Large-scale deformations in Neogene deposits near Dobrzyń on the Vistula (central Poland) – thrusting from N/NE or valley-side glaciotectonics in the Płock Basin?

• Autorzy: Roman Małgorzata , Żuk Rafał

Identyfikatory

DOI

10.24425/sq.2019.126386

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article is focused on the most recent investigations of glaciotectonic structures in high escarpment exposures of the Vistula valley from Dobrzyń to Kuzki in the western part of the Płock Basin. Deformations involve Neogene and occasionally the Lower Pleistocene deposits and they are not expressed as landforms. Structural investigations and analysis of archival geological data provided new information on the origin of large-scale shear structures. Results obtained are clearly contrary to the concept of Brykczyński (1982) regarding valley-side glaciotectonics in the Płock Basin. An emergence of the extensive zone of serial thrust structures of significant amplitude (up to 100–150 m) was found to have not been controlled by a palaeovalley. A driving mechanism is interpreted as a gravity spreading in front of ice sheets advancing from north-northeast during the South Polish Complex (Dorst-Elsterian).

Słowa kluczowe

EN

soft sediment deformations; glaciotectonics; structural analysis; Pleistocene; Płock Basin

• Wydawca: Institute of Geological Science Polish Academy of Science
• Czasopismo: Studia Quaternaria
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 36, Nr 2
• Strony: 147--159
• Opis fizyczny: Bibliogr. 61 poz., rys.

Twórcy

autor

Roman Małgorzata

• University of Łódź, Faculty of Geographical Sciences, Department of Geomorphology and Palaeogeography, Narutowicza St. 88, 90-139, Łódź, Poland

