Obsadzanie dróg drzewami owocowymi w Polsce – tradycja i współczesność (XIX/XX w.)

• Autorzy: Fortuna-Antoszkiewicz B. , Łukaszkiewicz J.

Warianty tytułu

EN

Fruit trees plantings along roads in Poland – tradition and present (19th/20th century)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Drzewa owocowe w sadach lub jako pojedyncze egzemplarze rosnące przy domach to jeden z najważniejszych elementów ogrodów użytkowych. Pod koniec XIX w. szeroko propagowano dodatkowy sposób ich wykorzystania – do obsadzania dróg (publicznych, w obrębie gospodarstw i założeń parkowych), a także wzdłuż linii kolejowych. Doceniono tym samym, obok podstawowego waloru użytkowego (owocowanie), także walor estetyczny (piękne, obfite wiosenne kwitnienie) oraz znaczenie krajobrazowe (zadrzewienia przydrożne) z całą gamą swoich specyficznych funkcji (technicznych, biocenotycznych, społecznych). Propagatorem tej idei był np. „Ogrodnik Polski” (wyd. XIX/XX w.), redagowany m.in. przez F. Szaniora i E. Jankowskiego. W ostatnich latach można zaobserwować niejako renesans tej formy wykorzystania drzew i krzewów owocowych.

EN

Fruit trees kept in orchards or as individuals planted around dwelling-places are one of the most important garden utility components. At the end of 19th century the idea of additional application of such trees was widely propagated – fruit trees plantings along roads (with the public access, around households and in parks) as well as in the vicinity of railroads. In this way a main asset utility (fruiting), the aesthetic value (beautiful, rich spring flowering) and the importance of landscape (roadside trees) with a range of its specific functions (technical, biocenotic, social) were much appreciated. The proponent of this idea was in example a biweekly „Ogrodnik Polski” (The Polish Gardener) – published in the 19th and 20th century and edited by F. Szanior and E. Jankowski. In recent years, one can observe a kind of renaissance of this form of application of trees and shrubs.

Słowa kluczowe

PL

architektura krajobrazu; drzewo owocowe; nasadzenie komunikacyjne

EN

landscape architecture; fruit trees; trees plantings along roads

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 8-A
• Strony: 127--136
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., fot.

Twórcy

autor

Fortuna-Antoszkiewicz B.

• Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Łukaszkiewicz J.

• Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• BAŁAZY S., ZIOMEK K., WEYSSENHOFF H., WÓJCIK A., Zasady kształtowania zadrzewień śródpolnych, [w:] Kształtowanie środowiska przyrodniczego na przykładzie Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego, (red.) L. Ryszkowski, S. Bałazy, Poznań 1998, 49-65.
• FORTUNA-ANTOSZKIEWICZ B., Struktura przestrzenna nasadzeń drzew przy ulicy miejskiej w świetle archiwaliów, „Przyroda i miasto” t. VI, Warszawa 2004.
• Fundacja Partnerstwo dla Środowiska (http://greenways.pl/pl/s/krakow-morawy-wieden-greenways – 17.08.2012).
• GAŁCZYŃSKI B., Drzewa liściaste leśne i alejowe, Piaseczno pod Warszawą 1928.
• JANKOWSKI E., Grusze przy drogach, „Ogrodnik Polski” Nr 10, t. V, 1883, 222-223.
• JANKOWSKI E., Wspomnienia ogrodnika, Warszawa 1972.
• JAŃCZAK M., PIKUŁA W., Analiza bioróżnorodności z naciskiem na stare odmiany czereśni w obszarze Stowarzyszenia Kraina św. Anny i niezbędne działania służące ich ocaleniu, Mikołów–Krapkowice 2011.
• JÓZEFCZUK J., Ochrona krajobrazu i zadrzewień na obszarach wiejskich metodą aktywizowania społeczności lokalnych, Kliczków 2010 (http://www.zielonaakcja.pl – 09.08.2012).
• JÓZEFCZUK J., KRUKOWSKA-SZOPA I., Chrońmy aleje śródpolne i przydrożne, Legnica 2010.
• KACZYŃSKI J., Obsadzanie dróg publicznych drzewami owocowemi, „Ogrodnik Polski” Nr 19, t. V, 1883, 433-439.
• KACZYŃSKI W., Instrukcja dotycząca zadrzewienia drogi żelaznej, „Ogrodnik Polski” Nr 21, t. VI, 1884, 495-496.
• „Ogrodnik Polski” Nr 1, t. II, 1880, 12-17; Nr 12, t. IV, 1882, 287; Nr 4, t. XVI, 1894, 93.
• Okólnik Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 listopada 1927 roku w sprawie zadrzewienia kraju (Min. Sławoj Składkowski).
• OLĘDZKI W., W sprawie obsadzania dróg, „Ogrodnik Polski” Nr 19, t. XXIII, 1901, 456-461.
• PAJĄKOWSKI J., Przyrodnicze znaczenie starych sadów, [w:] Poradnik sadowniczy starych odmian drzew owocowych, (red.) R. Sobieralska, Świecie 2003, 72-73 (http://stareodmiany.pl/przyrodnicze-znaczenie-sadow – 11.08.2012).
• Ustawa z dnia 7 października 1921 roku o przepisach porządkowych na drogach publicznych.