Town of Zhovkva (Żółkiew) in western Ukraine – an example of urban complex built at the end of the 16th century on the concept of the renaissance “ideal town”

• Autorzy: Bevz Mykola

Identyfikatory

DOI

10.35784/teka.1772

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The town of Zhovkva (Żółkiew) belongs to the late Renaissance foundations of private resident cities in Halychyna in the late 16th century. Urban-spatial structure of the town was designed according to the Renaissance ideal city. The city consisted of two conjugated parts: the owner’s castle and the fortified downtown. The combination of these two parts was of a specific nature – when the central square of the town is combined with the facade of the castle complex. On the base of the historical and urban studies presented the hypothesis that town of Zhovkva (Żółkiew) is an unique example of late Renaissance urbanism. The start of town build was in 1594 according to a project based on the concept of “ideal town”. We are thinking, that the author of the project and plan of town was Paolo Clamensi – Italian architect, worked in Lviv at the end of 16th century. The towns have a well-preserved original Renaissance planning structure and a number of architectural monuments that are connected with it. Reconstruction of the original historical town plan allows us to express the hypothesis of its similarity to the projects of cities published in the treatise of the Italian architect of the 16th century Pietro Cataneo.

Słowa kluczowe

EN

town of Zhovkva (Żółkiew); town planning structure; Renaissance; ideal city model; urban composition; development of a town; Pietro Catane

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 14, nr 2
• Strony: 7--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 57 poz., fig.

