Zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika istotności ekologicznej w województwie podkarpackim

• Autorzy: Salata T. , Cegielska K. , Gawroński K. , Czesak B.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/65505

Warianty tytułu

EN

Spatial diversity of ecological importance index in Podkarpackie Province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy zaprezentowano metodę analizy rozkładu przestrzennego sposobu pokrycia terenu w oparciu o dane pochodzące z Bazy Danych Obiektów Topograficznych w skali nominalnej 1:10000 (skrót: BDOT10k). Analiza pokrycia terenu i sposobu jego zagospodarowania pozwala na określenie wielu pochodnych parametrów związanych z działalnością człowieka i sił naturalnych. Badania wykorzystują szereg metod klasyfikacji i waloryzacji obszarów, które zmodyfikowano na potrzeby stosowania w Polsce. Zróżnicowanie typów i zmienności pokrycia terenu zostało zaprezentowane w postaci obiektowo-wektorowej. Dodatkowym celem pracy jest inwentaryzacja stanu województwa podkarpackiego w aspekcie położenia obszarów o różnym stopniu intensywności cech ekologicznych w granicach mezoregionów na poczet przyszłych analiz zmian pokrycia terenu. Dane źródłowe pozyskane zostały w formacie GML i przetworzone do postaci obiektowo-relacyjnej bazy danych SpatiaLite. Dokładność georeferencyjna granic obiektów nie przekracza 3 metrów i nie była generalizowana, co zapewnia wysoki stopień wiarygodności obliczonych parametrów. Potwierdziła to ocena jakości danych w bazie BDOT10k. Wykorzystane zostały metody geoprocessingu i związków przestrzennych w heterogenicznych systemach GIS. Wyniki analiz zostały zaprezentowane w postaci danych przestrzennych, kompozycji wielowarstwowych oraz kartogramów. Badania wykonano na obszarze 17 844 km² dla województwa podkarpackiego.

EN

The paper presents a method for the analysis of spatial distribution of land cover based on data from Topographic GeoDatabase in a nominal scale of 1: 10000 (abbreviation: BDOT10k). The analysis of land cover and its development allow to specify a number of parameters derived from human activities and natural forces. Researchers use a variety of methods for classification and valuation of areas which have been modified for Poland. The diversity of types and variability of land cover has been presented in a form of an object – vector. An additional aim of this work is the inventory of the condition of the Podkarpackie Province in terms of the location of the areas with varying degrees of ecological features intensity in the mesoregions for future analyzes of land cover changes. The source data have been obtained in GML format and processed into an object-relational SpatiaLite database. The accuracy of geo-referenced boundaries of objects does not exceed 3 meters and was not generalized, which ensures a high degree of reliability of the calculated parameters. This was confirmed by the evaluation of the quality of the data in the BDOT10k database. Geoprocessing methods and spatial relationships in heterogeneous GIS systems were used. The results of the analyzes are presented in a form of spatial data, multi-layered compositions and cartograms. The research was conducted in the area of 17 844 km² of Podkarpackie Province.

Słowa kluczowe

PL

parametry użytkowania gruntów; analiza GIS; jakość danych przestrzennych; istotność ekologiczna; baza danych obiektów topograficznych; BDOT10k

EN

land use parameters; GIS computing; spatial data quality; BDOT10k Topographic Geodatabase; ecological importance

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 50
• Strony: 82--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Salata T.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

autor

Cegielska K.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

autor

Gawroński K.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

autor

Czesak B.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Bibliografia

• 1. Corine Land Cover. 1996 – 2016. Inspekcja Ochrony Środowiska. Available: http://clc.gios.gov. pl/ – Acces: 13.12.2015 r.
• 2. Degórski M. 2009. Krajobraz jako odbicie przyrodniczych i antropogenicznych procesów zachodzących w megasystemie środowiska geograficznego, Problemy ekologii krajobrazu, t. XXIII, 53–60
• 3. Bičik I. i in. 2015. Land Use Changes in the Czech Republic 1845–2010. Socio-Economic Driving Forces, Springer Geography, Switzerland
• 4. Jaworek J. 2012.Ocena historycznych cech krajobrazu jako podstawa dla ich ochrony w gospodarowaniu i planowaniu, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Czasopismo techniczne – Architektura, zeszyt 29, 7-A/2012
• 5. Klijn, F., & de Haes, H. A. U. 1994. A hierarchical approach to ecosystems and its implications for ecological land classification. Landscape ecology, 9(2), 89–104.
• 6. Kistowski M. 2003: Przegląd wybranych podejść metodycznych w zakresie analizy oceny wpływu człowieka na środowisko przyrodnicze. Problemy Ekologii Krajobrazu, t. XVII, 60 – 61
• 7. Krajewski P. 2010. Zmienność pokrycia terenu jako wskaźnik oceny przekształceń krajobrazu na przykładzie gminy Sobótka, [w:] Szumański M., Szulczewska B., Horyzonty Architektury Krajobrazu – Przedmiot Architektury Krajobrazu, s. 56–62
• 8. Krajewski P. 2011. Rozkład przestrzenny pokrycia terenu gminy Sobótka w kontekście oceny pojemności krajobrazu. Problemy Ekologii Krajobrazu, T.XXXI, s. 81–88.
• 9. Verburg, P. H., De Koning, G. H. J., Kok, K., Veldkamp, A., & Bouma, J. 1999. A spatial explicit allocation procedure for modelling the pattern of land use change based upon actual land use. Ecological modelling, 116(1), 45–61.
• 10. Podkarpacki Urząd Wojewódzki. Acces: https:// rzeszow.uw.gov.pl/wojewodztwo-podkarpackie – Available: 17.03.2016 r.
• 11. Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego 2015. Available: http://rzeszow.stat.gov.pl/ dane-o-wojewodztwie/wojewodztwo-879/ – Acces:: 17.03.2016 r.
• 12. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych
• 13. Strategia Rozwoju Województwa – Podkarpackie 2020. 2013. Rzeszów
• 14. Urząd Statystyczny w Rzeszowie. Available: http:// rzeszow.stat.gov.pl – Acces: 17.03.2016 r.
• 15.Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. 2015. Stan środowiska w województwie podkarpackim w latach 2004–2013. Rzeszów
• 16. Załącznik do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych, Tom I
• 17. Europejska Konwencja Krajobrazowa 2000, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r., Dz.U. 2006 nr 14 poz. 98
• 18. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, Dz.U. 2015 poz. 774

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017)