Ochrona przed zagrożeniami elektromagnetycznymi w środowisku pracy w świetle najnowszych opracowań międzynarodowych

• Autorzy: Karpowicz Jolanta

Identyfikatory

DOI

10.54215/PiMOSP/9.114.2022

Warianty tytułu

EN

Protecting against electromagnetic hazards in the context of new international references

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wymagania prawne dotyczące ochrony przed zagrożeniami elektromagnetycznymi ewoluują wraz z rozwojem technologii powodujących emisję pola elektromagnetycznego do środowiska pracy oraz wiedzy naukowej o mechanizmach jego oddziaływania na ludzi i inne obiekty materialne, a także związanych z nim zagrożeniach bezpieczeństwa i zdrowia. Punktem odniesienia dla wielu dokumentów prawnych stały się w Europie zalecenia opracowane przez International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP). W artykule scharakteryzowano genezę tych zaleceń na tle polskich i międzynarodowych (IEEE, INIRC) doświadczeń praktycznych w zakresie ochrony pracowników przed zagrożeniami elektromagnetycznymi oraz użyteczność dla systemowego zapewniania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy najnowszych zaleceń ICNIRP (2020), dotyczących ochrony przed skutkami oddziaływania pola elektromagnetycznego o częstotliwości przekraczającej 100 kHz.

EN

The legal requirements for protection against electromagnetic hazards are developing along with the development of technologies that cause the emission of electromagnetic field into the work environment and scientific knowledge about the mechanisms of its impact on people and other material objects and the related safety and health hazards. Recommendations developed by the International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP) have become the point of reference for many legal documents in Europe. This article characterizes the origin of these recommendations against the background of Polish and international (IEEE, INIRC) practical experience in the protection of workers against electromagnetic hazards and the usefulness of the latest ICNIRP (2020) recommendations regarding protection against the effects of electromagnetic field with a frequency exceeding 100 kHz for applications in the field of occupational health and safety.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo i higiena pracy; pole elektromagnetyczne; zagrożenia bezpośrednie; zagrożenia pośrednie

EN

occupational health and safety; electromagnetic field; direct hazards; indirect hazards

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 4 (114)
• Strony: 153--177
• Opis fizyczny: Bibliogr. 89 poz.

