Zbiorniki zaporowe - aktualne zagadnienia ich funkcjonowania i oceny stanu bezpieczeństwa

• Autorzy: Dmitruk Zbigniew , Sieinski Maciej , Wiatkowski Mirosław

Identyfikatory

DOI

10.15199/22.2022.10.1

Warianty tytułu

EN

Damming reservoirs - current issues concerning their operation and safety status assessment

• Konferencja: V Konferencja Naukowo-Techniczna, Eksploatacja i Oddziaływanie Zbiorników Wodnych (V ; 28-30.09.2022 ; Mikorzyn-Jeziorsko, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono klasyfikację zbiorników wodnych i rolę, jaką spełniają w gospodarce wodnej i środowisku przyrodniczym. Scharakteryzowano wybrane zbiorniki zaporowe zlokalizowane w Polsce, przedstawiając ich parametry. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniu dotyczącemu oceny stanu technicznego i bezpieczeństwa zbiorników wodnych. Na podstawie przepisów zawartych w ustawie Prawo wodne i procedurach zawartych w „Wytycznych wykonywania badań, pomiarów, ocen stanu technicznego oraz ocen stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących wodę” IMGW-PIB zaprezentowano ocenę stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących, w tym zbiorników wodnych w Polsce. Przedstawiono wyniki badań, które dostarczają ważnych informacji na temat prowadzenia ocen bezpieczeństwa budowli piętrzących i służą weryfikacji wytycznych w zakresie wykonywania badań, pomiarów i ocen stanu technicznego oraz stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących. Zagadnienia te wpisują się w strategię utrzymania i rozwoju infrastruktury gospodarki wodnej służącej ochronie przeciwpowodziowej i przeciwdziałającej niedoborowi wody.

EN

The article presents the classification of water reservoirs and the role they play in the water management and the natural environment. It provides a characteristic of selected damming reservoirs located in Poland, including their parameters. The authors focused in particular on the assessment of the technical state and safety of water reservoirs. Based on regulations contained in the Water Law Act and procedures included in the "Guidelines for research, measurements, technical state assessment and safety status assessment of damming structures” of the Institute of Meteorology and Water Management, National Research Institute, the article presents the assessment of the safety status of damming structures, including water reservoirs, in Poland. It presents the results of research providing important information on how the safety of damming structures is assessed and used for verification of guidelines for research, measurements, technical state assessment and safety status assessment of damming structures. These issues constitute part of the strategy for maintenance and development of water management infrastructure for the flood protection and water shortages counteracting purposes.

Słowa kluczowe

PL

zbiorniki zaporowe; funkcjonowanie zbiorników; stan bezpieczeństwa zbiorników; Państwowa służba do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących

EN

damming reservoir; operation of reservoirs; safety of reservoirs; National Service Center for Safety of Hydraulic Structures

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 10
• Strony: 2--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dmitruk Zbigniew

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, Centrum Technicznej Kontroli Zapór, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa, Polska

autor

Sieinski Maciej

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, Centrum Technicznej Kontroli Zapór, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa, Polska

autor

Wiatkowski Mirosław

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, Centrum Technicznej Kontroli Zapór, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa, Polska
• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Inżynierii Środowiska, Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej, pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-5155-0593+

