Propozycja metody oceny ekspozycji pracowników na pole elektrostatyczne

• Autorzy: Grabarczyk Z. J.

Warianty tytułu

EN

The proposal of the method to assess employee exposure to the electrostatic field

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ekspozycja na pole elektrostatyczne może powodować elektryzację ciała pracownika przez indukcję. Skutkiem tego mogą być wyładowania iskrowe, powodujące rażenia pracowników, w następstwie czego pojawiają się niekontrolowane ruchy ciała, co grozi wypadkiem. Wymagania prawa pracy obowiązujące w Polsce, dotyczące ochrony przed polem elektromagnetycznym uwzględniają pole elektrostatyczne, jednak brak jest obecnie technicznych możliwości jego pomiaru. Przepisy międzynarodowe (np. dyrektywa 2013/35/UE) nie uwzględniają pola elektrycznego o częstotliwości mniejszej od 1 Hz.W artykule wykazano, że równoważny dla pomiaru natężenia pola elektrostatycznego może być pomiar ładunku elektrostatycznego indukowanego na powierzchni ciała pracownika. W tym celu można zastosować miernik ładunku przenoszonego w czasie wyładowania elektrostatycznego, opracowany w CIOP-PIB. Wykazano, że odczuwalne rażenia nie mogą wystąpić przy natężeniu pola elektrostatycznego mniejszym od 40 kV/m (tj. granicy strefy niebezpiecznej zdefiniowanej wymaganiami prawa pracy obowiązującymi w Polsce).

EN

Exposure of workers to the electrostatic field can cause electrification of the body. It can cause electrostatic spark discharges resulting in electrostatic shocks. Those shocks can result in involuntary body movements and possibly in accidents. Polish occupational safety regulations consider exposure limits to a static field but it is not technically possible to measure field intensity at the workstation. Directive 2013/35/EU does not consider the electrostatic field. This article shows that measurements of the electrostatic field and of the charge induced on the worker's body can be equivalent. In this case, a meter of the charge transferred during an electrostatic discharge, developed in CIOP-PIB, can be used. The evaluation of the risk of spark discharges based on charge measurements is consistent with Directive 2013/35/EU. Perceptible shocks cannot appear at field intensity under 40 kV/m (i.e., lower than the dangerous zone defined in Polish occupational safety regulations).

Słowa kluczowe

PL

ładunek elektrostatyczny; pole elektrostatyczne; rażenie elektrostatyczne; wyładowanie elektrostatyczne; ocena ekspozycji na pole elektrostatyczne

EN

assessment of exposure to electrostatic field; electrostatic charge; electrostatic discharge; electrostatic field; electrostatic shock

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 9
• Strony: 25--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys.

Twórcy

autor

Grabarczyk Z. J.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

Bibliografia

• [1] Grabarczyk Z.J., Kurczewska A. Zagrożenia elektrostatyczne w strefach zagrożonych wybuchem. CIOP, Warszawa 2008
• [2] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 roku w sprawie minimalnych wymagań dotyczących wystąpienia atmosfery wybuchowej w miejscu pracy. DzU z 2010 r., nr 138, poz. 931
• [3] PN-E-05201:1992 Ochrona przed elektrycznością statyczną – Metody oceny zagrożeń wywołanych elektryzacją materiałów dielektrycznych stałych – Metody oceny zagrożenia pożarowego i/lub wybuchowego
• [4] PN-E-05202:1992 Ochrona przed elektrycznością statyczną – Bezpieczeństwo pożarowe i/lub wybuchowe – Wymagania ogólne
• [5] PN-E-05204:1994 Ochrona przed elektrycznością statyczną – Ochrona obiektów, instalacji i urządzeń – Wymagania
• [6] IEC 60079-32-1/TS/Ed1: Explosive atmospheres – Part 32-1: Electrostatic hazards, Guidance (w opracowaniu)
• [7] IEC 60079-32-2/Ed1: Explosive atmospheres – Part 32- 2: Electrostatics hazards – Tests (w opracowaniu)
• [8] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. DzU z 2010 r., nr 109, poz. 719
• [9] Strojny J. Bezpieczeństwo przy obsłudze kondensatorów. „Atest”, 2007, 3: 13-15
• [10] Britton, L. G. Avoiding static hazards in chemical operations. Center for Chemical Process Safety of the American Institute of Chemical Engineers, New York 1999
• [11] Handbook of Biological Effects of Electromagnetic Fields. Polk Ch., Postow E., Second Edition. CRC Press, Boca Raton1996
• [12] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/ UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi) (dwudziesta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) i uchylająca dyrektywę 2004/40/WE
• [13] Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowiskach pracy, Część E. „Pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości 0 Hz-300 GHz”. DzU z 2002 r. nr 217, poz. 1833