autor

Żuk Rafał

• SANDR Firma Geologiczna, Borowiecka St. 53C, 05-077 Warsaw, Poland

Bibliografia

• 1. Aber, J.S., Crott, D.G., Fenton, M.M., 1989. Glaciotectonic landforms and structures. Kluwer Academic Publishers. Dortecht, Boston, London.
• 2. Aber, J.S., Ber, A., 2007. Glaciotectonism. Developments in Quaternary Science, 6. Elsevier.
• 3. Andersen, L. T., Hansen, D. L., Huuse, M., 2005. Numerical modelling of thrust structures in unconsolidated sediments: implications for glaciotectinic deformation. Journal of Structural Geology 27, 587–596.
• 4. Balwierz., Z., Roman, M., 2002. A new Eemian Interglacial to Early Vistulian site at Łanięta, central Poland. Geological Quarterly 46 (2), 207–217.
• 5. Banach, M., 1973. The growth of landslides on the right-bank slope of the Vistula valley between Dobrzyń and Włocławek. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 124 (in Polish with English summary).
• 6. Baraniecka, M.D., 1975. The dependence of the development of Quaternary deposits upon the structure and dynamics of the basement in the central part of the Polish Lowlands. Biuletyn Instytutu Geologicznego 288, 5–97 (in Polish with English summary).
• 7. Baraniecka, M.D., 1979. Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski w skali 1:200 000, ark. Płock. Instytut Geologiczny, Warszawa.
• 8. Baraniecka, M.D., Skompski S., 1978. Mapa Geologiczna Polski w skali 1:200 000, ark. Płock. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• 9. Ber, A., 1960. The age of the foldings near Dobrzyń. Bulletin of the Polish Academy of Sciences 8, 1, 49–52.
• 10. Ber, A., 1968. Quaternary stratigraphy in the vicinity of Dobrzyń on the Vistula. Acta Geologica Polonica 18 (3), 663–675 (in Polish with English summary).
• 11. Ber, A., Krzyszkowski D., 2004. Glaciotectonic of the selected regions of Poland. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 408, 73–125 (in Polish with English summary).
• 12. Ber, A., Lindner, L., Marks, L., 2007. Proposal of a stratigraphic subdivision of the Quaternary of Poland. Przegląd Geologiczny 55 (2), 115–119 (in Polish with English summary).
• 13. Berthelsen, A., 1978. The methodology of kineto-stratigraphy as applied to glacial geology. Bulletin of the Geological Society of Denmark 27, 25–38.
• 14. Brodzikowski, K., 1980. Glacitektonika – problemy genetycznej klasyfikacji zaburzeń. Metody badań i analiza struktur glacitektonicznych. III Sympozjum Glacitektoniki, Zielona Góra, 33–47.
• 15. Brykczyńska, E., Brykczyński, M., 1974. The geological section in the Łazienkowska Route and the problems of the deformations of the Ter tiary and Quaternary sediments in Warsaw. Prace Muzeum Ziemi 22, 199–218 (in Polish with English summary).
• 16. Brykczyński, M., 1982. Valley-side glaciotectonics in the Warsaw Basin and Płock Basin. Prace Muzeum Ziemi 35, 3–68 (in Polish with English summary).
• 17. Brykczyński, M., 1986. Principal directions in development of river system in Polish Lowland in Quaternary. Przegląd Geograficzny 58, 3, 411–440 (in Polish with English summary).
• 18. Bujakowski, F., Ostrowski, P., Sopel, Ł., Złotoszewska-Niedziałek, H., 2014. Connection between glacitectonic forms and groundwater flow in the Vistula River Valley. Landform Analysis 26, 61–69 (in Polish with English summary).
• 19. Domosławska-Baraniecka, M.D., 1965. Stratigraphy of the Quaternary deposits in the vicinity of Chodecz in the Kujawy (Central Poland). Biuletyn Instytutu Geologicznego 187, 85–106 (in Polish with English summary).
• 20. Houmark-Nielsen, M., Berthelsen, A., 1981. Kineto-stratigtraphic evaluation and presentation of glacial-stratigraphic data, with examples from northern Samsø, Denmark. Boreas 10, 411–422.
• 21. Høyer, A.-S., Jørgensen, F., Piotrowski, J.A, Jakobsen, P.R., 2013. Deeply rooted glaciotectonism in western Denmark: geological composition, structural characteristics and the origin of Varde hill-island. Journal of Quaternary Science 28 (7), 683–696.
• 22. Husse, M., Lykke-Andersen, H., 2000. Large-scale glaciotectonic thrust structures in the eastern Danish North Sea. Geological Society, London, Special Publications, 176, 293–305.
• 23. Jaroszewski, W., 1963. Young glaciotectonic disturbances at Dobrzyń on the Vistula. Biuletyn Geologiczny Uniwersytetu Warszawskiego 3, 263–273 (in Polish with English summary).
• 24. Jaroszewski, W., 1980. Tektonika uskoków i fałdów. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• 25. Jaroszewski, W., 1991. Considerations on the origin of glaciotectonic structures. Annales Societatis Geologorum Poloniae 61, 153–206 (in Polish with English summary).
• 26. Lamparski, Z., 1983. Pleistocen and its substrate in the northern part of the middle Vistula region. Studia Geologica Polonica 76, 16–24 (in Polish with English summary).
• 27. Krzywiec, P., Morawski, W., Zientara, P., Jóźwiak, W., 2005. High-resolution shallow seismic reflection studies in the vicinity of Orłowo (southern Warmia region, Poland). Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 181, 37–54 (in Polish with English summary).
• 28. Kupetz, M. 2001. Glazialtektonik. Naturwissenchaftiche Rundschau 54, 9.
• 29. Lewiński, J., 1924. Zaburzenia czwartorzędowe i „morena dolinowa” w pradolinie Wisły pod Włocławkiem. Sprawozdania Państwowego Instytutu Geologicznego 2 (3/4), 497–549.
• 30. Lewiński, J., Samsonowicz, J., 1918. Ukształtowanie powierzchni, skład i struktura podłoża dyluwium wschodniej części niżu płn. Europejskiego. Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 31, 1–172.
• 31. Łyczewska J., 1964. Déformations des couches du Néogene et du Pléistocene de la Pologne canetrale et occidentalee. Rocznik PTG 34 (1/2), 115–149 (in Polish with French summary).
