Wyzwania dla odbiorców indywidualnych w świetle aktualnej sytuacji geopolitycznej

• Autorzy: Stala-Szlugaj Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.33223/zn/2023/03

Warianty tytułu

EN

Challenges for individual consumers in the light of the current geopolitical situation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Decyzje polityczne Federacji Rosyjskiej związane z zaburzeniami w dostawach gazu ziemnego do Europy bardzo silnie wpłynęły na międzynarodowy rynek węgla w 2021 r. W efekcie malejących zapasów w magazynach europejskich oraz galopujących cen gazu ziemnego, dla odbiorców europejskich węgiel stał się bardzo poszukiwanym nośnikiem energii, stymulując wzrost jego cen. Wysokie zapotrzebowanie spowodowało, że import węgla energetycznego do Polski był nadal wysoki, a stan zapasów na zwałach przykopalnianych zmalał do 1,9 mln ton (spadek (r/r) o 3,4 mln ton). Sytuację tę bardzo mocno odczuli odbiorcy indywidualni – zwłaszcza gospodarstwa domowe, ponieważ początek sezonu grzewczego 2021/2022 rozpoczął się wysokimi (wtedy się wydawało) cenami. Gospodarstwa domowe są jednym z ważniejszych odbiorców węgla energetycznego zużywającym w ostatnich latach (2019–2020) rocznie, według danych GUS, ok. 9 mln ton. Mocno już wtedy napięty rynek odbiorców indywidualnych jeszcze bardziej dotknęło wprowadzenie embarga na rosyjski surowiec. Brak dostaw węgla z Rosji – dotychczasowego największego eksportera węgla energetycznego na rynek Polski – wywołało presję nie tylko na podaż węgla krajowego i importowanego, ale również na ceny węgla na składach opałowych. W II kwartale 2022 r. ceny węgla krajowego oferowanego na składach opałowych w niektórych województwach wzrosły do 100 zł/GJ. W obliczu sezonu grzewczego 2022/2023 przed gospodarstwami domowymi oraz innymi użytkownikami tych nośników energii, stanęło wiele wyzwań. Rosnąca niepewność związana z zabezpieczeniem węgla na nadchodzący sezon grzewczy wywołana wprowadzeniem sankcji na węgiel rosyjski spowodowała, że część konsumentów wykonała przeróbki w swych kotłach, co wiąże się z utratą certyfikatu jakości. Wybór kotła do ogrzewania danego gospodarstwa domowego jest decyzją długoterminową. Na lata 2023–2024 przypada wymiana pieców pozaklasowych w wielu województwach. W efekcie może nastąpić pewna destabilizacja na rynku wywołana brakiem dostępności firm instalatorskich, jak również opóźnienia w dostawach kotłów na najpopularniejsze nośniki energii.

EN

The political decisions of the Russian Federation related to the disruption of natural gas supplies to Europe had a very strong impact on the international coal market in 2021. As a result of dwindling stocks in European storage facilities and soaring natural gas prices, coal has become a very sought-after energy carrier for European consumers, stimulating an increase in its price. The high demand meant that imports of steam coal into Poland remained high, with stocks on mine dumps falling to 1.9 million tonnes (down (y/y) by 3.4 million tonnes). Individual consumers, especially households, were hit hard by this situation, as the start of the 2021/2022 heating season began with high (as it seemed at the time) prices. Households are one of the most important recipients of steam coal, consuming around 9 million tonnes per year in recent years (2019–2020), according to the Polish Central Statistical Office (GUS). The introduction of the embargo on Russian raw material further affected the already tight market for individual consumers. The lack of coal supplies from Russia – until now the largest exporter of steam coal to the Polish market – has put pressure not only on the supply of domestic and imported coal, but also on coal prices at fuel depots. In Q2 2022, domestic coal prices offered at fuel depots in some provinces rose to PLN 100/GJ. Facing the 2022/2023 heating season, households and other users of these energy carriers have faced a number of challenges. The growing uncertainty surrounding the supply of coal for the upcoming heating season, triggered by the introduction of sanctions on Russian coal, has caused some consumers to make modifications to their boilers, which entails the loss of quality certification. Choosing a boiler to heat a household is a long-term decision. The years 2023–2024 will see the replacement of off-grade boilers in many provinces. As a result, there may be some destabilisation in the market caused by a lack of availability of installation companies, as well as delays in the supply of boilers for the most common energy carriers.

