Turystyka i edukacja w obiektach geologicznych na przykładzie kompleksu Osówka w Górach Sowich

• Autorzy: Stach E.

Warianty tytułu

EN

Tourism and education in the geological complexes exemplified by the Osówka complex in the Sowie Mountains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Geostanowiska w Polsce są coraz częściej zagospodarowywane dla zwiedzających i udostępniane jako atrakcja turystyczna. Wśród nich znajdują się obiekty podziemne, jak kopalnie lub sztolnie, które często – oprócz dużych walorów geologicznych – posiadają także ważne znaczenie historyczne i kulturowe. Zarządzanie obiektami tego typu powinno uwzględniać racjonalne działania w zakresie ich ochrony i zagospodarowania dla potrzeb odwiedzających. Artykuł przedstawia aktualną ofertę turystyczną i stan zagospodarowania podziemnego kompleksu Osówka – obiektu powstałego w czasie II wojny światowej dla potrzeb militarnych. Stanowi on przykład atrakcji turystycznej, gdzie przy zagospodarowaniu obiektu do współczesnych funkcji, konieczne jest zachowanie i poszanowanie dwóch walorów: geologicznego – związanego z cennymi obiektami przyrody nieożywionej oraz historycznego – związanego z trudną i bolesną historią II wojny światowej.

EN

Geosites located in Poland are increasingly being developed and made available to the public as a tourist attraction. Among them there are underground facilities such as mines or tunnels, which often have, in addition to the high geological values, great historical and cultural importance. The development of the facilities of this type should include reasonable measures aimed at their protection and development for the tourist use. The purpose of this article is to present the current state of the tourist offer and development of the underground complex Osówka – underground facility formed during World War II for military purposes. The complex is an example of a tourist attraction where the development of the facility and its adjustment to any function requires preservation and respect of the two values: the geological – associated with precious objects of inanimate nature and historical – associated with a difficult and painful history of World War II.

Słowa kluczowe

PL

kompleks Osówka; Góry Sowie; geoturystyka; militarna turystyka kulturowa; dark tourism

EN

Osówka complex; Sowie Mts.; geotourism; military cultural tourism; dark tourism

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 26
• Strony: 189--199
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Stach E.

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Kraków, Polska

Bibliografia

• Alexandrowicz Z., 2008: Geoconservation in Poland for progress of long-lasting development. Przegląd Geologiczny, T. 56, nr 8/1: 579-583.
• Centralny Rejestr Geostanowisk Polski, http://geostanowiska.pgi.gov.pl/gsapp/, data dostępu 07.09.2014.
• Eder F.W., Patzak M., 2004: Geoparks – geological attractions: A tool for public education, recreation and sustainable economic development. Episodes, Vol. 27, No. 3: 162-164.
• Golonka J., Słomka T., 2012: Rozmieszczenie rezerwatów i pomników przyrody nieożywionej na tle budowy geologicznej Polski [w:] Katalog obiektów geoturystycznych w obrębie pomników i rezerwatów przyrody nieożywionej (red.): T. Słomka, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków: 15-29.
• Gonera M., 2005: Zabytki przyrody nieożywionej, czyli dobro nie powszechnego użytku. Przegląd Geologiczny, T. 53, nr 3: 199-204.
• Hose T.A., 2000: European “geotourism” – geological interpretation and geoconservation promotion for tourists [in:] Geological Heritage: its Conservation and Management (eds): D. Berettino, W.A.P. Wimbledon, E. Gallego, Sociedad Geologica de Espana, Madrid: 127-146.
• Koźma J., Cwojdziński S., Ihnatowicz A., Pacuła J., Zagożdżon P.P., Zagożdżon K.D., 2011: Możliwości rozwoju geoturystyki w regionie dolnośląskim na przykładzie wybranych projektów dotyczących inwentaryzacji i waloryzacji geostanowisk [w:] Mezozoik i kenozoik Dolnego Śląska (red): A. Żelaźniewicz, J. Wojewoda, W. Ciężkowski, Wydawnictwo Wind, Wrocław: 137-156.
• Lorenc M.W., 2004: Podziemna Trasa Turystyczna „Kopalnia Złota” w Złotym Stoku (Dolny Śląsk). Geoturystyka-Geotourism, nr 1: 25-34.
• Migoń P., 2012: Geoturystyka, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Mikos von Rohrscheidt A., 2011: Militarna turystyka kulturowa – zagadnienia ogólne [w:] Militarna turystyka kulturowa (red.): T. Jędrysiak, A. Mikos von Rohrscheidt, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa: 13-46.
• Newsome D., Dowling R., 2010: Setting an agenda for geotourism [In:] Geotourism: The Tourism of Geology and Landscape (eds): D. Newsome, R. Dowling, Goodfellow Publishers Limited, Oxford: 1-12.
• Newsome D., Dowling R., Leung Y-F., 2012: The nature and management of geotourism: A case study of two established iconic geotourism destinations. Tourism Management Perspectives, Vol. 2-3: 19-27.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2010: Georóżnorodność i geoturystyka w terenach poeksploatacyjnych na przykładzie regionu chęcińsko-kieleckiego. Geoturystyka-Geotourism, nr 22-23: 51-58.
• Pereira P., Pereira D., Caetano Alves M.I., 2007: Geomorphosite assesstment in Montesinho Natural Park (Portugal). Geographica Helvetica, Vol. 62, No. 3: 159-168.
• Sienicka, K., Zagożdżon, P.P., 2010: Szczegółowe zdjęcie geologiczne obiektu „Osówka” (kompleks „Riese”) [w:] Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury (red.): P.P. Zagożdżon, M. Madziarz, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław: Vol. 3, 415-430.
• Słomka T. (red.), 2012: Katalog obiektów geoturystycznych w obrębie pomników i rezerwatów przyrody nieożywionej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków.
• Słomka T., Kicińska-Świderska A., 2004: Geoturystyka – podstawowe pojęcia. Geoturystyka–Geotourism, nr 1: 5-7.
• Stone P., Sharpley R., 2008: Consuming Dark Tourism: A Thanatological Perspective. Annals of Tourism Research, Vol. 35, No. 2: 574-595.
• Sula D., 2003: Arbeitslager Riese. Filia KL Gross-Rosen, Muzeum Gross-Rosen, Wałbrzych.
• Tajduś A., Mikoś T., Chmura J., 2004: Wkład pracowników Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii AGH w Krakowie w dzieło zabezpieczania i rewitalizacji podziemnych obiektów zabytkowych. Geoturystyka-Geotourism, nr 1: 9-16.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004 Nr 92, poz. 880).
• Wight C., 2006: Philosophical and Methodological Praxes in Dark Tourism: Controversy. Contention and the Evolving Paradigm. Journal of Vacation Marketing, Vol. 12 No 2: 119-129.
• Żaba J., Gaidzik K., 2010: Geoturystyka – nowa interdyscyplinarna dziedzina nauk o Ziemi. Biuletyn Naukowy Wrocławskiej Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej, Turystyka i Rekreacja, T. 1, nr 1: 6-13.