Geneza i ewolucja modelu odpowiedzialności karnej za udział w organizacjach przestępczych w prawie polskim

• Autorzy: Sońta C.

Warianty tytułu

EN

The origin and evolution of criminal liability model for participating in a criminal organization in Polish law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jak trafnie zauważył J. Makarewicz, przestępne współdziałanie jest zjawiskiem tak dawnym jak samo przestępstwo. Prowadzi niekiedy do utworzenia organizacji przestępczej. Wówczas reakcja prawnokarna przybiera postać szczególną. Opracowanie analizuje genezę i ewolucję modelu odpowiedzialności karnej za udział w organizacjach przestępczych w polskim prawie – od średniowiecza po dzień dzisiejszy. Analiza ta prowadzi m.in. do wniosku, że model ten nie zmienił się zasadniczo od uchwalenia kodeksu karnego z 1932 roku. Opiera się na uznaniu udziału w związku (aktualnie – także w zorganizowanej grupie) o celu przestępnym za odrębny rodzaj przestępstwa. W toku implementacji europejskiej Decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu dostosowano odpowiednie przepisy polskiego prawa do jej wymogów. W konsekwencji polskie prawo karne przewiduje obecnie (i definiuje) przestępstwo o charakterze terrorystycznym, które może być również celem zorganizowanej grupy lub związku przestępnego. Tym samym prawo dostrzega związek między terroryzmem a przestępczością zorganizowaną. Odpowiedzialność karna za udział w zorganizowanej grupie lub związku przestępnym jest bowiem współcześnie najważniejszym instrumentem prawnokarnym zwalczania zorganizowanej przestępczości.

EN

As was rightly pointed out by J. Makarewicz, criminal cooperation is a phenomenon as old as crime. This cooperation sometimes leads to creation of criminal organization. The criminal law responds to this in a specific way. Author of this article examines the origins and evolution of the model of criminal liability for participants of a criminal organization, as is observed in the Polish law – from the Middle Ages until now. The analysis has led, inter alia, to the conclusion that this model has not changed fundamentally since the adoption of the Polish Criminal Code in 1932. This model is based on the recognition of participation in an association (currently – as an organized group) that has set to commit a crime, as separate type of offense. Council Framework Decision of 13 June 2002 on combating terrorism resulted in adjustment of the relevant provisions of Polish law. As a result, the Polish criminal law currently provides (and defines) for a terrorist offense, which may be an object of an organized group or a criminal association. Thus, the law recognizes the relationship between terrorism and organized crime. Criminal liability for participation in a criminal organization is currently the most important instrument of criminal law fight against organized crime.

Słowa kluczowe

PL

odpowiedzialność karna; organizacje przestępcze; przestępczość zorganizowana; prawo polskie

EN

criminal liability; criminal organizations; organized crime; Polish law

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 3, Nr 4
• Strony: 157--175
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Sońta C.

• Wojskowa Akademia Techniczna
• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1. J. Bardach, Historia państwa i prawa Polski, t. I, Warszawa 1973.
• 2. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck (red.), Historia państwa i prawa Polski. T. III od rozbiorów do uwłaszczenia, Warszawa 1981.
• 3. K. Buchała, P. Kardas, J. Majewski, W. Wróbel, Komentarz do ustawy o ochronie obrotu gospodarczego, Warszawa 1995.
• 4. T. Cyprian, J. Sawicki, Prawo norymberskie. Bilans i perspektywy, Warszawa–Kraków 1948.
• 5. Z. Kaczmarczyk, B. Leśnodorski, Historia państwa i prawa Polski. T. II od połowy XV wieku do r. 1795, Warszawa 1971.
• 6. Kodex kar głównych i poprawczych, Warszawa, w drukarni Kommissyi Rządowej Sprawiedliwości 1847.
• 7. L. Kubicki, Zbrodnie wojenne w świetle prawa polskiego, Warszawa 1965.
• 8. W. Maisel, Poznańskie prawo karne do końca XVI wieku, Poznań 1963.
• 9. J. Makarewicz, Polskie prawo karne. Część ogólna, Lwow 1919.
• 10. J. Makarewicz, Prawo karne. Wykład porównawczy z uwzględnieniem prawa obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej, Lwów–Warszawa 1924.
• 11. W. Makowski (oprac.), Kodeks karny obowiązujący tymczasowo w Rzeczypospolitej Polskiej na ziemiach b. zaboru rosyjskiego, Warszawa 1922.
• 12. I. Nowicka, M. Enerlich, Związek przestępczy lub grupa zorganizowana, „Jurysta”, 1996, nr 4, s. 23-24.
• 13. G. Rejman, Prawo karne w latach 1944-1956, „Studia Iuridica”, tom 22, Warszawa 1992.
• 14. G. Rejman, Prawo stanu wyjątkowego i odpowiedzialność karna za jego wprowadzenie a praktyka, „Studia Iuridica”, tom 27, Warszawa 1995.
• 15. K. Sójka-Zielińska, Historia prawa, Warszawa 1989.
• 16. J. Śliwowski, Kodeks karzący Królestwa Polskiego (1818 r.). Historia jego powstania i próba krytycznej analizy, Warszawa 1958.
• 17. L. Tyszkiewicz, Udział w związkach i zgromadzeniach przestępnych, (w:) dz. zb. Pod red.: I. Andrejewa, L. Kubickiego, J. Waszczyńskiego, System prawa karnego. Tom IV. Część 2. O przestępstwach w szczególności, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989.