Twórcy

autor

Karpowicz Jolanta

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa POLAND

• https://orcid.org/0000-0003-2547-2728

Bibliografia

• 1. ACGIH, American Conference of Governmental and Industrial Hygienists (2017). Threshold limit values for chemical substances and physical agents. Biological exposure indices.
• 2. ANSI Std C95.1-1974, American National Standards Institute (1974). Safety levels of electromagnetic radiation with respect to personnel.
• 3. ANSI Std C95.1-1982, American National Standards Institute (1982). Safety levels with respect to human exposure to radio frequency electromagnetic fields, 300 kHz to 100 GHz.
• 4. ANSI USAS Std C95.1-1966, American National Standards Institute, United States of American Standards Institute (1966). Safety level of electromagnetic radiation with respect to personnel.
• 5. ANSI Std C95.3-1973, American National Standard (1973). Techniques and instrumentation for the measurement of potentially hazardous electromagnetic radiation at microwave frequencies.
• 6. ANSI Std C95.3-1979, American National Standard (1979). Techniques and instrumentation for the measurement of potentially hazardous electromagnetic radiation at microwave frequencies.
• 7. Barański S., Edelwejn Z. (1968). Badania skojarzonego działania mikrofal i niektórych leków na czynność bioelektryczną ośrodkowego układu nerwowego u królików. Acta Physiol. Pol. 19(1), 37–50.
• 8. Baranski S., Edelwejn Z. (1975). Experimental morphologic and electroencephalographic studies of microwave effects on the nervous system. Ann. N.Y. Acad. Sci. 247, 109–116.
• 9. Bieńkowski P., Karpowicz J., Kieliszek J. (2016). Przegląd miar skutków narażenia na zmienne w czasie pole elektromagnetyczne i właściwości metrologicznych mierników, istotnych podczas oceny narażenia w środowisku pracy. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(90), 41–74.
• 10. Bortkiewicz A., Zmyślony M., Pałczyński C. i in. (1995). Dysregulation of autonomic control of cardiac function in workers at AM broadcast stations (0.738-1.503 MHz). Electro. Magnetobiol. 14(3), 177–191.
• 11. Bortkiewicz A., Gadzicka E., Zmyślony M. (1996). Heart rate variability in workers exposed to medium-frequency electromagnetic fields. J. Auton. Nerv. Syst. 59(3), 91–97.
• 12. Bortkiewicz A., Zmyślony M., Gadzicka E. i in. (1997). Ambulatory ECG monitoring in workers exposed to electromagnetic fields. J. Med. Eng. Technol. 21(2), 41–66.
• 13. Council recommendation (1999). Council of the European Union (EU) Recommendation of 12 July 1999 on the limitation of exposure of the general public to electromagnetic fields (0 Hz to 300 GHz). 1999/519/EC. Official Journal of the European Communities, L 199/59, 30.07.1999.
• 14. Czerski P. (1985). Science and standards: radiofrequency radiation limits in Eastern Europe. J. Microwave Power 4(20), 233–239.
• 15. Czerski P., Hornowski J., Szewczykowski J. (1964). Przypadek choroby mikrofalowej. Med. Pr. 15, 4, 251–253.
• 16. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. Wartości dopuszczalne (2022). [Red.] M. Pośniak. CIOP-PIB, Warszawa.
• 17. Dänzer H., Hollmann H.E., Rajewsky B. i in. (1938). Ultrakurzwellen in ihren medizinisch-biologischen Anwendungen. Georg Thieme, Verlag, Leipzig.
• 18. Duchene A., Villforth J.C. (2008). Early developments in NIR protection, ICNIRP Workshop „Reviewing the Past and Looking Forward”, 15-16.09.2008, Praga, Czechy.
• 19. Dyrektywa 2004/40/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia powodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi) (osiemnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG). Dz. Urz. UE – Wydanie specjalne, PL, roz. 05, t. 005, L 159/1, 61–71.
• 20. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi) (dwudziesta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) i uchylająca dyrektywę 2004/40/WE. Dz. Urz. UE L 179/1 z 29.06.2013.
• 21. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/30/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do kompatybilności elektromagnetycznej (wersja przekształcona) (Tekst mający znaczenie dla EOG). Dz. Urz. UE L 96/79 z 29.03.2014.
• 22. Foster K.R. (2002). Herman P. Schwan: a scientist and pioneer in biomedical engineering. Annu. Rev. Biomed. Eng. 4, 1–27.
• 23. Gabriel C. (1996). Compilation of the dielectric properties of body tissues at RF and microwave frequencies. Department of Physics, King’s College of London.
• 24. Gryz K., Karpowicz J. (2003). Pomiary pól elektromagnetycznych i ocena ekspozycji zawodowej – wymagania PN-T- -06580:2002 i zasady stosowane w krajach unii europejskiej. Med. Pr. 54(3), 279–284.
• 25. Gryz K., Karpowicz J. (2008). Zasady oceny zagrożeń elektromagnetycznych związanych z występowaniem prądów indukowanych i kontaktowych. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(58), 137–171.