Twórcy

autor

Bevz Mykola

• Lviv Polytechnic National University
• Lublin University of Technology

Bibliografia

• [1] https://whc.unesco.org/en/statesparties/ua . Tentative list (25.06.2018).
• [2] Yaremych H. Zhovkva–istorychnemisto-zapovidnyk // Halytsʹkabrama.-Lʹviv: „TsentrEuvropy“,1997, No 4/28, с. 5; Barącz Ks. Sadok. Pamiątki miasta Żỏłkwi. Drugie wydanie.- Lwỏw: drukarnia „Gas. Narod.”, 1877.- S. 12;
• [3] Kalika Y., YaremychH. Nesterov. Putivnyk.-Lʹviv: Kamenyar, 1990.- S. 1−52;
• [4] Mykola Bevz. Architekturno-prostorovyi uklad mista Zhovkvy v konteksti europeiskoyi urbanistyky. In: Halytsʹka bra - ma.- Lviv: „Tsentr Yevropy“,1997, No 4/28, с. 6−7;
• [5] Mykola Bevz. Zhovkva – renesansne idealne misto. Ukrainska realizatsia kontseptualnoji schemy Pietro Cataneo. In: Istorychna, mystetska i architekturna spadshchyna Zhovkvy: problemy ochorony, restavratsii ta vykorystannia. Zhovkva - -Lviv, 1998. S. 36−43;
• [6] Bevz M., Okonchenko O., Okonchenko I. Doslidzhennya budynku na “vezhi” po vul. Vasyliansʹkiy u m. Zhovkvi // Arkhi - tektura: Visnyk Natsionalʹnoho universytetu “Lʹvivsʹka politekhnika” – Lʹviv, 2002. – No439 – S.128−133.
• [7] Barącz Ks. Sadok. Pamiątki miasta Żółkwi. Drugie wydanie.- Lwów: drukarnia „Gas. Narod.”, 1877.- S. 12;
• [8] Kalika YA., Yaremych H. Nesterov. Putivnyk.- Lʹviv: Kamenyar, 1990.- S. 15;
• [9] Zhovkva kriz’ stolitttia. Naukovyi zbirnyk. Vypusk 1. Zhovkva, 2010, 557 s.; Zhovkva kriz’ stolitttia. Naukovyi zbirnyk. Vypusk 2. Zhovkva, 2012, 389 s.;Zhovkva kriz’ stolitttia. Naukovyi zbirnyk. Vypusk 3. Zhovkva, 2014, 341 s.; Zhovkva kriz’ stolitttia. Naukovyi zbirnyk. Vypusk 1. Zhovkva, 2016, 402 s.;
• [10] Zhovkva – istorychne misto-zapovidnyk // Halytsʹka brama.- Lʹviv: „T sentr Euvropy“, 1997, No 4/28, s. 1 – 30.
• [11] Velykyi V., Golyak V., Kovalchuk M., Lytvyn M., Naumenko K. Zhovkivshchyna: istorychnyi narys. – Zhovkva-Lviv-Bal - timore: Instytut ukrayinoznavstva im. I. Krypʺyakevycha NAN Ukrayiny. Zemlyatsʹke ob’yednannya “Zhovkivshchyna“, 1994 – Tom 1. – 326 s.
• [12] Zhovkva. Ukrainian Historic Towns Atlas. Volume 3. Editor M. Kapral, Lviv, National Academy of science of Ukraine, 2016, 52 p. + 22 ill.
• [13] Bevz M., Czuba M., Dubyk Y. and other. Wooden tserkvas of the Carpathian region in Poland and Ukraine. Cultural pro - perty of the republic of Poland and Ukraine for inclusion in the World Heritage List. Warsaw-Kyiv, Lviv: Rastr-7, 2011.- T. 1−2, T. 1 – 291 p., T. 2 – 151 p.;
• [14] Bevz M. Zhovkva. Tserkva of the Holy Trinity. Brief history of the site // Wooden tserkvas of the Carpathian region in Poland and Ukraine. Cultural property of the republic of Poland and Ukraine for inclusion in the World Heritage List. Warsaw-Kyiv, 2011.- T. 1. – S. 162−166.
• [15] Sosnowski O. O planach osiedli sprzężonych w Polsce // Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, 1935, t. IV, nr. 2, s. 69−78;
• [16] Chornovus V. Urbanistychni kontseptsiyi idealʹnoho mista epokhy Vidrodzhennya ta yikh realizatsiya na zakhidnoukrayinsʹkykh zemlyakh // Naukovi zoshyty kafedry restavratsiyi ta rekonstruktsiyi arkhitekturnykh kompleksiv.- Lʹviv: Derzhavnyi uni - versytet „Lʹvivsʹka politekhnika 1993. – No 1. – С. 110−114
• [17] Kravtsov S. Slidy frantsuzʹkoyi shkoly u fortyfikatsiyakh Ukrayiny u XVII st. / Fortyfikatsiya Ukrayiny. Materialy mizhna-rodnoyi konferentsiyi. – Kam’yanetsʹ-Podilʹsʹkyy, 1993, с. 24; Chornovus V. Urbanistychni kontseptsiyi idealʹnoho mista epokhy Vidrodzhennya ta yikh realizatsiya na zakhidnoukrayinsʹkykh zemlyakh // Naukovi zoshyty kafedry restavratsiyi ta rekonstruktsiyi arkhitekturnykh kompleksiv.- Lʹviv: Derzhavnyi universytet „Lʹvivsʹka politekhnika 1993. – No 1. – С. 110−114;
