Napoje energetyzujące a bezpieczeństwo zdrowotne

• Autorzy: Czernecki T. , Sosnowska B.

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2015.12.3

Warianty tytułu

EN

Energy drinks and food safety

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnich latach na świecie, w tym w Polsce, dynamicznie wzrasta spożycie napojów energetyzujących. Swoją popularność zawdzięczają one zawartości biologicznie aktywnych substancji, które wpływają na funkcjonowanie organizmu, np. poprawiają nastrój lub wytrzymałość fizyczną, zmniejszają senność czy znoszą zmęczenie. Do najczęściej stosowanych należą: kofeina, guarana, tauryna, gorzka pomarańcza, żeń-szeń (ginseng), glukuronolakton, inozytol i L-karnityna. Substancje te stają się istotnymi składnikami diety z powodu zwiększonego spożycia napojów energetyzujących. W artykule przedstawiono potencjalne korzyści, ale również zagrożenia zdrowotne wynikające z konsumpcji napojów energetyzujących. W Polsce napoje energetyzujące zostały uznane za środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego.

EN

Consumption of energy drinks has been rapidly risen in the recent years in the world, including Poland. Their popularity is due to the content of biologically active substances that affect the functioning of the human body, i.a., by improving mood or physical endurance, reducing sleepiness or abolishing tiredness. The most commonly used substances are: caffeine, guarana, taurine, bitter orange, ginseng, glucuronolactone, inositol and L-carnitine. These substances become essential components of the diet due to increasing consumption of energy drinks. Potential benefits and health risks resulting from the consumption of energy drinks are presented in the article. In Poland energy drinks have been considered as foods for particular nutritional use.

Słowa kluczowe

PL

napoje energetyzujące; zdrowie; kofeina; guarana

EN

energy drinks; health; caffeine; guarana

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 69, nr 12
• Strony: 24--27
• Opis fizyczny: Bibliogr 35 poz.

Twórcy

autor

Czernecki T.

• Katedra Biotechnologii, Żywienia Człowieka i Towaroznawstwa Żywności, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

autor

Sosnowska B.

• Katedra Biotechnologii, Żywienia Człowieka i Towaroznawstwa Żywności, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Bibliografia