• 26. IARC, International Agency for Research on Cancer (2002). Non-ionizing radiation. Part 1: Static and extremely low-frequency (ELF) electric and magnetic fields. IARC Monogr. Eval. Carcinog. Risks Hum. 80, 1–395. ARC Press, Lyon, France,
• 27. IARC, International Agency for Research on Cancer (2013). Non-ionizing radiation. Part 2: Radiofrequency electromagnetic fields. IARC Monogr. Eval. Carcinog. Risks Hum. 102, 1–462. IARC Press, Lyon, France.
• 28. ICNIRP, International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (1998). Guidelines for limiting exposure to time-varying electric, magnetic, and electromagnetic fields (up to 300 GHz). Health Phys. 74, 494–522.
• 29. ICNIRP, International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (2002). General approach to protection against non-ionizing radiation. Health Phys. 82(4), 540–548.
• 30. ICNIRP, International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (2009). Guidelines on limits of exposure to static magnetic fields. Health Phys. 96, 504–514.
• 31. ICNIRP, International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (2010). Guidelines for limiting exposure to time-varying electric and magnetic fields (1 Hz to 100 kHz). Health Phys. 99, 818–836.
• 32. ICNIRP, International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (2014). Guidelines for limiting exposure to electric fields induced by movement of the human body in a static magnetic field and by time-varying magnetic field below 1 Hz. Health Phys. 106(3), 418–425.
• 33. ICNIRP, International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (2020). Guidelines for limiting exposure to electromagnetic fields (100 kHz to 300 GHz). Health Phys. 118(5), 483–524.
• 34. IEEE Std C95.1-1991, Institute of Electrical and Electronics Engineers (1991). Standard for Safety Levels with Respect to Human Exposure to Radio Frequency Electromagnetic Fields, 3 kHz to 300 GHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 35. IEEE Std C95.1-1999 Edition, Institute of Electrical and Electronics Engineers (1999). Standard for Safety Levels with Respect to Human Exposure to Radio Frequency Electromagnetic Fields, 3 kHz to 300 GHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 36. IEEE Std C95.1-2005, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2005). Standard for Safety Levels with Respect to Human Exposure to Radio Frequency Electromagnetic Fields, 3 kHz to 300 GHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 37. IEEE Std C95.1-2019, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2019). Standard for Safety Levels with Respect to Human Exposure to Electric, Magnetic, and Electromagnetic Fields, 0 Hz to 300 GHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 38. IEEE Std C95.1-2345-2014, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2014). Standard for Military Workplaces—Force Health Protection Regarding Personnel Exposure to Electric, Magnetic, and Electromagnetic Fields, 0 Hz to 300 GHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 39. IEEE Std C95.3-1991, Institute of Electrical and Electronics Engineers (1991). Recommended Practice for the Measurement of Potentially Hazardous Electromagnetic Fields – RF and Microwave. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 40. IEEE Std C95.3-2002, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2002). Recommended Practice for Measurements and Computations of Radio Frequency Electromagnetic Fields with Respect to Human Exposure to Such Fields, 100 kHz–300 GHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 41. IEEE Std C95.3.1-2010, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2010). Recommended Practice for Measurements and Computations of Electric, Magnetic, and Electromagnetic Fields with Respect to Human Exposure to Such Fields, 0 Hz to 100 kHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 42. IEEE Std C95.3-2021, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2021). Recommended Practice for Measurements and Computations of Electric, Magnetic, and Electromagnetic Fields with Respect to Human Exposure to Such Fields, 0 Hz to 300 GHz (Revision of IEEE Std C95.3-2002 and IEEE Std C95.3.1-2010). The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 43. IEEE Std C95.4-2002, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2002). Recommended Practice for Determining Safe Distances From Radio Frequency Transmitting Antennas When Using Electric Blasting Caps During Explosive Operations. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 44. IEEE Std C95.6-2002, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2002). Standard for safety levels with respect to human exposure to frequency electromagnetic fields, 0 Hz to 3 kHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 45. IEEE Std C95.7-2005, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2005). Recommended Practice for Radio Frequency Safety Programs, 3 kHz to 300 GHz. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 46. IEEE Std C95.7-2014, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2014). Recommended Practice for Radio Frequency Safety Programs, 3 kHz to 300 GHz (Revision of IEEE Std C95.7-2005). The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 47. IEEE Std PC95.7, Institute of Electrical and Electronics Engineers (2014). Approved Draft Standard for Electromagnetic Energy Safety Programs, 0 Hz to 300 GHz /D2022.10.12, October 2022/ The Institute of Electrical and Electronics Engineers, New York, USA.
• 48. INIRC, International Radiation Protection Association/ International Non-Ionizing Radiation Committee (1984). Interim guidelines on limits of exposure to radiofrequency electromagnetic fields in the frequency range from 100 kHz to 300 GHz. Health Phys. 46(6), 975–984.
• 49. INIRC, International Non-Ionizing Radiation Committee of the International Radiation Protection Association (1988). Guidelines on limits of exposure to radiofrequency electromagnetic fields in the frequency range from 100 kHz to 300 GHz. Health Phys. 54(1), 115–123.
• 50. Karpowicz J., Gryz K. (2003). Ograniczenia ekspozycji zawodowej na pola elektromagnetyczne przyjęte w krajowych przepisach – na tle dokumentów międzynarodowych, ze szczególnym uwzględnieniem pól małych i średnich częstotliwości. Med. Pr. 54(3), 269–278.
• 51. Karpowicz J., Bortkiewicz A., Gryz K. i in. (2008). Pola i promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwości z zakresu 0 Hz – 300 GHz. Dokumentacja nowelizacji harmonizującej dopuszczalny poziom ekspozycji pracowników z wymaganiami dyrektywy 2004/40/WE. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(58), 7–45.
• 52. Karpowicz J., Gryz K., Zradziński P. (2022). Podstawy oceny zagrożeń elektromagnetycznych podczas pomiarów pola elektromagnetycznego emitowanego przez diatermie chirurgiczne. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(114), 79–98.
• 53. Kieliszek J., Kubacki R. (2022). Ocena narażenia pracowników na promieniowanie mikrofalowe wytwarzane przez radary. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(114), 39–52.
• 54. Korniewicz H. (1997). Pole elektromagnetyczne. [W:] Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. [Red.] D. Koradecka. CIOP, Warszawa. 411-426.
• 55. Korniewicz H., Karpowicz J., Gryz K. i in. (2001). Pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości 0 Hz – 300 GHz. Dokumentacja proponowanych znowelizowanych wartości dopuszczalnych ekspozycji zawodowej. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 2(28), 97–238.
• 56. Mikołajczyk H. (1978). Biologiczne ryzyko ze strony zagrożeń fizycznych we współczesnym środowisku: hałas, infradźwięki, ultradźwięki, wibracje, promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące, promieniowanie laserowe. Ann. Acad. Med. Lodz. 19/20, 27–44.
• 57. Minecki L. (1964). Ocena norm higienicznych maksymalnie dopuszczalnych natężeń promieniowania mikrofalowego w świetle badań własnych. Med. Pr. 15(2), 69–75.
• 58. Minecki L. (1965). Objawy kliniczne u ludzi narażonych zawodowo na działanie promieniowania elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości. Med. Pr. 16(4), 300–304.
• 59. PN-72/T-04900:1972 Urządzenia mikrofalowe – Metody pomiaru gęstości strumienia mocy mikrofalowej.
• 60. PN-74/T-06260:1974 Źródła promieniowania elektromagnetycznego – Znaki ostrzegawcze.
• 61. PN-77/T-01025:1977 Bezpieczeństwo pracy w polach elektromagnetycznych w zakresie częstotliwości 0,1 do 300 MHz – Nazwy i określenia.
• 62. PN-77/T-06581:1977 Ochrona pracy w polach elektromagnetycznych wielkiej częstotliwości w zakresie 0,1-300 MHz – Przyrządy do pomiaru natężenia pola elektromagnetycznego – Ogólne wymagania i badania.
• 63. PN-77/T-06582:1977 Ochrona pracy w polach elektromagnetycznych wielkiej częstotliwości w zakresie 0,1-300 MHz – Metody pomiaru natężenia pola na stanowiskach pracy.
• 64. PN-EN 60601-1-2:2015 Medyczne urządzenia elektryczne – Część 1-2: Wymagania ogólne dotyczące bezpieczeństwa podstawowego oraz funkcjonowania zasadniczego – Norma uzupełniająca: Zakłócenia elektromagnetyczne – Wymagania i badania.
• 65. PN-EN 61000-4-3:2021-06 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) – Część 4-3: Metody badań i pomiarów – Badanie odporności na promieniowane pole elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej.
• 66. PN-EN 61000-4-8:2010 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) – Część 4-8: Metody badań i pomiarów – Badanie odporności na pole magnetyczne o częstotliwości sieci elektroenergetycznej.