• [18] Martynyuk A. Rezulʹtaty arkhitekturno-arkheolohichnykh rozvidok kvartalu na pl. Vicheviy // Halytsʹka brama.- Lʹviv: „Tsentr Yevropy“, No 4/28, с. 13−14;
• [19] Kryp’yakevych I. Z mynuloho Zhovkvy.- Zhovkva: Prosvita, 1930. – 30 s.
• [20] Ksiąnżek M. Materialy pomocnicze do studiow w zakresie historii urbanistyki.- Krakow: Politechnika Krakowska, 1994.- 336 s., s. 227−237;
• [21] Kuśnierz K. Sieniawa. Załozenie rezydencjonalne Sieniawskich. Rozwój przestrzenny w XVII oraz XVIII wieku.- Rzeszów: 1984.- 260 s., s. 142−157;
• [22] Kuśnierz K. Miejskie ośrodki gospodarcze wielkich latyfundiów południowej Polski w XVI oraz XVII wieku.- Kraków: Politechnika Krakowska, 1989.- S. 29−32;
• [23] Kalika YA., Yaremych H. Nesterov. Putivnyk.-Lʹviv: Kamenyar, 1990.- S. 1−52;
• [24] Mykola Bevz. Architekturno-prostorovyi uklad mista Zhovkvy v konteksti europeiskoyi urbanistyky. In: Halytsʹkabrama.- Lʹviv: „TsentrYevropy“,1997, No 4/28, с. 6−7;
• [25] Mykola Bevz. Zhovkva – renesansne idealne misto. Ukrainska realizatsia kontseptualnoji schemy Pietro Cataneo. Istorychna, mystetska i architekturna spadshchyna Zhovkvy: problemy ochorony, restavratsii ta vykorystannia. Zhovkva--Lviv, 1998. S. 39−42;
• [26] Bevz M., Okonchenko O., Okonchenko I. Doslidzhennyabudynkuna “vezhi” povul. Vasyliansʹkiy u m. Zhovkvi // Arkhi-tektura: Visnyk Natsionalʹnoho universytetu “Lʹvivsʹka politekhnika” – Lʹviv, 2002. – No439 – S.128−133.
• [27] Książek M. Zagadnienia genezy rozplanowania i typologii miast prywatnych XVI i XVII wieku w Poludniowej Malopolsce. – Kraków: Politechnika Krakowska, 1988. – S. 159−162; Kuśnierz K. Miejskie ośrodki gospodarcze wielkich latyfundiów poludniowej Polski w XVI oraz XVII wieku.- Kraków: Politechnika Krakowska, 1989.- S. 29−38; Polska XVII wieku. Państwo, spółeczeństwo, kultura / Pod red. J. Tazbira.- Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977.- 368 s.;
• [28] Kuśnierz K. Zabytkowe wartości naczelne mista historycznego dawnej Galicji na przykladzie Brzeżan, Brodów, Żółkwi oraz Stanisławowa. In: Urbanistychno-arkhitekturni problemy mist Halychyny. – Lʹviv-Krakiv: 1992. – S. 19 – 20;
• [29] Bevz M. Problems of Urban Restoration on the Example of Historic Cities of Western Ukraine // Architektura bez Granic: Kultura Miasta – Miasto w Kulturze. – Wroclaw: Politechnika Wroclawska, 2012. – S. 102−111.
• [30] Vuytsyk V. Istoryko-arkhitekturnyy zapovidnyk u misti Lʹvovi.- Lʹviv: Kamenyar, 1989.- С. 5−20;
• [31] M. Kostomariv. Istoryya Ukrayiny. – Lʹviv: NTSH, 1918. – S.160−165;
• [32] Niedzwiecki M. Z przeszlosci Żółkwi. – Lwów: Nakładem autora z drukarni “Polonia”, 1908. – 73s.
• [33] Trehubova T. Starodavnye misto Sharhorod // Teoriya ta istoriya arkhitektury.- Kyyiv: NDITIAM, 1995. – S. 57−71;
• [34] Trehubova T. Starodavnye misto Sharhorod..., 1995. – S. 58−59;
• [35] Kuśnierz K. Zabytkowe wartości naczelne mista..., 1992. – С. 19−20; Chornovus V. Urbanistychni kontseptsiyi idealʹnoho mista epokhy Vidrodzhennya ..., 1993. – No 1. – С. 110−114;
• [36] Krawtsow S. O układzie przestrzennym miasta Brody w XVI-XVII w. // Kwartalnik architektury i urbanistyki.- T. XXXVII.- Zesz. 1.- Warszawa: PWN, 1992.- S. 3−4;
• [37] Kravtsov S. Mistobudivna istoriya Brodiv ta Hiyom Levasser de Boplan // Ukrayina v mynulomu. – Vyp. IV. – Kyiv-Lʹviv: 1993. – S. 31−39; Sozansʹkyy I. Z mynuvshyny Brodiv. Prychynky do istoriyi mista. – Lʹviv: NTSH, 1911. – 69 s.;