• [1] AIM Market Insight. (2015). Global Energy Drinks Market: Insights, Market Size, Share, Growth, Trends Analysis and Forecast to 2021. ID: 3161745, URL: http://www.researchandmarkets. com/research/mbbjvv/global_energy.
• [2] Biederman, J., Wilens, T., Mick, E., Spencer, T., Faraone, S.V. (1999). Pharmacotherapy of attentiondeficit/hyperactivity disorder reduces risk for substance use disorder. Pediatrics, 104, 1-5.
• [3] Bogacz, A. (2008). Analiza światowego rynku napojów funkcjonalnych. PFiOW, 3, 24-26.
• [4] Bouchard, N.C., Greller, H.A., Hoffman, R.S., Nelson, L.S. (2004). Ischemic stroke from “ephedra-free” dietary supplement containing synephrine. J. Toxicol. Clin. Toxicol., 42, 137.
• [5] Cannon, M.E., Cooke, C.T., McCarty, J.S. (2001). Coffeine-induced cardiac arrhythmia: an unrecognized danger of healthfood products. Med. J. Aust, 174, 520-521.
• [6] Cheng, Y., She, L.H., Zhang, J.T. (2005). Anti-amnestic and anti-aging effects of ginsenoside Rg1 and Rb1 and its mechanism of action. Acta Pharmacol. Sin., 26, 143-149.
• [7] Cichocki, M. (2012). Napoje energetyzujące – współczesne zagrożenie zdrowotne dzieci i młodzieży. Prz. Lek., 10, 854-860.
• [8] Clauson, K.A., Shields, K.M., McQueen, C.E., Persad, N. (2008). Safety issues associated with commercially available energy drinks. Pharmacy Today, 14, 52-64.
• [9] Cohen, P.A., Ernst, E. (2010). Safety of herbal supplements: a guide for cardiologists. Cardiovasc. Ther., 28, 246-53.
• [10] Czeczot, H., Ścibor, D. (2005). Rola L-karnityny w przemianach, żywieniu i terapii. Post. Hig., 59, 9-19.
• [11] Della, C.L., Crichton, R.R., Duburs, G., Nolan, K., Tipton, K.F., Tirzitis, G., Ward, R.J. (2002). The use of taurine analogues to investigate taurine functions and their potential therapeutic applications. Amino Acids, 23, 367-379.
• [12] Dworzański, W., Opielak, G., Burdan, F. (2009). Niepożądane działania kofeiny. Pol. Merk. Lek., 161, 357-361.
• [13] European Food Safety Authority (EFSA). (2009). The use of taurine and D-glucurono-gammalactone as constituents of the so-called “energy” drinks. doi: 10.2903/j.efsa.2009.935.
• [14] European Food Safety Authority (EFSA): 2009. The use of taurine and D-glucurono-gammalactone as constituents of the so-called “energy” drinks. doi: 10.2903/j.efsa.2009.935.
• [15] Ferreira, S.E., de Mello, M.T., Pompeia, S., de Souza-Formigoni, M.L. (2006). Effects of energy drink ingestion on alcohol intoxication. Alcohol Clin. Exp. Res., 30, 598-605.
• [16] Gromadzka-Ostrowska, J., Dwornicki, J. (2001). Wpływ ogólnodostępnych preparatów wspomagających odchudzanie – karnityny, chitosanu i guarany na organizm człowieka. Żyw. Człow., 28, 351-359.
• [17] Haller, C.A., Benowitz, N.L., Jacob, P. (2005). Hemodynamic effects of ephedra-free weight-loss supplements in humans. Am. J. Med., 118, 998-1003.
• [18] Heaney R.P.: 2002. Effects of caffeine on bone and the calcium economy. Food Chem. Toxicol., 40, 1263-1270.
• [19] Hoffmann, M., Świderski, F. (2008). Napoje energetyzujące i ich składniki funkcjonalne. Przem. Spoż., 62, 8-13.
• [20] http://www.portalspozywczy.pl/napoje/wiadomosci/foodcare-black-liderem-rynkuenergetykow-pod-wzgledem-wolumenu-i-wartosci,109062.html
• [21] Jaworska, G., Olczak, A. (2010). Napoje bezalkoholowe - nowe tendencje w produkcji. Przem. Spoż., 64, 36-40.
• [22] Kim, J.H. (2012). Cardiovascular diseases and Panax ginseng: A review on molecular mechanisms and medical applications. J. Ginseng. Res., 36, 16-26.
• [23] Kolnes, A.J., Ingvaldsen, A., Bolling, A. (2010). Caffeine and theophylline block insulin-stimulated glucose uptake and PKB phosphorylation in rat skeletal muscles. Acta Physiol. (Oxf), 200, 65-74.
• [24] Olędzka, R. (1995). Rola tauryny w żywieniu. Bromatol. Chem. Toksyk., 28, 287-291.
• [25] Paik, D.J., Lee, C.H. (2015). Review of cases of patient risk associated with ginseng abuse and misuse. J. Ginseng. Res., 39, 89-93.
• [26] Petit, A., Karila, L., Lejoyeux, M. (2015). Abuse of energy drinks: does it pose a risk?, 44, 261-270.
• [27] Rogers, P.J. (2007). Caffeine, mood andmental performance in everyday life. Br. Nutr. Found. Nutr. Bull., 32 (Suppl. l), 84-89.
• [28] Scientific Committee for Food: 1999. Opinion on caffeine, taurine and D-glucurono-_-lactone as constituents of so-called ‘energy’ drinks. URL: http://ec.europa.eu/food/fs/sc/scf/out22_en.html
• [29] Seifert, S.M., Schaechter, J.L., Hershorin, E.R., Lipshultz, S.E. (2011). Health effects of energy drinks on children, adolescents, and young adults. Pediatrics, 127, 511-528.
• [30] Sikora, E. (2008). Napoje energetyzujące – korzyści i zagrożenia. PFiOW, 3, 28.
• [31] Stookey, J.D. (1999). The diuretic effects of alcohol and caffeine and total water intake misclassification. Eur. J. Epidemiol., 15, 181-188.
• [32] Temple, J.L. (2009). Caffeine use in children: what we know, what we have left to learn, and why we should worry. Neurosci. Biobehav. Rev., 33, 793-806.
• [33] Waszkiewicz-Robak, B., Świderski, F., Serafin, P. (2007). Biologicznie aktywne składniki żywności wspomagające redukcję masy ciała. Cz. II. Mechanizmy działania. Przem. Spoż., 61, 60-62.
• [34] Wierzejska, R., Jarosz, M. (2003). Kofeina a zdrowie. Żyw. Człow., 30, 1234-1241.
• [35] Wierzejska, R., Jarosz, M. (2011). Napoje energetyzujące a zdrowie – postęp wiedzy. Med. Wieku Rozw., 4, 507-510.