenicity for skin of a polyphenyl coolant. Ind. Med. Surg. 42, 10–21.
• 7.IPCS, CEC (2001).
• 8.IUCLID (2000) [komputerowa baza danych].
• 9.NIOSH (2005) Pocket Guide to Chemical Hazards.
• 10.RTECS (2006) Registry of Toxic Effects of Chemical Substances. Terphenyls, hydrogenate.
• 11.Sittig's Handbook of toxic and hazardous chemicals and carcinogens (2002) 4th ed. Noyes Publications & William Andrew Publishing.