Słowa kluczowe

PL

gospodarstwa domowe; nośnik energii; źródło grzewcze; cena

EN

households; energy carrier; heating sources; price

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 111
• Strony: 31--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Stala-Szlugaj Katarzyna

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0003-3689-7895

Bibliografia

• 1. ARE 2018–2022 – Europejski biuletyn cenowy nośników energii. Wyd. Agencja Rynku Energii, SA, Warszawa, biuletyny kwartalne z lat 2018–2022.
• 2. Argus 2022 – [Online] platforma https://www.argusmedia.com/ [Dostęp: 30.08.2022].
• 3. Czyste Powietrze 2022 – [Online] https://czystepowietrze.gov.pl/wymiana-kopciuchow-w-programie-czyste-powietrze- statystyki/ [Dostęp: 30.08.2022]. Eurostat 2022 – Net electricity generation by type of fuel – monthly data [NRG_CB_PEM].
• 4. Eurostat [Online] https:// ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/NRG_CB_PEM__custom_3228263/default/table?lang=en [Dostęp: 30.08.2022].
• 5. GUS 2021 – Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2019 i 2020. Wyd. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, s. 85.
• 6. GUS 2022a – Wyposażenie mieszkań i budynków w instalacje i urządzenia techniczne – wyniki wstępne NSP 2021. [Online] https://stat.gov.pl/aktualnosci/informacje-o-wynikach-narodowego-spisu-powszechnego-ludnosci- i-mieszkan-2021,422,1.html [Dostęp: 30.08.2022].
• 7. GUS 2022b – Ubóstwo energetyczne – wskaźniki 2021. [Online] https://dane.gov.pl/pl/dataset/2160,ubostwo-energetyczne- wskazniki [Dostęp: 30.08.2022].
• 8. Lewicka i in. 2022 – Lewicka, E.D., Burkowicz, A., Czerw, H., Figarska-Warchoł, B., Galos, K., Gałaś, A., Guzik, K., Kamyk, J., Kot-Niewiadomska, A. i Szlugaj, J. 2022 – The Russian-Ukrainian war versus the mineral security of Poland. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 38(3), s. 5–30, DOI: 10.24425/gsm.2022.142792.
• 9. NBP 2022 – Projekcje inflacji i PKB – lipiec 2022. Portal Narodowego Banku Polskiego. [Online] https://www.nbp. pl/home.aspx?f=/polityka_pieniezna/dokumenty/projekcja_inflacji_2022_lipiec.html [Dostęp: 30.08.2022].
• 10. Nita i in. 2021 – Nita, V., Bonollo, B. i Unguru, M. 2021 – Selected countries’ data and indicators of trade in nonfood, non-energy raw material commodities. Publications Office of the European Union, Luxembourg, DOI: 10.2760/20353.
• 11. PEP 2021a – Polityka energetyczna Polski do 2040 r. (2021). Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Załącznik do uchwały nr 22/2021 Rady Ministrów z dnia 2 lutego 2021 r., Warszawa, Portal Serwis Rzeczypospolitej Polskiej [Online] https://www.gov.pl/web/klimat/polityka-energetyczna-polski [Dostęp: 15.02.2022].
• 12. PEP 2021b – Polityka energetyczna Polski do 2040 r. (2021). Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Załącznik 2 Wnioski z analiz prognostycznych dla sektora energetycznego, Warszawa, Portal Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. [Online] https://www.gov.pl/web/klimat/polityka-energetyczna-polski [Dostęp: 15.02.2022].
• 13. Rozporządzenie 2022 – Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 27 czerwca 2022 r. w sprawie odstąpienia od stosowania wymagań określonych w przepisach rozporządzenia w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych. Dz.U. 2022 poz. 1351. [Online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001351 [Dostęp: 15.02.2022].
• 14. SPIUG 2022a – SPIUG: Raport rynek urządzeń grzewczych w Polsce. Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych. [Online:] https://spiug.pl/raporty/podsumowanie-rynku-urza%cc%a8dzen-grzewczych- w-polsce-w-ii-kwartale-2022/ [Dostęp: 30.08.2022].
• 15. SPIUG 2022b – Drugi kwartał 2022 roku w branży instalacyjno-grzewczej w Polsce. Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych. [Online:] https://spiug.pl/raporty/podsumowanie-rynku-urza%cc% a8dzen-grzewczych-w-polsce-w-ii-kwartale-2022/ [Dostęp: 30.08.2022].
• 16. Stala-Szlugaj, K. i Grudziński, Z. 2022 – Alternative directions of coal supply to Poland as a result of the Russian- Ukrainian war. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 38(3), s. 31–47, DOI: 10.24425/gsm.2022.142790.
• 17. Tarcza 2022 – Rządowa Tarcza Antyinflacyjna. [Online:] https://www.gov.pl/web/chronimyrodziny/rzadowa- tarcza-antyinflacyjna [Dostęp: 30.08.2022].
• 18. World Bank 2022 – [Online:] Commodity Market https://www.worldbank.org/en/research/commodity-markets [Dostęp: 30.08.2022].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).