• 67. PN-EN 61000-4-39:2017-07 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) – Część 4-39: Metody badań i pomiarów – Pola radiowe w bliskiej odległości – Badanie odporności.
• 68. Reilly P. (1998). Applied bioelectricity: from electrical stimulation to electropathology. Springer, New York, USA.
• 69. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne. DzU 2018, poz. 331 (t.j.).
• 70. Rozporządzenie Ministrów Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 lutego 1977 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne w zakresie od 0,1 MHz do 300 MHz. DzU 1977, nr 8, poz. 33.
• 71. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/745 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych, zmiany dyrektywy 2001/83/WE, rozporządzenia (WE) nr 178/2002 i rozporządzenia (WE) nr 1223/2009 oraz uchylenia dyrektyw Rady 90/385/EWG i 93/42/EWG (Tekst mający znaczenie dla EOG). Dz. Urz. UE L 117/1 z 5.05.2017.
• 72. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 października 1961 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy używaniu urządzeń mikrofalowych. DzU 1961, nr 48, poz. 255.
• 73. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 maja 1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne w zakresie mikrofalowym. DzU 1972, nr 21, poz. 153.
• 74. Różycki S. (2021). Stulecie promieniowania radia w Rzeczypospolitej (ze szczególnym uwzględnieniem lat 1918-1945). [W:] Aktualny stan prawny ochrony przed promieniowaniem jonizującym i polami elektromagnetycznymi 0-300 GHz w Polsce. [Red.] M. Zmyślony, E.M. Nowosielska. WAT, Warszawa. 9–31.
• 75. SCENIHR, Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risks (2009). “Health effects of exposure to EMF”, SCENIHR adopted this opinion at the 28th plenary meeting on 19 January 2009.
• 76. SCENIHR, Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risks (2015). “Opinion on potential health effects of exposure to electromagnetic fields (EMF)”, SCENIHR adopted this opinion at the 9th plenary meeting on 27 January 2015.
• 77. Schliephake E. (1932). Arbeitsergebnisee auf dem Kurzwellengebiet. Deutsche Medizinsche Wochenschrift 32(58).
• 78. Szmigielski S. (1968). Effect of chronic microwave irradiation on granulopoiesis. Med. Lotn. 22, 89–94.
• 79. Szmigielski S. (1975). Effect of 10-cm (3 GHz) electromagnetic radiation (microwaves) on granulocytes in vitro. Ann. N.Y. Acad. Sci. 247, 275–281.
• 80. UNEP/WHO/IRPA (1993). United Nations Environment Programme/World Health Organization/International Radiation Protection Association. Electromagnetic fields (300 Hz to 300 GHz). Environmental Health Criteria 137. Geneva, World Health Organization.
• 81. WHO, World Health Organization (2006). Static fields. Environmental Health Criteria 232. Geneva, World Health Organization.
• 82. Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 20 sierpnia 1963 r. w sprawie warunków zdrowia wymaganych od pracowników narażonych na działanie pola elektromagnetycznego mikrofal. Monitor Polski 1963, nr 66, poz. 328.
• 83. Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 9 sierpnia 1972 r. w sprawie określenia pól elektromagnetycznych w zakresie mikrofalowym oraz dopuszczalnego czasu pracy w strefie zagrożenia. Dz. Urz. MziOS 1972, nr 17, poz. 78.
• 84. Zradziński P. (2015). Difficulties in applying numerical simulations to an evaluation of occupational hazards caused by electromagnetic fields. Int. J. Occup. Saf. Ergon. 21(2), 213–220.
• 85. Zradziński P. (2016). Uwarunkowania wykorzystania numerycznych modeli pracowników do oceny zagrożeń bezpośrednich wynikających z narażenia na pole elektromagnetyczne. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(90), 75–89.
• 86. Zradziński P., Karpowicz J., Gryz K. i in. (2018). Evaluation of the safety of users of active implantable medical devices (AIMD) in the working environment in terms of exposure to electromagnetic fields: practical approach to the requirements of European Directive 2013/35/EU. Int. J. Occup. Med. Environ. Health 31(6), 795–808.
• 87. Zradziński P., Karpowicz J., Gryz K. (2019). Electromagnetic energy absorption in a head approaching a radiofrequency identification (RFID) reader operating at 13.56 MHz in users of hearing implants versus non-users. Sensors, 19, 3724.
• 88. Zradziński P., Karpowicz J., Gryz K. (2022a). Podstawy oceny elektromagnetycznych okoliczności użytkowania nasobnych urządzeń Internetu Rzeczy. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(114), 7–38.
• 89. Zradziński P., Karpowicz J., Gryz K. (2022b). Ocena elektromagnetycznych okoliczności użytkowania nasobnych lokalizatorów. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(114), 65–78.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).