Performer odpowiedzialny. Veto dla licentiae poeticae – sztuka jako polityka

• Autorzy: Sułkowska-Janowska M.

Warianty tytułu

EN

Responsible performer. Veto for licentia poetica – art as politics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł porusza kwestię społecznej odpowiedzialności artysty – przede wszystkim artysty performera. Performatywność jako taka pojawiła się w filozofii J. Austina, który jako pierwszy zauważył ontologicznie sprawczą moc niektórych typów wypowiedzi. Tę cechę – stwarzania określonej rzeczywistości – wykorzystują artyści działający w ramach szeroko rozumianej performance art: rezygnując z kreowania tradycyjnych artefaktów na rzecz – dosłownego – tworzenia ulotnych i efemerycznych mikroświatów nie mogą, jak się wydaje, już dłużej powoływać się na niepisaną acz obowiązującą przez setki lat zasadę licentia poetica. Tym samym performer, jak zauważa Jacques Ranciére, staje się niczym arystotelesowski polityk, a jego wypowiedzi mają nie tyle i nie tylko językową, ale przede wszystkim instytucjonalną i społeczną naturę.

EN

The article focuses at the problem of social responsibility of an artist, first of all – a performer (performance artist). Performativity itself appeared in philosophy of J. Austin for whom a particular type of statements – i.e. performatives – have a causative power. This feature seems to be an essence of performance art. Performers namely, giving up the traditional creation of artefacts, begin creation of fleeting and ephemeral microworlds instead and thus they cannot just cite the old licentia poetica rule. For Jacques Ranciére any performer is like an Aristotelian politician and thus his/her statements are not only pure lingual but also institutional and social ones.

Słowa kluczowe

PL

performans; performatywność; etyka; odpowiedzialność

EN

performance art; performativity; ethics; responsibility

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2016
• Tom: z. 95
• Strony: 491--501
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Sułkowska-Janowska M.

• Uniwersytet Śląski. Wydział Nauk Społecznych. Instytut Filozofii Zakład Antropologii Filozoficznej i Kognitywistyki

Bibliografia

• 1. Austin J.L.: Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Warszawa 1993.
• 2. Bourriaud N.: Estetyka relacyjna. Kraków 2012.
• 3. Carlson M.: Performans. Warszawa 2007.
• 4. Dziamski G., Gajewski H., Wojciechowski J.S. (red.): Performance. Wybór tekstów. Warszawa 1984.
• 5. Dziamski G.: Awangarda po awangardzie. Poznań 1995.
• 6. Fischer-Lichte E.: Estetyka performatywności. Kraków 2008.
• 7. Grotowski J.: Teksty z lat 1965-1969. Degler J., Osiński Z. (red.). Wrocław 1990.
• 8. Gubmrecht H.U., Pfeiffer J.S. (Hrs.): Materialität der Komminikation. Frankfurt am Main 1995.
• 9. Heidegger M.: Drogi lasu. Warszawa 1997.
• 10. Heidegger M.: Identity and Difference. New York 1969.
• 11. Lehmann H.-T.: Teatr postdramatyczny. Kraków 2009.
• 12. Maciejczak M.: Świat według ciała w „fenomenologii percepcji”. Warszawa 2001.
• 13. McKenzie J.: Performuj albo… Od dyscypliny do performansu. Kraków 2011.
• 14. Merleau-Ponty M.: Widzialne i niewidzialne. Warszawa 1996.
• 15. Phelan P.: Unmarked. The Politics of Performance. New York 1993.
• 16. Przyłuski J.: Sztuka akcji. Dziesięć zdarzeń w Polsce. Słupsk 2007.
• 17. Schechner R.: Performatyka. Wstęp. Wrocław 2006.
• 18. Scheler M.: Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy. Warszawa 1987.
• 19. Singer M. (ed.): Traditional India. Structure and Change. Philadelphia 1959.
• 20. Turner V.: Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie. Kraków 2005.
• 21. Wachowski J.: Performans. Gdańsk 2011.
• 22. Zeidler-Janiszewska M.: Perspektywy performatywizmu. „Teksty Drugie”, nr 5, 2007.
• 23. Żmijewski A.: Drżące ciała. Rozmowy z artystami. Warszawa 2008.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).