Technologia jako fetysz

• Autorzy: Kasperski M.

Warianty tytułu

EN

Technology as a fetish

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Naszą cywilizację charakteryzuje fascynacja osiągnięciami technologicznymi, wszelkiego rodzaju nowinkami mającymi swoje źródło w odkryciach naukowych czy efektach przeprowadzanych badań. Postęp technologiczny na pewno wpłynął na ewolucję naszych zachowań. Ułatwia życie, inspiruje nas, ale jednocześnie wywołuje poczucie zdominowania przez technologię. Już w XIX wieku amerykański poeta i filozof Henry David Thoreau stwierdził: „Człowiek stał się narzędziem swoich narzędzi.” Thoreau zwraca naszą uwagę na kwestię poddania, zależności w kontekście tego co człowiek stworzył. Czy człowiek zawsze jest w stanie panować nad przedmiotem ? Czy przedmiot może zapanować nad człowiekiem ? To z pozoru naiwne pytanie dotyka kwestii fascynacji przedmiotem w kontekście jego wartości, kontekstu, użyteczności czy rodzaju użytej technologii. W dawnych wierzeniach rdzennych kultur plemiennych, zwłaszcza przed rozwojem zorganizowanych systemów religijnych, wszystkie istoty nieludzkie posiadały duszę łącznie z przedmiotami. Przedmioty, części maszyn, urządzeń często stają się współczesnymi totemami, którym oddawana jest cześć. Otoczone irracjonalnym kultem stają się współczesnymi fetyszami obdarzonymi magiczną siłą, której źródło jest tajemnicze czy nie do końca rozumiane. W tekście podejmuję zagadnienia z pogranicza sztuki i techniki, gdzie najbardziej widoczne są niuanse, zależności oraz wzajemne relacje pomiędzy nimi. Momenty, w których następuje swoista wymiana energii między przedmiotem a użytkownikiem, między obiektem a obserwatorem. Ten związek stał się również istotny w wielu moich realizacjach czy to poprzez konkretny obiekt, czy czynność ale również technikę jak i sposób realizacji. W drugiej części prezentuję wybrane realizacje współczesnych twórców: projektantów czy artystów, w których kontekst technologiczny jak i związku z przedmiotem określa kierunek ich działań czy inspiracji.

EN

Our civilization is characterized by the fascination with technological achievements, all kinds of novelties that have their source in scientific discoveries or the effects of research carried out. Technological progress has certainly influenced the evolution of our behavior. It makes life easier, it inspires us, but at the same time, it evokes a sense of technology dominance. Already in the nineteenth century, the American poet and philosopher Henry David Thoreau stated: "Man has become the tool of his tools." Thoreau draws our attention to the question of submission, dependence in the context of what man created. Is man always able to control the object ? Can an object dominate a person? This seemingly naive question touches the issue of fascination with the subject in the context of its value, context, usefulness or type of technology used. In the ancient beliefs of indigenous tribal cultures, especially before the development of organized religious systems, all non-human beings possessed a soul including objects. Objects, parts of machines and devices often become modern totems, to which worship is given. Surrounded by an irrational cult, they become modern fetishes endowed with magical power whose source is mysterious or not fully understood. In the text, i undertake issues from the borderline between art and technology, where nuances, dependencies and mutual relations between them are most visible. Moments in which a specific energy exchange takes place between the subject and the user, between the object and the observer. This relationship has also become important in many of my projects, whether through a specific object or activity but also technique and method of implementation. In the second part, I present selected realizations of contemporary artists: designers or artists in which the technological context as well as the relationship with the subject, determine the direction of their actions or inspiration.

Słowa kluczowe

PL

technologia; fetysz; Kasperski Maciej; ceramika

EN

technology; fetish; Kasperski Maciej; ceramics

• Wydawca: STE GROUP
• Czasopismo: Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 7, iss. 3
• Strony: 87--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Kasperski M.

• Akademia Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu. Wydział Ceramiki i Szkła, pl. Polski 3/4, 50-156 Wrocław, Polska

Bibliografia

• 1. „Animizm”, https://www.wikizero.com/pl/Animizm#cite_note-15
• 2. Wojciech Łopuch „Ars sine scientia nihil est”, w:„Sztuka i Technika”, str. 56.
• 3. Józef Mrozek „Teoria i praktyka awangardowego wzornictwa w Polsce” w: „Sztuka i Technika”, s. 328.
• 4. Lech Lechowicz „Technika, człowiek, sztuka w teorii Laszlo Moholy Nagy’a”, w: „Sztuka i Technika”, str. 242.
• 5. Maciej Kasperski „Między przedmiotem a obiektem”, rozprawa doktorska.
• 6. Wykładowca, dyrektor Państwowej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu na początku XX wieku. Uczelnia znana była ze swoich postępowych i nowatorskich metod nauczania, przez co zwana była „Bauhausem przed Bauhausem”.
• 7. Herbert Read „Sztuka a przemysł”, str. 28.
• 8. Maciej Kasperski „Między przedmiotem a obiektem”, rozprawa doktorska.
• 9. W istniejącym do dziś zakładzie wciąż produkuje się repliki tych przedmiotów.
• 10. W rewolucyjnej Rosji ceramika służyła dla celów propagandy. Stąd na często na talerzach z tego okresu pojawiały się hasła i slogany polityczne.
• 11. Głównym przedstawicielem tego nurtu we wzornictwie był Raymond Loevy, amerykański autor niezliczonych projektów i stylizacji.
• 12. Ezra Pound „Sztuka maszyny i inne pisma”, s. 99.
• 13. Było to 2000 roku w Akron w USA, gdzie zostałem zaproszony przez uczelnię jako artysta wizytujący. Wraz z amerykańskimi przyjaciółmi parokrotnie wyjeżdżaliśmy na złomowisko w poszukiwaniu ciekawych przedmiotów.
• 14. http://www.designfront.org/category.php?id=64&product=176
• 15. Geoffrey Mann jest absolwentem prestiżowej Royal College of Art (2005). Jego prace znajdują się w kilku kolekcjach muzealnych, m.in. Muzeum of Modern Art w Nowym Jorku.
• 16. Bartek Mejor ukończył prestiżową londyńską uczelnię Royal College of Arts (2011).
• 17. https://en.wikipedia.org/wiki/Erwin_Wurm.
• 18. OTANI WYWIAD Z TONY CRAGGIEM (Japonia, koniec 1996 roku) [Otani], http://csw.art.pl/new/97/crag_int.html
• 19. Ibidem.
• 20. Grzegorz Lindenberg, „Niedługo stworzymy boga”, www.forbes.pl.
• 21. Monika Bielska-Łach (red.), „Sztuka a technika”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1991

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).