Datowanie luminescencyjne. Konstrukcja napromieniacza do weryfikacji efektu mocy dawki

• Autorzy: Mandowski Arakdiusz , Mandowska Ewa , Smyka Robert , Majgier Renata , Szufa Katarzyna , Maternicki Krzysztof

Identyfikatory

DOI

10.15199/48.2021.02.06

Warianty tytułu

EN

Luminescence dating. Design of the irradiator to verify the dose rate effect

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Znając wartość naturalnego tła promieniowania można sposób datować materiały archeologiczne i geologiczne metodami luminescencyjnymi. Szacujemy wiek porównując dawkę naturalną z dawką laboratoryjną. Moce tych dawek różnią się o wiele rzędów wielkości. Nie wiadomo, czy takie porównanie jest uzasadnione. W artykule przedstawiono wyniki teoretyczne i doświadczalne dotyczące efektu mocy dawki oraz koncepcję kontrolowanego elektronicznie napromieniacza do testowania tego efektu.

EN

Knowing the value of the natural radiation background, it is possible to estimate the age of archaeological and geological materials using luminescence methods. We estimate the age by comparing the natural dose with the laboratory one. The dose rates for these two cases doses may fiffer by many orders of magnitude. It is not known whether such a comparison is justified. The article presents theoretical and experimental results concerning the dose rate effect as well as the concept of an electronically controlled irradiator to test this effect.

Słowa kluczowe

PL

luminescencja; datowanie; optycznie stymulowana luminescencja; OSL; termoluminescencja; TL

EN

luminescence; dating; optically stimulated luminescence; OSL; thermoluminescence; TL

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Elektrotechniczny
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 97, nr 2
• Strony: 24--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys.

Twórcy

autor

Mandowski Arakdiusz

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza, Katedra Fizyki Doświadczalnej i Stosowanej, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa

autor

Mandowska Ewa

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza, Katedra Fizyki Doświadczalnej i Stosowanej, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa

autor

Smyka Robert

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza, Katedra Fizyki Doświadczalnej i Stosowanej, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa

autor

Majgier Renata

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza, Katedra Fizyki Doświadczalnej i Stosowanej, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa

autor

Szufa Katarzyna

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza, Katedra Fizyki Doświadczalnej i Stosowanej, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa

autor

Maternicki Krzysztof

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza, Katedra Fizyki Doświadczalnej i Stosowanej, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa

Bibliografia

• [1] Aitken M.J., Thermoluminescence dating, Academic Press, 1985.
• [2] McKeever S.W.S., Moskovitch M., Townsend P.D., Thermoluminescence Dosimetry Materials: Properties and Uses, Nuclear Technology Publishing, Ashford, Kent TN23 1YW, England, 1995.
• [3] Chen R., McKeever S.W.S., Theory of Thermoluminescence and Related Phenomena, World Scientific, Singapore, 1997.
• [4] Chen R., McKeever S.W.S., Durrani S.A., Solution of the kinetics equations governing trap filling. Consequences concerning dose dependence and dose-rate effects, Phys. Rev. B 24 (1981), 4931–44
• [5] Chen R., Leung P.L., A model for dose-rate dependence of thermoluminescence intensity, J. Phys. D. Appl. Phys. 33 (2000), 846–850
• [6] Orzechowski J., Mandowski A., Dose-rate effect in the model of semi-localized transitions (SLT), Radiat. Meas. 45 (2010), 295- 299
• [7] Mandowski A., The model of semi-localized transitions, J. Phys. D: Appl. Phys. 38 (2005), 17-21
• [8] Mandowski A., Topology-dependent thermoluminescence kinetics, Radiat. Prot. Dosim. 119 (2006), 23-28
• [9] Karzmark C.J., White J., Fowler J.F., Lithium fluoride thermoluminescence dosimetry, Phys. Med. Biol. 9 (1964), 273-280
• [10] Tochilin E., Goldstein N., Dose-rate and spectral measurements from pulsed x-ray generators, Healts Phys., 12 (1966), 1705-1709
• [11] Wintersgill M.C., Townsend P.D., The non-linear response of thermoluminescence at different dose-rates, Radiat. Effects 38 (1978), 113-118
• [12] Hsu P.C., Weng P.S., In response to “low exposure rate dependence of CaSO4:Dy TLDs, Nucl. Instrum. Methods 147 (1977), 453
• [13] Groom P.J., Durrani S.A., Khazal K.A.R., McKeever S.W.S. The dose-rate dependence of thermoluminescence and sensitivity in quartz, Eur. PACT J. 2 (1978), 200-210
• [14] Kvasnička J., Dose-rate and flux density of cosmic muons estimate by TLD method, Health Phys. 36 (1979), 521
• [15] Kvasnička J. TL response dependence on the dose-rate and its consequences, Int. Appl. Radiat. Isot. 34 (1983), 713-715
• [16] Chawla S., Gundu Rao T.K., Singhvi A.K., Quartz thermoluminescence dose and dose-rate effects and their implications, Radiat. Meas. 29 (1998), 53–63
• [17] Biernacka M., Majgier R., Smyka R., Maternicki K., Liang M., Mandowski A., OSL properties of halite from Kłodawa salt mine, Radiat. Meas. 106 (2017), 459-463
• [18] Mandowska E., Smyka R., Mandowski A., Kieszkowski R., Majgier R., Czytnik OSL z nieliniową funkcją stymulacji optycznej, Elektronika : konstrukcje, technologie, zastosowania 59, nr 9 (2018), 12-15
• [19] Mandowska E., Mandowski A., Bluszcz A., Adamiec G., Bilski P., Marczewska B., Chruścińska A., Przegiętka K., Nowe metody stymulacji optycznej dla czytnika TL/OSL Jupiter, Przegląd Elektrotechniczny 92, nr 9 (2016), 62-65
• [20] Mandowska E., Biernacka M., Mandowski A., Właściwości spektralne i dozymetryczne polikrystalicznego chlorku sodu – naturalnego detektora promieniowania jonizującego, Przegląd Elektrotechniczny 95, nr 9 (2019), 169-171
• [21] Mandowska E., Majgier R., Mandowski A., Influence of optical bleaching on spectrally resolved thermoluminescence in beta irradiated potassium chloride pellets, Radiation Physics and Chemistry 173 (2020), 108876

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).