Bibliografia

• [1] Adamski W. Gortat J., Leśniak E., Żbikowski A. 1986. Małe budownictwo wodne dla wsi. Warszawa: Arkady.
• [2] Ciepielowski A. 1999. Podstawy gospodarowania wodą. Warszawa: Wyd. SGGW.
• [3] Dmitruk Z., Sieinski E., Sieinski M., Wiatkowski M. i inni (red.). 2022. Raport o stanie bezpieczeństwa budowli piętrzących wodę w Polsce wg stanu na dzień 31.12.2021 r, Katowice, kwiecień 2022 r.
• [4] Dudziński L., Orłowski W. Wielofunkcyjne wykorzystanie małych zbiorników wodnych. W Kryteria lokalizacji i wykorzystania małych zbiorników wodnych, 30-40. Międz. Konf. Naukowo-Techniczna, NOT.
• [5] Dziewoński Z. 1973. Rolnicze zbiorniki retencyjne. Warszawa: Wyd. PWN.
• [6] Główny Urząd Statystyczny. 2011. Ochrona Środowiska. Warszawa.
• [7] Gruca-Rokosz R., Koszelnik P., Tomaszek J.A. 2011. „Ocena stanu troficznego trzech nizinnych zbiorników zaporowych Polski południowo-wschodniej”. Inżynieria Ekologiczna 26: 196-205.
• [8] Hammerling M. Spychała M., Walczak N., Stachowski P., Nguyen T. 2020. „Changes in Selected Water Quality Indicators of the Warta River Due to the Jeziorsko Dam Reservoir". Rocznik Ochrona Środowiska 22: 1044-1057.
• [9] Jachniak E., Jaguś A. 2011. „Uwarunkowania i nasilenie eutrofizacji zbiornika Tresna”. Nauka Przyr. Technol. 5(4): #56.
• [10] Jurczuk S., Mioduszewski W. 2006. Gospodarowanie wodą w dolinowych systemach melioracyjnych. W: Woda w krajobrazie rolniczym, 29-43. Falenty: Wyd. IMUZ. LITERATURA
• [11] Kaca E., Mioduszewski W. 2011. Woda w rolnictwie. W: Potencjał obszarów wiejskich szansą rozwoju. Samorząd terytorialny dla Polski. Gospodarka wodna. Rola samorządu terytorialnego i użytkowników gruntów w przeciwdziałaniu podtopieniem i niedoborom wody”, 27-32. Warszawa.
• [12] Kałuża T. 2016. Rola i znaczenie małych budowli melioracyjnych w kształtowaniu zasobów wodnych w zlewniach niezurbanizowanych. W: Innowacyjne metody gospodarowania zasobami wody w rolnictwie, 61-78. Brwinów: Wyd. CDR Brwinów.
• [13] Kanownik W., Kowalik T., Bogdał A., Ostrowski K. 2013. „Quality Categories of Stream Waters Included in a Small Retention Program”. Pol. J. Environ. Stud. 22(1): 159-165.
• [14] Kledyński Z. 2011. Ochrona przed powodzią i jej infrastruktura w Polsce, 243-254. XXV Konf. Nauk.-Techn. Awarie budowlane, Międzyzdroje.
• [15] Koc J., Skwierawski A. 2004. „Uwarunkowania jakości wody małych zbiorników na obszarach wiejskich”. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych PAN 499: 121-128.
• [16] Kowalewski Z. 2008. „Actions for small water retention undertaken in Poland". J. Water Land Dev. (12): 155-167.
• [17] Kundzewicz Z., Zalewski J., Nachlik E., Januchta-Sosztak (red.), Balcerowicz M., Banasik K., Błażejewski R. i in. 2021. „Gospodarowanie wodą - wyzwania dla Polski”. Nauka 1: 79-102.
• [18] Majewski W. 2015. „Co dalej z polską gospodarką wodną?” Energetyka Wodna (3).
• [19] Mikulski Z. 1998. Gospodarka wodna. Warszawa: Wyd. PWN.
• [20] Mioduszewski W. 1997. „Rola małych zbiorników w środowisku przyrodniczym”. Materiały Seminaryjne IMUZ (40): 5-18.
• [21] Mioduszewski W., Łoś M. J. 2002. „Mała retencja w systemie ochrony przeciwpowodziowej kraju”. Gospodarka Wodna (2): 68-73.
• [22] Mioduszewski W. 2004. „Rola małej retencji w kształtowaniu i ochronie zasobów wodnych”. Zesz. Nauk. AR we Wrocł. Inżynieria Środowiska XIII: 293-305.
• [23] Mioduszewski W. 2008. Małe zbiorniki wodne. Wytyczne projektowania. Falenty: wyd. IMUZ.
• [24] Mioduszewski W. 2016. Innowacyjne metody tworzenia małej retencji. W: Innowacyjne metody gospodarowania zasobami wody w rolnictwie, 11-26. Brwinów: Wyd. CDR.
• [25] Polityka ekologiczna Państwa 2020. https:/ /bip.mos.gov.pl/strategie-planyprogramy/polityka-ekologiczna-panstwa/polityka-ekologiczna-panstwa-2030-strategia-rozwoju-w-obszarze-srodowiska-i-gospodarki-wodnej/.
• [26] Prawo Budowlane z dn. 7 lipca 1994 r. wraz z późniejszymi zmianami.
• [27] Program przeciwdziałania niedoborowi wody. https:/ /www.gov.pl/web/infrastruktura/projekt-programu-przeciwdzialania-niedoborowi-wody-ppnw--na-lata-2021-2027-z-perspektywa-do-roku-2030.
• [28] Przybyła Cz., Mrozik K. 2008. „Realizacja inwestycji małej retencji w województwie wielkopolskim w latach 1998-2005". Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych PAN (528): 449-456.
• [29] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 lipca 2021 r. w sprawie przyjęcia Planu przeciwdziałania skutkom suszy. Warszawa, dnia 3 września 2021 r. poz. 1615.
• [30] Sojka M., Jaskuła ]., Wicher-Dysarz |., Dysarz T. 2016. „Assessment of dam construction impact on hydrological regime changes in lowland river - A case of study: the Stare Miasto reservoir located on the Powa River”. Journal of Water and Land Development 30: 119-125.
• [31] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz. U. 2017 poz. 1566).
• [32] Wiatkowski M. 2011. „Influence of Słup dam reservoir on flow and quality of water in the Nysa Szalona river”. Polish Journal of Environmental Studies 20(2): 467-476.
• [33] Wiatkowski M. 2013. Retencja zbiornikowa w Polsce i w województwie opolskim. W Retencja wodna na obszarach wiejskich - wybrane zagadnienia, 35-63. Opole: Wyd. Uniwersytet Opolski.
• [34] Wiatkowski M. 2016. Przegląd wybranych problemów gospodarki wodnej na obszarze zlewni rzek. W Innowacyjne metody gospodarowania zasobami wody w rolnictwie 27-59. Brwinów: Wyd. CDR Brwinów.
• [35] Wiatkowski M., Wiatkowska B., Gruss Ł., Rosik-Dulewska Cz., Tomczyk P., Chłopek D. 2021. „Assessment of the possibility of implementing small retention reservoirs in terms of the need to increase water resources", Archives of Environmental Protection 47(1): 80-100.
• [36] Wołoszyn J., Czamara W., Eliasiewicz R., Krężel J. 1994. Regulacja rzek i potoków. Wrocław: Wyd. AR we Wrocławiu.
• [37] Wytyczne wykonywania badań, pomiarów, ocen stanu technicznego oraz ocen stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących wodę. 2021. Opracowanie pod red. E. Sieinskiego i P. Śliwińskiego. Wydanie 2/2021 z dnia 18.08.2021. Seria publikacji naukowo-badawczych IMGW-PIB, Warszawa 2020 r.
• [38] Żbikowski A., Żelazo J. 1993. Ochrona środowiska w budownictwie wodnym. Materiały informacyjne. Ministerstwo Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).