Występowanie metali śladowych w glebach górskich - badania w rejonie masywu Magurki Wilkowickiej

• Autorzy: Jaguś A. , Kozak J. , Skrzypiec M.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2013.7(2)079

Warianty tytułu

EN

Occurrence of trace metals in mountain soils: a study in the Magurka Wilkowicka range

• Konferencja: ECOpole’13 Conference (23-26.10.2013, Jarnoltowek, Poland)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Występowanie pierwiastków śladowych w środowisku jest ważnym wskaźnikiem zanieczyszczenia antropogennego. Badano zawartość metali w glebach terenów górskich, postrzeganych na ogół jako tereny niezanieczyszczone. W 2011 roku pobrano i przeanalizowano 50 próbek glebowych z rejonu Magurki Wilkowickiej, oznaczając pH oraz zawartości: As, Ba, Cr, Sn, Zn, Cd, Co, Cu, Mo, Ni, Pb i Hg. Odczyn określono w granicach pH 3,7-8,8, natomiast stężenia metali były następujące (w ppm): As - do 38,7, Ba - 19,8-265,0, Cr - 13,4-44,9, Sn - do 13,5, Zn - 49,2-1504,0, Cd - do 6,71, Co - do 10,7, Cu - 2,93-54,2, Mo - poniżej 5, Ni - 7,44-30,9, Pb - 14,7-346,0, Hg - 0,041-0,85. Stwierdzono, że stężenia wielu metali przekraczały poziomy uznawane za naturalne. Dodatkowo stężenia As, Zn i Pb nierzadko przekraczały wartości dopuszczalne dla gruntów rolniczych i leśnych, określone w polskich przepisach prawnych. Niektóre metale (np. Co) występowały w większych ilościach w sąsiedztwie terenów zurbanizowanych u podnóża masywu. Z kolei gleby w najwyżej położonych partiach badanego obszaru, zajęte przez łąki górskie, wyróżniało zanieczyszczenie arsenem i ołowiem. Badania wykazały też istnienie zależności pomiędzy stężeniami metali a odczynem gleb. Przykładowo wyższe stężenia rtęci notowano w glebach kwaśnych, a baru w glebach zasadowych.

EN

Occurrence of trace elements in soils is an important indicator of anthropogenic pollution. The research concerned concentrations of trace metals in soils of mountainous regions, generally considered as non-contaminated areas. In 2011, 50 soil samples were taken from the Magurka Wilkowicka area and analyzed by determining their pH and concentrations of As, Ba, Cr, Sn, Zn, Cd, Co, Cu, Mo, Ni, Pb and Hg. The values of pH ranged between 3.7 and 8.8, and concentrations of metals were as follows [ppm]: As - up to 38.7, Ba - 19.8-265.0, Cr - 13.4-44.9, Sn - up to 13.5, Zn - 49.2-1504.0, Cd - up to 6.71, Co - up to 10.7, Cu - 2.93-54.2, Mo - under 5, Ni - 7.44-30.9, Pb - 14.7-346.0, Hg - 0.041-0.85. It was reported that concentrations of many metals exceeded levels which are considered natural. Furthermore, concentrations of As, Zn and Pb frequently exceeded permitted limits for agricultural and forest grounds, set forth in Polish regulations. Some metals (eg Co) occurred in higher concentrations near urbanized areas at the foothills of the range. Whereas soils in the highest sections of the research areas, with mountain meadows, were characterized by contamination with arsenic and lead. The research also proved correlation between concentrations of metals and pH of soils. For instance, higher concentrations of mercury were reported in acid soils, while barium - in alkaline soils.

Słowa kluczowe

PL

tereny górskie; użytkowanie ziemi; zakwaszenie gleb; zanieczyszczenie gleby; metale śladowe

EN

mountain areas; land use; soils acidification; soils pollution; trace metals

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 7, No. 2
• Strony: 601--607
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Jaguś A.

• Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, tel. [phone], fax [phone]

autor

Kozak J.

• Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, tel. [phone], fax [phone]

autor

Skrzypiec M.

• Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, tel. [phone], fax [phone]

Bibliografia

• [1] Baran S, Turski R. Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Lublin: Wyd AR w Lublinie; 1996.
• [2] Dube A, Zbytniewski R, Kowalkowski T, Cukrowska E, Buszewski B. Adsorption and migration of heavy metals in soil. Pol J Environ Stud. 2001;10(1):1-10.
• [3] Kyllönen K, Karlsson V, Ruoho-Airola T. Trace element deposition and trends during a ten year period in Finland. Sci Total Environ. 2009;407:2260-2269. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2008.11.045.
• [4] Wyszkowska J, Kucharski J. Właściwości biochemiczne i fizykochemiczne gleby zanieczyszczonej metalami ciężkimi. Zesz Probl Post Nauk Roln. 2003;492:435-442.
• [5] Siebielec G, Smreczak B, Klimkowicz-Pawlas A, Maliszewska-Kordybach B, Terelak H, Koza P, et al. Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2010-2012 (raport końcowy). Puławy: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB; 2012.
• [6] Kondracki J. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd Nauk PWN; 1998.
• [7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. DzU 2002, Nr 165, poz. 1359.
• [8] Kabata-Pendias A, Pendias H. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Warszawa: Wyd Nauk PWN; 1999.
• [9] Zhang HZ, Li H, Wang Z, Zhou LD. Accumulation characteristics of copper and cadmium in greenhouse vegetable soils in Tongzhou District of Beijing. Procedia Environ Sci. 2011;10:289-294. DOI: 10.1016/j.proenv.2011.09.047.
• [10] Chaney RL, Oliver DP. Sources, potential adverse effects and remediation of agricultural soil contaminants. In: Contaminants and the soil environment in the Australasia-Pacific Region: proceedings of the conference in Adelaide. Naidu R, Kookana RS, Oliver DP, Rogers S, McLaughlin MJ, editors. Dordrecht-Boston: Kluwer Academic; 1996:323-359.
• [11] Carrasco-Gil S, Siebner H, LeDuc DL, Webb SM, Millán R, Andrews JC, et al. Mercury localization and speciation in plants grown hydroponically or in a natural environment. Environ Sci Technol. 2013;47(7):3082-3090. DOI: 10.1021/es303310t.
• [12] Ociepa E, Ociepa-Kubicka A, Okoniewska E, Lach J. Immobilizacja cynku i kadmu w glebach w wyniku stosowania substratów odpadowych. Rocznik Ochrona Środowiska/Annual Set The Environment Protection. 2013;15:1772-1786.
• [13] Kowalik S. Zagadnienia z gleboznawstwa dla studentów inżynierii środowiska. Skrypt nr 1654. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza; 2004.