Pyrobitumen related to silver-copper deposits in a cretaceous volcanic-sedimentary sequence: Talcuna district, Coquimbo, Chile

• Autorzy: Cucurella Jimena , Canut de Bon Claudio , Cisternas María Eugenia

Warianty tytułu

PL

Pirobituminy w złożach srebrowo-miedziowych w kredowej serii wulkanoklastycznej rejonu Talcuna, Coquimbo, Chile

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In recent years, hydrocarbons have been observed in some stratabound copper deposits in the Cretaceous volcanic-sedimentary sequences in north and central Chile. At the “21 de Mayo” and “Socavon 2001” mines in the Talcuna district in north-central Chile (29 30’–29 45’ S/70 45’–71 00’ W), pyrobitumen is associated with ore minerals in Lower Cretaceous rocks. In this district, recent investigations demonstrate that the ore mineralization, traditionally regarded to be of stratabound (manto) type, has both structural and lithological controls. Paragenetic relations reflect a hydrothermal emplacement of both the pyrobitumen and the ore and gangue minerals, while isotopic analyses suggest an organic marine provenance of the former. Reflectivity 2.0–2.4% indicates the maturity of the pyrobitumen. Its occurrence is spatially related to sulphide mineralization (chalcopyrite, bornite, chalcocite) and to barren zones, especially in the walls of fractures and faults that were channels for post-ore diorite dikes. Organic matter was probably hydrothermally mobilized from limestones of the Arqueros Formation and precipitated first in the ore zones and then in fractured post-ore dikes. Hydrothermal fluids sealed in calcite and barite related to the pyrobitumen reveal homogenization temperatures ranging from 180 to 320 C and salinities from 6.5 to 21 wt.% NaCl equivalent. These data characterize the mineralization as a moderate- to low-temperature event involving fluids of considerable salinity.

PL

W ostatnich latach stwierdzono obecność pirobituminów w wielu stratoidalnych złożach miedzi w północnej i środkowej części Chile. W rejonie Talcuna (29 30’–29 45’ S/ /70 45’–71 00’ W) złoża takie występują w skałach dolnej kredy i zawierają 1–2% Cu, 29 0,1–0,5% Pb i 15–30 ppm Ag. Paragenezy minerałów kruszcowych i płonnych i morfologia skupień pirobituminów są charakterystyczne dla utworów hydrotermalnych. Mineralizacja ta, tradycyjnie opisywana jako typu stratoidalnego (manto), wykazuje związek zarówno z tektoniką jak i litologią. Uskoki stanowiły drogi przepływu roztworów i krystalizacji minerałów żyłowych, a na ich przecięciu z określonymi horyzontami serii wulkanoklastycznej (np. tufy lapillowe) tworzyły się pseudopokładowe ciała rudne (manto). Pirobituminy współwystępują z minerałami kruszcowymi (chalkopiryt, bornit, chalkozyn), są też obecne w płonnych strefach spękań, wypełnionych pomineralizacyjnymi dajkami diorytowymi. Refleksyjność pirobituminów zmienia się w granicach 2,0–2,4%, a analizy izotopowe wskazują na pierwotnie morskie pochodzenie substancji organicznej (wartości 13C pomiędzy –25 i –30‰). Substancja organiczna była zatem mobilizowana z wapieni formacji Arqueros, prawdopodobnie przez migrujące roztwory hydrotermalne, i wytrącała się w dwóch etapach, najpierw w strefach okruszcowanych, a później w spękaniach dajek. Temperaturę tych roztworów określono na 180–320 C na podstawie temperatur homogenizacji inkluzji ciekło-gazowych w kalcycie i barycie, które współwystępują z pirobituminami, a zasolenie na 6,5–21% wag. NaCl eq.

Słowa kluczowe

EN

pyrobitumen; copper stratabound deposit; Lower Cretaceous volcaniclastics; Chile

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 36, iss. 1
• Strony: 21--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. [10] poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Cucurella Jimena

• Facultad de Ingeniería, Departamento de Minas, Universidad de la Serena. La Serena, Chile

autor

Canut de Bon Claudio

• Facultad de Ingeniería, Departamento de Minas, Universidad de la Serena. La Serena, Chile

autor

Cisternas María Eugenia

• Instituto de Geología Aplicada, Universidad de Concepción, Concepción, Chile

Bibliografia

• AGUIRRE L., EGERT E., 1965: Carta Geol. Chile, No 15: Cuadrángulo Quebrada Marquesa, Provincia de Coquimbo. Inst. Invest. Geol., 92 pp.
• BORIC R., 1985: Geología y yacimientos metálicos del distrito Talcuna, IV Región de Coquimbo. Rev. Geológica de Chile 25–26, 57–75.
• CAMUS F., 1986: Yacimientos estratoligados de Cu, Pb-Zn y Ag de Chile. In: J. Frutos, R. Oyarzún, M. Pincheira (eds), Geología y recursos minerales de Chile, 2, 547–635. University of Concepción Press, Concepción.
• CISTERNAS M.E., FRUTOS X., SPIRO B., GALINDO E., 1999: Lavas con bitumen en el Cretácico Inferior de Copiapó, petroquímica e importancia metalogénica. Revista Geológica de Chile 26, 205–226.
• DOMEYKO I., 1903: Jeolojía (Tomo V). Imprenta Cervantes, Santiago.
• HUNT J. M., 1979: Petroleum geochemistry and geology. W.H. Freeman and Co., San Francisco.
• MOSCOSO R., NASI C., SALINAS P., 1982: Hoja Vallenar y parte norte de La Serena, Regiones de Atacama y Coquimbo. Serv. Nac. Geol. Miner., Carta Geol. Chile, No. 55, 100 pp.
• WILSON N.S.F., ZENTILLI M., 1997: Copper sulfide formed in a degraded petroleum reservoir of the Cretaceous Andean arc basin, Central Chile. In: J.P. Hendry et al. (eds), Geofluids II – Extended Abstracts, 488–491.
• ZENTILLI M., BORIC R., MUNIZAGA F., GRAVES M. C., 1994: Petroleum involvement in the genesis of some stratabound copper deposits of Chile. In: Congreso Geológico Chileno No. 7, Actas, vol. 2, 1542–1546, Concepción.
• ZENTILLI M., MUNIZAGA F., GRAVES M.C., BORIC R., WILSON N.S.F., MUKHOPADHAY. P., SNOWDON L., 1997: Hydrocarbon involvements in the genesis of ore deposits: an example in Cretaceous strata-bound (manto type) copper deposits of Central Chile. Intern. Geol. Review 39, 1–21.