• [38] Mykola Bevz. Zhovkva – renesansne idealne misto. Ukrainska realizatsia kontseptualnoji schemy Pietro Cataneo. In: Istorychna, mystetska i architekturna spadshchyna Zhovkvy: problemy ochorony, restavratsii ta vykorystannia. Zhovkva--Lviv, 1998. S. 39−42;
• [39] Kalika Y., Yaremych H. Nesterov. Putivnyk.- Lʹviv: Kamenyar, 1990.- S. 52;
• [40] Soldini N. La costruzione di Guastalla // Annali di architettura. Centro Internazionale di Studi di Architettura “Andrea Palladio”. Vicenza: Electa. – 1992−1993. – N. 4−5. P. 57−87; Zarębska T. Funkcje i formy placów miejskich w Polsce XVI--XVIII w. // Кwartalnik Historii Kultury Materialnej.- Nr. 2.- 1993.- S. 206−208;
• [41] Zarębska T. Funkcje i formy placów miejskich ..., 1993. – S. 208;
• [42] K. Kusnierz. Sieniawa. Zalozenia rezydencjonalne Sieniawskich. Rozwoj przestrzenny w XVII oraz XVIII wieku. Rzeszow, 1982, s. 162; J. Kowalczyk. Zamość. Citta ideale in Polonia // Krajobrazy. Studia i materialy. – Warszawa: Ośrodek ochro-ny zabytkowego krajobrazu. Narodowa instytucia kultury, 1994. – S. 48−
• [43] https://fr.wikipedia.org/wiki/Jean_Errard(27.06.2018); “Klar und lichtvollwieeine regel”. Planstadte der Neuzeit. Vom 16. bis 18. Jahrhundert. –Eine Ausstellung des Landes Baden-Wurttemberg veranstaltet vom Badischen Landesmuse-um Karlsruhe: 1990. – 379 S.;
• [44] Zarębska T. Funkcje i formy placów miejskich ..., 1993.- S. 208; Bunin A., Savarenskaya T. Istoriya gradostroitel’nogo iskusstva.- T.1.- Moskva: Stroyizdat, 1979.- S.242−250;
• [45] K. Kusnierz. Sieniawa. Zalozenia rezydencjonalne Sieniawskich. Rozwoj przestrzenny w XVII oraz XVIII wieku. Rzeszow, 1982, s. 151; „Klar und lichtvoll wie eine regel”. Planstadte der Neuzeit. Vom 16. bis 18. Jahrhundert. –EineAusstellung des Landes Baden-Wurttemberg veranstaltet vom Badischen Landesmuseum Karlsruhe: 1990. – 379 S.;
• [46] Zarębska T. Teoria urbanistyki włoskiej XV i XVI wieku.- Warszawa: 1971, 171 s. ;
• [47] Ksiąnżek M. Materialy pomocnicze do studiow w zakresie historii urbanistyki.- Krakow: Politechnika Krakowska, 1994.- 336 s., s. 227−230;Zarębska T. Teoria urbanistyki włoskiej XV i XVI wieku.- Warszawa: 1971.
• [48] Barącz Ks. Sadok. Pamiątki miasta Żółkwi. Drugie wydanie.- Lwów: drukarnia „Gaz. Narod.”, 1877.- S. 63;
• [49] I Quattro primi Libri di Architettura di Pietro Cataneo Senese. – Venetia: 1567. (Library of Department of Architecture, Warsaw Polytechnic).
• [50] Chornovus V. Urbanistychni kontseptsiyi idealʹnoho mista ..., 1993. – No 1. – S. 110−114;
• [51] Kravtsov S. Mistobudivna istoriya Brodiv ta Hiyom Levasser de Boplan // Ukrayina v mynulomu. – Vyp. IV. – Kyiv-Lʹviv: 1993. – S. 31−39;
• [52] KalikaY., YaremychH. Nesterov. Putivnyk.- Lʹviv: Kamenyar, 1990.- S. 5−10; Zhovkva. UkrainianHistoricTownsAtlas. Vo-lume 3 ..., 2016, p. 3.
• [53] Mykola Bevz. Shovkva e Brody – «citta` ideali» del Tardo Rinascimento. La realizzazione ucraina dell’idea concettuale dal trattato di Pietro Cataneo. // Fondazione Romualdo Del Bianco News from Florence. – Florence, 2003. – N. 5, May. – P. 21−22.
• [54] Bevz M., Okonchenko O., Okonchenko I. Hrafichna rekonstruktsiya mista Zhovkvy stanom na XVII-XVIII st. Plan ta kar-toskhema. Lʹviv: “Tsentr Yevropy”, 2003. – S. 1−2.
• [55] Archiv Naukovo-doslidnoho instytutu teorii ta istorii architektury. Misto Zhovkva. Bez inv. N. Kyiv (2005).
• [56] Bevz M. Mahdeburzʹke pravo ta urbanistychnyy uklad pryvatnoho mista-rezydentsiyi (na prykladi m. Zhovkvy) // Ukrayinsʹka akademiya mystetstva. Doslidnytsʹki ta naukovo-metodychni pratsi. – Vyp. 7. – Kyiv, 2000. – S. 68−75.
• [57] https://polona.pl. Żółkiew (10.11.2018