• 32. Marks, L., Dzierżek, J., Janiszewski, R., Kaczorowski, J., Lindner, L., Majecka, A., Makos, M., Szymanek, M., Tołłoczko-Pasek, A., Woronko, B., 2016. Quaternary stratigraphy and palaeogeography of Poland. Acta Geologica Polonica 66, 403–427.
• 33. Mojski J. E., 1958. Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000 ark. Włocławek (442). Instytut Geologiczny, Warszawa.
• 34. Mojski, J.E., 1960. Decline of Pleistocene in the western part of the Płock depression. Kwartalnik Geologiczny 4 (4), 1025–1039 (in Polish with English summary).
• 35. Mojski, J.E., 2005. Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• 36. Morawski, W., 1980. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000 ark. Warszawa Zachód (523). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• 37. Morawski, W., 2008. Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski w skali 1:200 000 ark. Warszawa Zachód. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• 38. Morawski, W., 2005a. Quaternary stratigraphy and palaeogeography of the southern Warmia region (Poland). Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 181, 73–80 (in Polish with English summary).
• 39. Morawski, W., 2005b. Glaciotectonic structures of the southern Warmia region (Poland). Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 181, 81–108 (in Polish with English summary).
• 40. Morawski, W., Sarnacka, Z., 1989. Morphology of Quaternary substrate in the Warsaw area and its surroundings. Kwartalnik Geologiczny 33, 3/4, 479–491.
• 41. Ortner, H., Reiter, F., Acs, P., 2002. Easy handling of tectonic data: the programs TectonicVB for Mac and TectonicsFP for Windows. Computers and Geosciences 28, 1193–1200.
• 42. Pedersen, S.A.S., 1987. Comparative studies of gravity tectonics in Quaternary sediments and sedimentary rocks related to fold belts. In: Jones, M.E., Preston, R.M.F. (Eds), Sediment Deformation Mechanisms. Geological Society of London, Special Publication 29, 43–65.
• 43. Pedersen, S.A.S., 2005. Structural analysis of the Rubjerg Knude Glaciotectonic Complex, Vendsyssel, northern Denmark. Geological Survey of Denmark and Greenland Bulletin 8, 1–192.
• 44. Pusch, G.G., 1836. Geognostische Beschreibung von Polen so wie der übrigen Nordkarpathen-Länder, 2, pp. 431, Stuttgart und Tübingen.
• 45. Roman, M., 2003. Development oft he Pleistocene relief in the vicinity of Gostynin. Acta Geographica Lodziensia 84, 1–154 (in Polish with English summary).
• 46. Roman, M., 2009. Glaciotectonic deformations of the Vistulian sediments in the southern margin of the Płock Basin and significane of their analysis for palaeogeographical reconstruction. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 194, 49–62 (in Polish with English summary).
• 47. Roman, M., 2010a. Preglacial fluvial deposits in the Baruchowo site (Płock Basin). Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 438, 107–122 (in Polish with English summary).
• 48. Roman, M., 2010b. Reconstruction of the Płock ice-lobe during the Last Glaciation. Acta Geographica Lodziensia 96, 1–171 (in Polish with English summary).
• 49. Roman M., 2011. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000 ark. Gostynin (481). Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• 50. Roman, M., 2012. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1: 50 000, ark. Gostynin (481). Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• 51. Roman, M., Balwierz, Z., 2010. Eemian and Vistulian pollen sequence at Kubłowo (Central Poland): implications for the limit of the Last Glacial Maximum. Geological Quarterly 54 (1), 55–68.
• 52. Rotnicki, K., 1976. The theoretical basis for a model of the origin of glaciotectnic deformations. Quaestiones Geographicae 3, 103–139.
• 53. Rotnicki K., 1983. Glaciotectonics and the problem of correct stratigraphy and correlation of the Quaternary deposits in the areas of Pleistocene inland glaciations. In: Billard, A., Conchon, O., Shotton, F.W. (Eds), Quaternary Glaciations in the Northern Hemisphere, 42–64.
• 54. Różański P., Włodek M., 2009. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1: 50 000, ark. Staroźreby (445) wraz z objaśnieniami. Narodowe Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• 55. Różycki, S.Z., 1967. Plejstocen Polski środkowej, na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. PWN, Warszawa.
• 56. Ruszczyńska-Szenajch, H., 1985. Origin and age of the large-scale glaciotectonic structures in central and eastern Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae 55, 307–332.
• 57. Skompski, S., 1968. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000 ark. Dobrzyń (443). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• 58. Skompski, S., 1969. Stratigraphy of Quaternary deposits of the eastern part of the Płock Basin. Biuletyn Instytutu Geologicznego 220, 175–258 (in Polish with English summary).
• 59. Skompski, S., 1995. The Vistula River bank in Dobrzyń – glaciotectonic disturbances. In: Schirmer, W. (Ed.), Quaternary field trips in Central Europe, vol. 1, XIV INQUA International Congress, 3–10 Aug. 1995, Berlin, 204–205.
• 60. Wiśniewski, E., 1976. Geomorphological development of the Vistula valley between the Płock Basin and the Toruń Basin. Prace Geograficzne, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, PAN 119, 1–119 (in Polish with English summary).
• 61. Żuk, R., 2013. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000 ark. Tłuchowo (404) wraz z objaśnieniami. Narodowe Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. Warszawa.