Michał Sędziwój – początki kariery

• Autorzy: Prinke R. T

Warianty tytułu

EN

Early career of Michael Sendivogius

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

One of the most influential alchemical authors of the early modern period was Michael Sendivogius whose early life is shrouded in mystery. He may be labelled the most famous Polish scientific writer between Copernicus and Marie Skłodowska-Curie, but because of the difficulties involved in researching the biography of any alchemist, there has been relatively little interest in him among Polish historians. The early work of Roman Bugaj (author of the still fundamental monograph) and Włodzimierz Hubicki (who made his research available to the international community) has been continued only by the English-born Zbigniew Szydło and the author of this article. The roots of many legends about Sendivogius were three mid-17th century short biographies, none of which is trustworthy, so it is crucial to verify the received myth and the version constructed in the 1960’s and 1970’s with primary sources and evidence from the recent „new historiography of alchemy”. The present article examines them in the light of newly discovered sources and reinterpretation of the old ones. The genealogy of the Sędzimir family is discussed at length to show that Sendivogius most probably was not its member but only a pretender in order to assume (or prove) the status of a nobleman. Several possible hypotheses about his origins are presented. He is known to have studied at three universities (Leipzig, Vienna and Altdorf) but authors of early panegyrics dedicated to Sendivogius list more universities which he may have attended. The most interesting is that of Cambridge, listed as the first one, because practically no Poles or Czechs went there at the time. Finally, his marriage to Veronica Stiebar, a wealthy widow of a Franconian knightly family, and her interesting family relationships (links to Erasmus, Camerarius, Paracelsus and the original Doctor Faustus) are discussed. The period covered is that before Sendivogius moved to Prague in about 1597, having already been a courtier of Rudolf II since early 1594.

Słowa kluczowe

PL

Sędziwój Michał; alchemia

EN

Sendivogius Michael; alchemy

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 57, nr 1
• Strony: 89--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 150 poz.

