Details' wandering – transformations of architectural details and sgraffito of Grodno Castle in Zagórze Śląskie

• Autorzy: Dziedzic Teresa

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc210406

Warianty tytułu

PL

Wędrówka detali – przemiany detalu architektonicznego i sgraffitów zamku Grodno w Zagórzu Śląskim

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article attempted to trace the history of the creation and conservation as well as changes in the location of modern portals in Grodno castle (Kinsburg). The turbulent history of their transfer, assembly and restoration is closely related to the history of the castle in the last 200 years. Research based on the analysis of archival materials from the 19^th and 20^th centuries, which, however, only partially capture the subject of the portals, were supplemented with an analysis of iconography and the results of field research conducted between 2019 and 2021 by a team from the Faculty of Architecture of the Wrocław University of Science and Technology. The presented research results revealed the problem of determining the original location of several portals and the origin of their components. The condition of the portals requires an urgent conservation intervention. This article encourages undertaking more extensive research and analysis of the details of window and door dressings in Grodno Castle in Zagórze Śląskie.

PL

Tematem artykułu jest próba prześledzenia historii powstania i konserwacji oraz zmian w lokalizacji nowożytnych portali w zamku Grodno (Kinsburg). Burzliwa historia ich przenoszenia, składania i uzupełnień łączy się ściśle z historią zamku w okresie ostatnich 200 lat. Studia oparte na analizie archiwaliów pochodzących z XIX i XX w., które jednak w sposób cząstkowy ujmują problematykę portali, uzupełniono analizą ikonografii oraz wynikami badań terenowych, prowadzonych w latach 2019-2021 przez zespół z Wydziału Architektury PWr. Zaprezentowane wyniki badań pozwoliły ujawnić problem związany z ustaleniem pierwotnej lokalizacji kilku portali oraz pochodzenia ich elementów składowych. Stan zachowania portali zmusza do podjęcia pilnej ingerencji konserwatorskiej. Niniejszy artykuł jest przyczynkiem do podjęcia szerszych badań i analiz detalu obramowań okiennych i drzwiowych w zamku Grodno w Zagórzu Śląskim.

Słowa kluczowe

EN

portal; Grodno Castle; architectural detail; sgraffito

PL

portal; zamek Grodno; detal architektoniczny; sgraffito

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 4 (68)
• Strony: 63--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., il.

Twórcy

autor

Dziedzic Teresa

• Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology

• https://orcid.org/0000-0003-2855-0074

Bibliografia

• [1] Schubert H., Burg Kinsberg in Schlesien. Beschreibung und Geschichte derselben nach urkundlichen Material bearbeitet, Verlag von Max Woywod, Breslau 1886.
• [2] Zemplin A., Beschreibung und Geschichte der Burg Kynsburg im Schlesierthale des Fürstenthums Schweidnitz bis zum Jahr 1823, Verlag der Kunst und Buchhandlung I. D. Gruson und Co., Breslau 1826.
• [3] Büsching J.G., Die Kinsburg in ihrem gegenwärtigen Zustande mit Erinnerungen aus dem Fremdenbuch auf derselben, Verlag der Kunst- und Buchhandlung J. D. Grüson & Comp., Breslau 1827.
• [4] Schaetzke W., Schlesische Burgen und Schlösser (Iser ­, Riesen­, Waldenburgergebirge und Vorberge). Ein Beitrag zur Burgenkunde mit Abbildungen, Verlag L. Heege, Schweidnitz 1927.
• [5] Sakwerda J., Zamek Grodno. Fakty i podania, Regionalna Pracownia Krajoznawcza przy ZW PTTK, Wałbrzych 1985.
• [6] Rozpędowski J., Zagórze Śląskie – Zamek Grodno, "Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej", Nr 16, Architektura II, Wydawnictwo PWr, Wrocław 1957.
• [7] Inwentaryzacja architektoniczna zamku z dokumentacją poszczególnych portali, G. Frankiewicz, E. Dzierżyńska (oprac.), Okręgowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno­Kartograficzne we Wrocławiu, Wrocław 1985 [manuscript in: Archiwum Delegatury Wojewódzkiego Dolnośląskiego Konserwatora Zabytków, Wałbrzych].
• [8] Weber R., Schlesische Schlösser, Meisenbach Riffarth & Co. Leipzig-Dresden. Graphische Kunstanstalten, Dresden, Breslau 1910.
• [9] Słownik geografii turystycznej Sudetów, M. Staffa (red.), t. 10: Góry Wałbrzyskie i Pogórze Wałbrzyskie, Pogórze Bolkowskie, Wydawnictwo I­Bis, Wrocław 2005.
• [10] Bartz W., Sprawozdanie z badań petrograficznych, Wrocław 2020 [manuscript in: Archiwum Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, Wałbrzych].
• [11] Jagiełło J., Renesansowe i manierystyczne portale Dolnego Śląska, Wydawnictwo CM, Warszawa 2013.
• [12] H[...] O., Die Kynsburg. Den Besuchern derselben gewidmet, Hermann Thieme, Schweidnitz 1859.
• [13] Rozpędowski J., Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim i zamki Nowy Dwór, Radosno, Rogowiec , Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1960.
• [14] Dokumentacja zabytków ruchomych, T. Woźniak­Książek (oprac.), Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Wrocław–Wałbrzych 1978 [manuscript in: Archiwum Delegatury Wojewódzkiego Dolnośląskiego Konserwatora Zabytków, Wałbrzych].