Ekonomia instytucjonalna a koncepcje człowieka gospodarującego ®

• Autorzy: Staniek Z.

Warianty tytułu

EN

Institutional economy and the concepts of an economic man®

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Teoria ekonomii jest nauką społeczną. U jej podstaw znajdują się różne koncepcje człowieka gospodarującego, kierującego się w swym postępowaniu tak interesami, instynktami jak i wartościami. Znajduje to wyraz w takich koncepcjach jak np. homo oeconomicus, homo contractor czy „homo agens – institutionalist”. W ramach nowej ekonomii instytucjonalnej (NEI) wyróżnić należy różnego rodzaju teorie w ramach dwóch podstawowych nurtów: nowego instytucjonalizmu i neoinstytucjonalizmu. Nurty te przywiązują główną uwagę do mechanizmów adaptacji, a nie do zagadnień efektywnej alokacji zasobów i optymalizacji. Sprzyja temu łączne ujmowanie czynników ekonomicznych i społeczno -politycznych. Poszczególne teorie NEI zwracają uwagę na rolę tak instytucji formalnych, nieformalnych i instytucji – organizacji. Szczególnie duże jest tu znaczenie teorii praw własności, teorii kontraktów, teorii kosztów transakcyjnych, teorii zmian instytucjonalnych, teorii podejmowania decyzji kolektywnych, teorii regulacji i innych. Istotny wpływ na procesy syntezy instytucjonalnej i tworzenie ekonomii instytucjonalnej wywierają tacy autorzy jak D. North, G. Hodgson, E. Ostrom, O. Williamson i wielu innych. Dorobek różnych nurtów ekonomii instytucjonalnej stopniowo pozwala przezwyciężać takie ograniczenia badawcze w ekonomii głównego nurtu jak np.: indywidualizm metodologiczny, koncepcja reprezentatywnego podmiotu, idea jednej równowagi jako atraktora, założenie pełnej informacji, niskie koszty transakcyjne czy silna wersja hipotezy racjonalnych oczekiwań podmiotów gospodarczych. Wskazuje się także na wady ujęć czysto, modelowych o dużym stopniu sformalizowania i o uniwersalnych, ponadczasowych prawidłowościach oraz przyjmowanie założeń coraz bardziej odległych od zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej. Z drugiej strony niedostatek w rozwoju procesów modelowania stanowi słabszą stronę różnych nurtów ekonomii instytucjonalnej.

EN

The theory of economics is a social science. It is based on various concepts of the economic man, who is guided by his interests in business, instincts and values. This is reflected in such concepts as for example homo oeconomicus, homo contractor or “homo agens – institutionalist”. As part of the new institutional economy, different kinds of theories should be distinguished within the framework of two basie trends: new institutionalism and neo-institutionalism. These trends pay close attention to the mechanisms of adaptation, and not to the issues of effective allocation of resources and optimisation. The combined recognition of economic and socio-political factors favours this. Individual theories of NEI draw attention to the role offormal and informal institutions and institutions – organisation. The significance of the theory ofproperty rights, the theory of contracts, the theory of transaction costs, the theory of institutional changes, the theory of collective decision- making, the theory of regulation and others are particularly significant. The authors such as D. North, G. Hodgson, E. Ostrom, O. Williamson and many others exert a significant influence on the processes of institutional synthesis and creation of institutional economics. The achievements of various trends in institutional economics gradually overcome such research limitations in mainstream economics such as, methodological individualism, the concept of a representative subject, the idea of one balance as an attractor, the assumption of fuli information, Iow transaction costs or a strong version of the rational expectations of business entities. It also points to the disadvantages of purely model conceptualisations with a high degree offormalisation and universal, timeless regularities as well as assumptions that are increasingly distant from the changing economic reality. On the other hand, the deficiency in the development of modeling processes is the weaker side of the various trends in institutional economics.

Słowa kluczowe

PL

człowiek gospodarujący; instytucje; ekonomia instytucjonalna; ekonomia głównego nurtu

EN

economic man; institutions; institutional economics; mainstream economics

• Wydawca: Wyższa Szkoła Menadżerska
• Czasopismo: Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 1
• Strony: 116--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Staniek Z.

• Katedra Ekonomii i Finansów, Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

Bibliografia

• [1] ACEMOGLU D., D. LAIBSON, J. LIST. 2016. Macroeconomics. Pearson Education Limited, Edinburgh Gate Harlow Essex England.
• [2] BARTKOWIAK R. 2013. Historia myśli ekonomicznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• [3] BARTKOWIAK R., Z. STANIEK. 2011. Stan gospodarki światowej a rozwój teorii ekonomii. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
• [4] BECKER G., R. POSNER. 2013. Nieoczywistości. Ekonomiczna teoria wszystkiego. Warszawa: Wolters KJuwer.
• [5] CHMIELEWSKI P. 2011. Homo agens. Instytucjonalizm w naukach społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Poltext.
• [6] HODGSON G.M. 1999. Evolution and Institutions. On Evolutionary Economics and the Evolution of Economics. Elgar, Cheltenham.
• [7] HODGSON G.M. 2004. The Evolution of Institutional Economics: Agency, Structure and Darwinism in American Institutionalism. Routledge, London.
• [8] HOFF K., J.E. STIGLITZ. 2004. The Transition Process in Post-Communist Societies: Towards a Political Economy of Property Rights (in) Bertil Tungodden, Nicholas Stern, and Ivar Kolstad, eds. Towards pro-poor policies–Aid, institutions, and globalization. New York: Oxford University Press (for the World Bank).
• [9] KOŹMIŃSKI A.K. 2016. Wyobraźnia ekonomiczna. Poltex.
• [10] LANDRETH H., D. C. COLANDER. 2008. Historia myśli ekonomicznej, przekł. A. Szeworski. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• [11] LISSOWSKA M. 2004. Instytucjonalne wymiary procesu transformacji w Polsce. Warszawa: SGH.
• [12] OSTROM E. 2005. Understanding Institutional DWersity. Princeton University Press, Princeton and Oxford.
• [13] PIKETTY T. 2015. Kapitał w XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• [14] RATAJCZAK M. 2005. Instytucjonalizm – wzbogacenie czy alternatywa ekonomii głównego nurtu (w): Ład instytucjonalny w gospodarce (red. Polaszkiewicz B., Boehlke J.). Toruń: Wydaw. Uniwersytetu im. M. Kopernika.
• [15] RUTHERFORD M. 1996. Institutions in Economics: the Old and the New Institutionalism. Cambridge University Press, Cambridge.
• [16] SORA M. 2005. Koncepcje człowieka gospodarującego w wybranych nurtach ekonomii. Praca doktorska. Warszawa: SGH.
• [17] STANIEK Z. 2017. Ekonomia instytucjonalna. Dlaczego instytucje są ważne. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• [18] STĘPIEŃ B., K. SZARZEĆ. 2007. Ewolucja poglądów teorii ekonomii na temat koncepcji człowieka gospodarującego. Ekonomista nr 1.
• [19] SZTABA S. 2002. Mikroekonomiczne uwarunkowania bezrobocia. Warszawa: SGH.
• [20] WILKIN J. 2015. Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania. Humanistyczna perspektywa ekonomii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• [21] WILLIAMSON O. E. 1998. Ekonomiczne instytucje kapitalizmu: firmy, rynki, relacje kontraktowe. Warszawa: PWN.
• [22] ZĄBKOWICZ A. 2003. Współczesna ekonomia instytucjonalna wobec głównego nurtu ekonomii. Ekonomista nr 6.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).