Efektywne szczelinowanie łupków w Polsce

• Autorzy: Kasza P.

Warianty tytułu

EN

Effective fracturing of shales in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W miarę sczerpywania zasobów węglowodorów w złożach konwencjonalnych coraz większe znaczenie zaczynają odgrywać zasoby niekonwencjonalne. Najbardziej intensywne prace prowadzone są w strukturach łupkowych syluru i ordowiku akumulujących gaz ziemny. Udostępnianie i eksploatacja nowych rodzajów złóż niesie za sobą konieczność stosowania nowatorskich rozwiązań technologicznych. W przypadku złóż gazu w łupkach postęp i rozwój dedykowanych technologii pozwoli znacząco zwiększyć współczynnik sczerpania zasobów gazu z tych złóż. Największe zmiany technologiczne, w porównaniu do złóż konwencjonalnych, nastąpiły w obszarze udostępniania złoża. Rozpoczęto stosowanie na dużą skalę techniki udostępniania złóż odwiertami poziomymi. W każdym z nich wykonuje się kilkanaście zabiegów hydraulicznego szczelinowania przy zastosowaniu nowatorskiej technologii i użyciu znacznych ilości cieczy zabiegowej oraz materiału podsadzkowego. W artykule omówiono kluczowe aspekty związane z efektywnym udostępnianiem formacji łupkowej. Zaliczono do nich zaprojektowanie trajektorii, konstrukcji i uzbrojenia odwiertu oraz sposób udostępnienia złoża, a przede wszystkim – właściwe wykonanie efektywnych zabiegów szczelinowania. Bardzo istotne jest też określenie podatności skały łupkowej na proces szczelinowania. Od niej zależy możliwość stosowanych technologii i geometria generowanych szczelin. W artykule podano także wstępne wnioski z wykonanych zabiegów szczelinowania łupków w Polsce. Wyniki tych prac potwierdzają, że „amerykańska” technologia szczelinowania polskich łupków musi zostać zmodyfikowana, by stała się efektywna. Bardziej szczegółowe wnioski z wykonanych zabiegów powinny być przygotowane przez interdyscyplinarne zespoły specjalistów.

EN

As the hydrocarbon resources in conventional reservoirs depletes the increasing role of unconventional resources become more significant. The most intensive work is being carried out in the shale structures with gas accumulation. Completion and production of a new type of reservoir requires new technological solutions. In the case of shale gas deposits, the progress and development of dedicated technologies will significantly increase the efficiency and rate of production from shale gas resources. The biggest technological changes in comparison to conventional deposits occurred in the area of reservoir completion. Drilling of horizontal wells has become standard practice in shale formation. Several hydraulic fracturing treatments of horizontal wells have been performed using innovative technology and a large amount of fluid and proppant during the treatment. This paper discusses the key aspects of an effective completion of shale formation including the well trajectory design, design and the completion of the well, in order to make the most effective execution of hydraulic fracturing. It is important also to determine fracability of reservoir rock. It depends on the possibility of the technologies used and the geometry generated fractures. The paper presents preliminary conclusions based on performed shale fracturing treatments in Poland. The results of this work confirm that the „american” polish shale fracturing technology must be modified in order to be more effective. More detailed conclusions from the treatments analysis should be prepared by a multi-disciplinary teams of professionals.

Słowa kluczowe

PL

zabiegi stymulacji wydobycia; hydrauliczne szczelinowanie; gazonośne formacje łupkowe; podatność skały łupkowej na szczelinowanie

EN

reservoir stimulation; hydraulic fracturing; shale gas; slick water

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 69, nr 11
• Strony: 807--813
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., il.

Twórcy

autor

Kasza P.

• Zakład Stymulacji Wydobycia Węglowodorów Instytut Nafty i Gazu ul. Lubicz 25A, 31-503 Kraków

Bibliografia

• [1] Ciechanowska M., Matyasik I., Such P., Kasza P., Lubas J.: uwarunkowania rozwoju wydobycia gazu z polskich formacji lupkowych. Nafta-Gaz 2013, nr 1, s. 7-17.
• [2] Cipolla C. L., Lolon E. P., Dzubin B.: Evaluating stimulation effectiveness in unconventional gas reservoirs. SPE 2009, 124843.
• [3] Cipolla C. L., Warpinski N. R., Mayerhofer M. J., Lolon E. P., Vincent M. C.: The relationship between fracture complexity, reservoir treatment and fracturing treatment design. SPE 2008, 115769.
• [4] Kasza P., Wilk K.: Udostepnianie gazu ziemnego z formacji lupkowych metoda hydraulicznego szczelinowania. Przemysl Chemiczny 2012, nr 4, s. 608-612.
• [5] Kasza P.: Zabiegi stymulacji wydobycia w niekonwencjonalnych zlozach weglowodorow. Nafta-Gaz 2011, nr 10, s. 697-701.
• [6] King G. E.: Thirty years of gas shale fracturing: What we have learned. SPE 2010, 133456.
• [7] Such P.: Przestrzen porowa skal lupkowych. Nafta-Gaz 2012, nr 9, s. 561-565.