Kryształy czasowe

• Autorzy: Sacha Krzysztof
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono krótką historię kryształów czasowych – układów, które na wzór formowania się przestrzennych kryształów samoorganizują się spontanicznie w periodyczne zachowanie w czasie. Opisano również badania dotyczące fizyki fazy skondensowanej w wymiarze czasowym. Okazuje się, że zjawiska takie jak lokalizacja Andersona, wielociałowa lokalizacja czy fazy topologiczne można realizować i badać w czasie. W perspektywie wyłania się czasotronika: budowa użytecznych urządzeń wykorzystujących struktury krystaliczne w czasie.

EN

The article presents a short history of time crystals – systems which, like the formation of spatial crystals, self-organize spontaneously into periodic behavior but over time. Research on condensed matter in the time dimension is also described. It turns out that phenomena such as Anderson’s localization, multi-body localization or topological phases can be investigated in the time domain. In the future, one can expect time-tronics, that is, construction of useful devices that use crystalline structures in time.

Słowa kluczowe

PL

kryształy czasowe; faza skondensowana w domenie czasu; czasotronika

EN

time crystals; condensed matter in the time domain; time-tronics

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Fizyczne
• Czasopismo: Postępy Fizyki
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 73, z. 1
• Strony: 2--6
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys.

Twórcy

autor

Sacha Krzysztof

• Instytut Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Bibliografia

• [1] K. Sacha, Time Crystals, Springer International Pu- blishing, Switzerland, Cham, 2020.
• [2] K. Sacha, Phys. Rev. A 91, 033617 (2015).
• [3] V. Khemani, A. Lazarides, R. Moessner, S. L. Sondhi, Phys. Rev. Lett. 116, 250401 (2016).
• [4] D. V. Elsę, B. Bauer, C. Nayak, Phys. Rev. Lett. 117, 090402 (2016).
• [5] J. Zhang et al„ Naturę 543, 217 (2017).
• [6] S. Choi et al, Naturę 543, 221 (2017).
• [7] L. Guo and P. Liang, New Journal of Physics 22, 075003 (2020).
• [8] K. Sacha, Sci. Rep. 5,10787 (2015).
• [9] K. Giergiel, A. Kosior, P. Hannaford, K. Sacha, Phys. Rev. A 98, 013613 (2018).