Cztery dekady rozwoju i zastosowania przepływomierzy coriolisa jako urządzeń pomiarowych w gazownictwie. Możliwości zastosowania przepływomierzy masowych Coriolisa do pomiarów LNG.

• Autorzy: Rosłonek Grzegorz

Identyfikatory

DOI

10.15199/17.2024.1.1

Warianty tytułu

EN

Four decades of development and use of Coriolis flow meters as measuring devices in gas industry. Possibilities of applying Coriolis mass flow meters for LNG measurements.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono historię rozwoju przepływomierzy masowych Coriolisa jako urządzeń pomiarowych dla pomiarów rozliczeniowych gazów i cieczy kriogenicznych ze szczególnym uwzględnieniem gazów ziemnych i LNG (Liquid Natural Gas). Omówiono zasadę działania przepływomierza Coriolisa i przedstawiono historię jego komercjalizacji. Opisano ogólne założenia projektów SMOK prowadzonych w PGNiG (obecnie Orlen) w latach 2016-2020 mających na celu powszechne zastosowanie przepływomierzy Coriolisa do rozliczeń w obszarze LNG małej skali. Zaprezentowano wyniki badań przemysłowych dotyczących systemów okresowych wzorcowań i zapewnienia spójności pomiarowej przepływomierzy Coriolisa z wykorzystaniem stanowisk wodnych i do zastosowań w pomiarach płynów kriogenicznych.

EN

The article presents the history of the development of Coriolis mass flow meters as measurement devices for custody transfer measurements of gases and cryogenic fluids with particular emphasis on natural gases and LNG (Liquid Natural Gas). The principle of operation of the Coriolis flowmeter is discussed and the history of its commercialization is presented. The general assumptions of the SMOK projects carried out at PGNiG (currently Orlen) in 2016-2020 are described, aimed at the widespread use of Coriolis flow meters for custody transfer procedures in the small-scale LNG area. The results of industrial research on periodic calibration systems and ensuring measuring traceability of Coriolis flowmeters using water stations and for applications in the measurement of cryogenic fluids are presented.

Słowa kluczowe

PL

przepływomierz masowy; Coriolis; LNG; pomiar rozliczeniowy

EN

mass flow meter; Coriolis; LNG; custody transfer measurement

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gaz, Woda i Technika Sanitarna
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 1
• Strony: 2--8
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., rys.

