Zastosowanie modelowania niejawnego do budowy przestrzennych modeli geologicznych na przykładzie rejonu Jaślisk (Karpaty zewnętrzne – Beskid Niski)

• Autorzy: Kępiński M.

Warianty tytułu

EN

The use of implicit modeling to build three-dimensional geological models based on the example within the Jaśliska area (Outer Carpathians, Beskid Niski Mts.)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Najnowsze odkrycia w naukach o Ziemi są związane głównie z technologiami pozwalającymi na wizualizację przestrzenną. Trójwymiarowe modele przestrzenne stanowią obecnie najlepszą metodę wizualizacji budowy geologicznej w zależności od głębokości. Do tej pory przeważająca część modeli przestrzennych była i jest nadal oparta na zdjęciach sejsmicznych 2D i 3D oraz danych otworowych. Dane pochodzące z tych źródeł są stosunkowo drogie, w przeciwieństwie do pomiarów powierzchniowych. W artykule przedstawiono metodologię tworzenia przestrzennych modeli budowy geologicznej zbliżonych do rzeczywistości, opierającą się na zastosowaniu wyłącznie danych powierzchniowych, tj. map geologicznych, zdjęć satelitarnych, cyfrowych modeli terenu (DEM) i innych pomiarów terenowych związanych z kartografią geologiczną z wykorzystaniem metody modelowania niejawnego (ang. implicit modelling). Metodykę zilustrowano na przykładzie rejonu Jaślisk (Beskid Niski), gdzie głównym elementem strukturalnym jest sigmoidalne wygięcie nasunięcia płaszczowiny cząstkowej Jasiela na płaszczowinę cząstkową Michowa, będące efektem działania uskoku rozrywającego (ang. tear fault). Przestrzenny model wgłębnej budowy geologicznej omawianego obszaru pozwala lepiej zrozumieć geometrię struktur tektonicznych oraz wieloetapowy rozwój tej części Karpat zewnętrznych.

EN

Recent discoveries in Earth sciences are mainly related to technologies which allow for spatial visualization. To date three-dimensional spatial models are the best method of visualization of geological structure in terms of depth. Until now, the major part of spatial models were, and still are based on 2D and 3D seismic surveys and well data. Data from these sources are relatively expensive as opposed to the surface measurements. Below is presented a methodology for creating three-dimensional models of the geological structure close to reality, based on the use of surface data only, ie. geological maps, satellite images, digital elevation models (DEM) and other field measurements related to geological cartography using implicit modeling. The illustrated methodology is based on the example from the Jaśliska area (Beskid Niski), where the main structural element is a sigmoidal bend of Jasiel Nappe detachment, which is the effect of tear fault activity. Spatial model of the deep geological structure of the mentioned area allows for better understanding of the geometry of the tectonic structures and multi-step development of this part of the Outer Carpathians.

Słowa kluczowe

PL

modelowanie niejawne; Karpaty zewnętrzne; modele 3D

EN

implicit modeling; Outer Carpathians; 3D models

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 71, nr 9
• Strony: 655--660
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Kępiński M.

• Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA ul. Kasprzaka 25 01-242 Warszawa
• Uniwersytet Warszawski Wydział Geologii ul. Żwirki i Wigury 93 02-089 Warszawa

Bibliografia

• 1] Caumon G., Gray G., Antoine Ch., Titeux M.: Three-dimensional implicit stratigraphic model building from remote sensing data on tetrahedral meshes: theory and application to a regional model of La Popa Basin, NE Mexico. IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing 2013, vol. 51, no. 3, s. 1613–1621.
• [2] Cieszkowski M., Slaczka A., Zuchiewicz W.: Szczegolowa mapa geologiczna Polski, 1056 – Jasliska. Państwowy Instytut Geologiczny, 1988.
• [3] Cowan E., Beatson R., Ross H., Fright W., McLennan T., Evans T., Carr J., Lane R., Bright D., Gillman A., Oshust P., Titley M.: Practical Implicit Geological Modelling. 5th International Mining Geology Conference, Bendigo 2003.
• [4] Dadlez R., Jaroszewski W.: Tektonika. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 1994.
• [5] Dhont D., Luxey P., Chorowicz J.: 3-D modeling of geologic maps from surface data. AAPG Bull. 2005, vol. 89, s. 1465–1474.
• [6] Fernández O., Muñoz J.A., Arbués P., Falivene O., Marzo M.: Three-dimensional reconstruction of geological surfaces: An example of growth strata and turbidite systems from the Ainsa basin (Pyrenees, Spain). AAPG Bull. 2004, vol. 88, s. 1049–1068.
• [7] Kepinski M.: Uwarunkowania strukturalne powstania sigmoidy w rejonie Jaslisk (Karpaty Zewnetrzne – Beskid Niski). Praca magisterska. Arch. Inst. Geol. Podst. UW, 2012.
• [8] Mapa Beskid Niski Online – część wschodnia, Wydawnictwo Compass, wydanie III, 2005, http://www.beskidniski.pl/mapa/bnwsch.html (dostęp: sierpień 2012).
• [9] McInerney P., Goldberg A., Calcagno P., Courrioux G., Guillen R., Seikel R.: Improved 3D geology modelling using an implicit function interpolator and forward modelling of potential field data. Proceedings of Exploration 07: Fifth Decennial International Conference on Mineral Exploration 2007, s. 919–922.
• [10] Piatkowska A., Czurylowicz K., Przylucka M.: Model przestrzenny struktury solnej Inowrocław a wizualizacja przemieszczen powierzchni terenu zarejestrowanych na podstawie badan interferometrycznych. Przegląd Geologiczny 2014, vol. 62, nr 2, s. 97–102.
• [11] Slaczka A., Bober L., Chowaniec J., Cieszkowski M., Gierat-Nawrocka D., Zuchiewicz W.: Objasnienia do szczegolowej mapy geologicznej Polski – Arkusz Jasliska. Państwowy Instytut Geologiczny 1991.
• [12] Tomaszczyk M., Rubinkiewicz J., Borecka A.: Przestrzenny model utworow eocenu numulitowego pomiedzy Dolina Malej Laki a Dolina Lejowa w Tatrach. Przegląd Geologiczny 2009, vol. 57, nr 1, s. 68–71.