Wpływ teizmu chrześcijańskiego na rozumienie nauki oraz relacji między sferą przyrodniczą i nadprzyrodzoną w okresie rewolucji naukowej XVI-XVII w. a teza o wrodzonym konflikcie między nauką a religią

• Autorzy: Bylica P.

Warianty tytułu

EN

The impact of Christian theism on the understanding of science and the relationshlp between the natural and the supernatural realm during the scientific revolution of the 16 th and 17 th centuries, and the thesis of the inherent conflict between science and religion

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The impact of christian theism on the understanding of science and the relationship between the natural and the supernatural realm during the scientific revolution of the 16th and 17th centuries, and the thesis of the inherent conflict between science and religion The carried out analyses show the inadequacy of a widespread thesis, due to the works of John William Draper and Andrew Dickson White, on the resulting from the nature of these two fields conflict between science and religion. The above thesis is contradicted by the role in the Christian theism doctrine of scientific revolution in the 16th and 17th centuries. In the article, I present by what means in modern European culture the influence of the dominance of the Christian theism on the concept of science was expressed and the relationship between science and religion as adopted by the forerunners of modern science. I point out that the Christian doctrine of creation was primarily a source of basic assumptions about the existence of the natural order and the faith in the possibility of recognizing it by men. A reference to the concept of a supernatural Creator- Lawmaker served as an explanation of the general characteristics of nature. The analysis of the nature and attributes of God was also included into the scope of the natural philosophy. Apart from that, the Christian theism was used to justify the desirability of research, the choice of a particular methodology, the decisions among competing theories and was a source of detailed explanations of events and features of natural objects. The natural theology drew on arguments proving the existence of the Creator from natural studies. The above presented image of science in the 16th-17th centuries and the role of Christian theism at its contemporary stage of development allows for arguing that the thesis on the „innate” conflict between science and religion, allegedly resulting for the nature of these two fields, is incorrect.

Słowa kluczowe

PL

historia nauki; teizm naturalistyczny; filozofia przyrody

EN

science history; naturalistic theism; natural philosophy

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 58, nr 1
• Strony: 73--90
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Bylica P.

• Zakład Logiki i Metodologii Nauk, Instytut Filozofii, Uniwersytet Zielonogórski

Bibliografia

• D. C. Lindberg and R. L. Numbers (eds.): God and Nature. Historical essays on the Encounter between Christianity and Science. Berkeley-Los Angeles-London 1986.
• M. A. Kallhoff: God and Creation: An Historical Look at Encounters Between Christianity and Science, [w:] M. Bauman (ed.): Man and Creation: Perspectives on Science and Theology. Hillsdale 1993.
• J. H. Brooke: Science and Religion: Some Historical Perspectives. Cambridge 1999.
• J. W. Draper: History of the Conflict between Religion and Science. New York 1897.
• A. D. White: A History of Warfare of Science and Theology in Christendom, Vol. I, New York - London 1917.
• B. Mazlish: Preface to Andrew Dickson White, A History of the Warfare of Science with Theology in Christendom. New York 1965.
• A. N. Whitehead: Nauka i świat współczesny. Warszawa 1988.
• T. K. Merton: Science, Technology and Society in Seventeenth Century England. „Osiris” 1938.
• Abp. J.Życiński: Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej. Lublin 2000.
• E. Grant: Średniowieczne podstawy nauki nowożytnej w kontekście religijnym, instytucjonalnym oraz intelektualnym. Warszawa 2005.
• N. R. Pearcey, Ch. B. Thaxton: The Soul of Science. Christian Faith and Natural Philosophy. Turning Point Christian Worldview Series, Wheaton 1994.
• Ph. E. Johnson: Reason in the Balance. The Case Against Naturalism in Science, Law & Education. Downers Grove 1995.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Poznań-Warszawa 1980.
• T. S. Kuhn: Przewrót kopernikański. Astronomia planetarna w dziejach myśli Zachodu, przeł. Stefan Amsterdamski, Prószyński i S-ka, Warszawa 2006.
• T. S. Kuhn: Struktura rewolucji naukowych, przeł. Helena Ostromęcka, Justyna Nowotniak, Fund. Aletheia, Warszawa 2001.
• M. Kokowski: Thomas. S. Kuhn (1922-1996) a zagadnienie rewolucji kopernikowskiej. Studia Copernicana, T. XXXIX, Warszawa 2001.
• M. Kokowski: Copernicus’s Originality: Toward Integration of Contemporary Copernicanian Studies. Warsaw-Cracow 2004.
• M. Kokowski:Różne oblicza Mikołaja Kopernika. Spotkania z historią interpretacji. Warszawa-Kraków 2009.
• M. Heller: Rewolucja Kopernikowska w oczach Kuhna. „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 2003, T. XXXII, s. 121-123.
• J. Życiński: „De Revolutionibus“ a zasada koerspondencji. „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 2005, T. XXXVII, s. 173-178.
• M. Kopernik: O obrotach ciał niebieskiech ksiąg sześcioro, [w:] M. Kopernik: Wybór pism w przekładzie polskim. Wydał, przypisami objaśnił i wstępem poprzedził L. A. Birkenmajer, Kraków 1920.
• T. Żebrowski: Rękopis Kazimierza Narbutta z 1771 roku. „Notatki Płockie” 1971, nr 4, s. 18-19.
• I. Newton: The Mathematical Principles of Natural Philosophy. New York 1846 (First American Edition).
• I. B. Cohen (ed.): Isaac Newton‘s Papers and Letters on Natural Philosophy. Cambridge 1958.
• S. Wszołek: W obronie argumentu „God of the gaps”. „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 1999, T. XIII, s. 103-118.
• D. Sagan: Problem religijnego charakteru teorii inteligentnego projektu. „Studia Philosophica Wratislaviensia” 2011, vol. VI, fasc. 4, s. 55-74.
• J. Ray: The Wisdom of God Manifested in the Work of Creation, wyd. 9, Londyn 1727.
• E. McMullin: Ewolucja i stworzenie. Kraków 1990.
• M. Heller: Sens życia i sens wszechświata. Studia z teologii współczesnej. Tarnów 2002.
• I. Newton: Four Letters from Sir Isaac Newton to Doctor Bentley. List 1, Londyn 1756.
• T. Brzeziński: Zdrowie i choroba w starożytności i średniowieczu. [w:] T Brzeziński (red.): Historia medycyny, Warszawa 1995, s. 63-89.
• P. Bylica: Darwin o celowości w przyrodzie. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2008, r. 53, nr 3-4, s. 259-273.
• J. Polkinghorne: Nauka i stworzenie. Poszukiwanie zrozumienia, Kraków 2008.
• J. Życiński: Trzy kultury. Nauki przyrodnicze, humanistyka i myśl chrześcijańska. Poznań 1990.
• P. Bylica: Główne założenia i problemy teizmu naturalistycznego w sprawie relacji sfery nadprzyrodzonej i świata przyrodniczego. [W:] W. D y k (red.): Sozologia systemowa. Biosfera. Człowiek i jego środowisko w aspekcie przyrodniczym, füozoficznym i teologicznym. Szczecin 2012.