Twórcy

autor

Rosłonek Grzegorz

• Orlen S.A, 01-224 Warszawa, Kasprzaka 25

Bibliografia

• [1] APAGA Report no. 11, 2023 - Measurement of Natural Gas by Coriolis Meter.
• [2] Baker R. C. 2016. Flow Measurement Handbook, Industrial designs, Operating principles, performence, and Applications, Cambridge University Press, Second Ed.: 560-602.
• [3] Bogucki A., Chołast K., Kowalczyk S., Rosłonek G., Urbanowicz A. 2018. "Wykorzystanie infrastruktury PGNiG SA Oddział w Odolanowie do weryfikacji wzorca roboczego do przepływomierzy kriogenicznych", Konferencja FORGAZ, INiG Kraków.
• [4] Buttler M., Emerson, Dep. Energy-Application-Innovation, Boulder, Colorado, USA - komunikat prywatny, 2023.
• [5] Certyfikat ekspertyzy metrologicznej GUM nr L.9.417.9.2017.783.1.
• [6] Cheesewright R., Clark C., Bisset D. 1999. "Understanding the experimental response of Coriolis mass flowmeters to flow pulsations" Journal of Flow Measurement and Instrumentation (10): 207-215.
• [7] Cheesewright R., Clark C., Bisset D. 2000. "The identification of external factors which influence the calibration of Coriolis mass flowmeters" Journal of Flow Measurement and Instrumentation (11): 1-10.
• [8] de Jonge T., Patten T., Rivetti A., Serio L., Development of a mass flowmeter based on the coriolis acceleration for liquid, supercritical and superfluid helium, Report CERN-LHC/2002-19 (19th International Cryogenic Engineering Conference ICE-19, 22-26 July 2002, Grenoble, France.
• [9] Dworak P., Determine the State of Art. in Coriolis Gas Meters, GERG Project No.1.48, Warsaw 2003.
• [10] Dworak P. 2004. "Gazomierze masowe Coriolisa" Nowoczesne Gazownictwo (4): 11-18.
• [11] Emerson Flyer. 2021. "Liquid hydrogen and ultra cryogenic solutions. Micro Motion ELITE Coriolis flow meter".
• [12] Emerson Flyer. 2023. "Emerson Micro-Motion Coriolis Meter Tackles Cryogenic Liquid Hydrogen Flow Measurement", AN-002260, 2023.
• [13] Endress and Hauser, Technical White Paper, "Transferability of water calibration to gas applications in Promass flowmeters".
• [14] https://www.akademia-automatyki.pl/blog/2015/04/21/przeplywomierze-masowe-coriolisa/ (listopad 2023r.).
• [15] https://www.ceesi.com (grudzień 2023r.).
• [16] https://www.controlglobal.com/home/article/11288737/emerson-celebrates-45-years-of-coriolis-leadership (listopad 2023r.).
• [17] https://www.micro-motion-45th-anniversary.pdf (emerpol.pl) (listopad 2023r.).
• [18] https://www.vsl.nl/nieuws/european-center-for-flow-measurement-viert-iso-17025-accreditatie-en-heropening-lng-faciliteit/ (grudzień 2023r.).
• [19] ISO 10790:2015 - Measurement of fluid flow in closed conduits - Guidance to the selection, installation and use of Coriolis flowmeters (mass flow, density and volume flow measurements.
• [20] Li Y. T., Lee S. Y., A fast response true mass rate flowmeter, Transactions on ASME, 75 (1953), 835-841.
• [21] Liang G., Qi Z., Mingchang G., Di X., Dianje G., The biggest calibration facility to be built for actual natural gas in China, FLOMEKO 2003, 11th IMEKO TC9 Conference on Flow Measurement Groningen, Netherlands, 12 - 14 May 2003.
• [22] LNG Custody Transfer Handbook, GIIGNL, 2021, Ed. 6th, pp: 15, 87, 95-96, 115.
• [23] OIML R-117-1 International Recommendation. Dynamic Measuring Systems for Liquids Other than Water, Part 1 - Metrological and Technical Requirements, Ed 2019.
• [24] Potocki A. C., Transformation in the Australian Gas Industry, Warsaw, Dec. 2003 (referat wygłoszony podczas spotkania ‘kick-off meeting’ przy realizacji europejskiego projektu GERG 1.48, w którym ówczesny PGNiG S.A. był liderem konsorcjum (patrz pozycja literaturowa [9]).
• [25] Projekt Standardu Izby Gospodarczej Gazownictwa pr-ST-IGG-2702 (2024), "Rozliczenia dostaw LNG na obiektach małej skali".
• [26] Projekt Standardu Izby Gospodarczej Gazownictwa pr-ST-IGG-4601 (2024), "Zalecenia dotyczące projektowania i eksploatacji rurociągów do transportu dwutlenku węgla".
• [27] Rosłonek G., Bogucki A., Urbanowicz A., Kowalczyk S. 2019. Możliwości zastosowania przepływomierzy masowych typu Coriolis do pomiarów rozliczeniowych w obszarze LNG małej skali oraz innych cieczy kriogenicznych, Nafta-Gaz (10): 633-639.
• [28] Rosłonek G. 2018. LNG prover with Coriolis master meter, Emerson Global User Exchange, Hague.
• [29] Rosłonek G., "Pomiary rozliczeniowe małego LNG", I Bałtyckie Warsztaty LNG - "Zimna Zośka", 16-17.05.2017, Gdańsk.
• [30] Rosłonek G. 2016. "Skroplony gaz ziemny - LNG. Część 1 - Zagadnienia ogólne i podstawy procesu rozliczeniowego", Nafta-Gaz (2): 87-94.
• [31] Rosłonek G., "SMOK - Instalacja do legalizacji dystrybutorów LNG jako paliwa do pojazdów". Forgaz 2020, INiG Kraków.
• [32] Rosłonek G., Starczewski C. 2023. "Pomiary rozliczeniowe dynamiczne w obszarze LNG małej skali - pomiary na miarę czasu" Przegląd Gazowniczy 2(78): 59-62.
• [33] Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 kwietnia 2017r. w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli (Dz.U z 2017r. poz. 885).
• [34] Skorko M. 1979, Fizyka, PWN Warszawa: 149-152.
• [35] US Pat. No. 2.832.218 (1958).
• [36] US Apl. Pat. No. 818,475 (1977).
• [37] US Pat. No. 109,524 (1978).
• [38] US Pat. No. Re. 31,450 (1983).
• [39] Trigas A., Hope S. H. 1991. A comparison of the accuracy and process control capability of turbine and Coriolis flowmeters, International Conference on Flow Measurement in Industry and Science, London.
• [40] Wang T., Baker R. C. 2014. "Coriolis flowmeters: a review of developments over the past 20 years, and an assessment of the state of the art and likely future directions". Flow Measurement and Instrumentation, 40: 99-123.
• [41] Wang T., Hussain Y. 2009. "Coriolis mass flow measurement at cryogenic temperature", Flow Measurement and Instrumentation, 20: 110-115.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).

Zapis tytułu zgodny z zapisem w czasopiśmie.