Twórcy

autor

Prinke R. T

• Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu

Bibliografia

• De lapide philosophorum Tractatus duodecim, é naturae fonte, et manuali experientia deprompti. Autor sum, qui Divi Leschi Genus Arno. Anno M.DC. IV.
• Dialogus Mercurii, Alchymistae et naturae. Scriptus in gratiam amici Coroades. Auctore eo, Qui Divi Leschi Genus Ämat. Coloniae Imprimebat Seruatius Erjfens. Anno M.DC. VII.; Tractatus de sulphure, al tero naturae principio, ab authore eo, qui et primum conscripsitprincipium. Non nobis Domine non nobis, sed nomini tuo da gloriam. Angelus Doce Mihi lus. Ut possim dijudicare inter verum et falsum. Coloniae, Apudloannem Crithium sub signo galli. Anno M.DC.XVI.
• Roman Bugaj: Michał Sędziwój (1566-1636). Życie i pisma. Wrocław 1968, s. 281-303.
• Zbigniew Szydło: Water which does not wet hands. The alchemy of Michael Sendivogius, Warszawa 1994, s. 267-285 (w języku polskim: Woda która nie moczy rąk. Alchemia Michała Sędziwoja. Tłum. Roman Mierzecki, Warszawa 1994.
• John Harrison: The Library of Isaac Newton. Cambridge 1978, s. 125 nr 445, 205 nr 1192, 236 nr 1485.
• John Harrison, Peter Laslell: The library of John Locke. London 1971.
• Marco Berella: Bibliotheca Lavoisieriana: The catalogue of the library of Antoine Laurent Lavoisier. Firenze 1995.
• James E. Forcei Sarah Hullon (red.): Newton and newtonianism: New studies. Dordrecht 2004.
• Brian Vickers: The ‘New Historiography’ and the limits of alchemy. „Annals of Science” 65:1 (2008).
• William R. Newman: Brian Vickers on alchemy and the occult: A response. „Perspectives on Science” 17:4 (2009).
• Betty Jo Teeter Dobbs: The foundations of Newton’s alchemy or „the hunting of the Green Lion”. Cambridge 1975.
• William R. Newman: Gehennical fire. The lives of George Starkey, an American alchemist in the Scientific Revolution. Cambridge, MA 1994.
• Hiroshi Hirai: Le concept de semence dans les théories de la matière à la Renaissance de Marsile Ficin à Pierre Gassendi. Turnhout 2005.
• Charles Nicholl: The chemical theatre. London-Boston 1980.
• Włodzimierz Hubicki: Z dziejów chemii i alchemii. Red. Wanda Brzyska, Michalina Dąbkowska i Zbigniew Hubicki. Warszawa 1992.
• Actes du Xle Congrès International d’Histoire d’Sciences. Wrocław-Warszawa-Kraków 1968.
• Otakar Zachar: Rudolf II a alchymisté. „Ćasopis Musea Krâlovstvi Ceského” 86 (1912) i 87 (1913).
• „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 55:1 (2010), s. 187-199.
• Rodowód współczesnej nauki 1300-1800. Tłum. Halina Krahelska. Warszawa 1963.
• The origins of modern science 1300-1800. Wyd. 1: 1949, wyd. 2: 1951, wyd. 3 rozszerzone: 1957.
• Polski słownik biograficzny. Warszawa-Kraków 1995 t. XXXVI.
• Zbigniew Szydło: Michael Sendivogius and the Statuts des Philosophes Inconnus, „The Hermetic Journal” 1992, s. 79-91.
• Zbigniew Szydło: Statuty Michała Sędziwoja. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 38:2 (1993), s. 21-39.
• Zbigniew Szydło: The alchemy of Michael Sendivogius: His central nitre-theory. „Ambix” 40 (1993), s. 129-146.
• Zbigniew Szydło: The influence of the central nitre theory of Michael Sendivogius on the chemical philosophy of the seventeenth century. „Ambix” 43(1996), s. 80-97.
• Henryk Barycz: W poszukiwaniu kamienia filozoficznego, czyli traktat o Michale Sędziwoju, [w:] tenże: Z epoki renesansu, reformacji i baroku. Prądy – idee - ludzie - książki. Warszawa 1971, s. 591-627.
• Rafał T. Prinke: Michael Sendivogius. Adept or impostor? „The Hermetic Journal” 1981, nr 15, s. 17-24.
• Rafał T. Prinke: Michael Sendivogius and Christian Rosenkreutz. The unexpected possibilities. „The Hermetic. Journal” 1990, s. 72-98.
• Rafał T. Prinke: Michał Sędziwój - pochodzenie, rodzina, herb, „Gens. Kwartalnik Towarzystwa Genealogiczno-Heraldycznego” 1992:2, s. 33-49.
• Rafał T. Prinke: Michael Sendivogius. Pośledni alchemisticky filosof „Logos” 1998:1/2, s. 91-95; The twelfth adept. Michael Sendivogius in Rudolphine Prague, [w:] Ralph White (red.): The Rosicrucian Enlightenment revisited, Hudson, NY 1999, s. 141-192.
• Rafał T. Prinke: Michał Sędziwój ze Skorska a Lukavice, alchymista z Prahy a Krakova, pan na Kravah’ch a Koutech, „Logos” 2003:1/2, s. 90-96.
• Rafał T. Prinke: Michał Sędziwój ze Skorska a Lukavice [wstęp do:] D. Ż. Bor (red.): Michael Sendivogius a jeho nàslednici. Praha 2004, s. 7-22.
• Rafał T. Prinke: (wspólnie z Anną Pawlaczyk): Dwa listy Zygmunta III Wazy do cesarza Rudolfa II w sprawie alchemika Michała Sędziwoja. „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 27 (2005), s. 127-134.
• Rafał T. Prinke: [hasło]: Sędziwój (Sędzimir) Michał, [w:] Kazimierz Dopierała (red.), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii. Toruń 2005 t. 4, s. 363-364.
• Rafał T. Prinke: Milczenie alchemików. Tożsamość Michała Sędziwoja zakodowana w tekście Basilica chymica Oswalda Crolla, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 28 (2007), s. 217-241.
• Rafał T. Prinke: Veronika Stiebarin, the wife of Michael Sendivogius, [w:] Jifi Hanzal i Ondfej Śefcik (red.): Srśaty Prajz. Erich Sefćik (1945-2004). Sbornik k nedozitym 65. narozeninàm histońka a archivâre. Praha 2010, s. 151-162.
• Rafał T. Prinke: Beyond patronage: Michael Sendivogius and the meanings of success in alchemy, [w:] Miguel Lopez Pérez, Didier Kahni Mar Rey Bueno (red.): Chymia: Science and nature in medieval and early modern Europe. Newcastle upon Tyne 2010, s. 175-231.
• Rafał T. Prinke: Nolite de me inquirere (Nechtyëjte se po mniê ptatj): Michael Sendivogius (1566-1636), [w:] Ivo Purś i Vladimir Karpenko (red.): Alchymie a Rudolf II. Hledäni tajem-stvipfirody ve stredni Evropë v 16. a 17. Stolen. Praha 2011, s. 317-333.
• The life and work of Michael Sendivogius (1566-1636) (1991).
• Michał Kokowski: Różne oblicza Mikołaja Kopernika. Spotkania z historią interpretacji. Warszawa-Kraków 2009.
• O życiu i pismach Michała Sędziwoja. „Biblioteka Warszawska” 22 (1846, t. 11), czerwiec 1846, s. 479-506).
• Karolina Targosz: Hieronim Pinocci. Studium z dziejów kultury naukowej w Polsce w XVII wieku. Wrocław 1967.
• A study in intellectual history, 1576-1612. Oxford 1973.
• (aber hart verboten seinen Namen nicht zueroffnen). Leipzig, Universitätsbibliothek MS 0356, fol. 17r-v.
• [Francis Barret]: Lives of alchemystical philosophers. London 1815.
• Karl Christoph Schmieder: Geschichte der Alchemie. Halle 1832.
• Sędziwój. Warszawa 1845 t. 1-3, wyd. 2: Warszawa 1907; wyd. współczesne: oprać. Antoni Gromadzki: Warszawa 1974.
• Gustav Meyrink: Die Abenteuer des Polen Sendivogius, [w:] tenże: Goldmachergeschichten. Berlin [1925], s. 195-261.
• Jadwiga Żylińska: Kawaler Christian Rosenkreutz, [w:] taż: Do kogo należy świat? Warszawa 1977, s. 149-186.
• Marsha Keith Schuchard: Restoring the temple of vision: Cabalistic freemasonry and Stuart culture. Leiden-Boston-Köln 2002.
• Stanton J. Linden: The alchemy reader: from Hermes Trismegistus to Isaac Newton, Cambridge 2003.
• Sally Metzle r: Artists, alchemists and mannerists in courtly Prague, [w:] Jacob Wamberg (red.): Art and alchemy. Copenhagen 2006.
• Peter H. Marshall: The magic circle of Rudolf 11: Alchemy and astrology in Renaissance Prague, New York 2006.
• Jaromir Jeszke: Mity polskiej historiografii nauki. Warszawa 2007.
• A. Rupert Hall: Isaac Newton and the aerial nitre. „Notes and Records of the Royal Society of London” 52:1 (1998).
• Christoph Gottlieb von Murr: Litterarische Nachrichten zu der Geschichte des sogenannten Goldmachern. Leipzig 1805.
• Stuttgart, Hauptstaatsarchiv, A 118 Polen Bü 17b oraz 11 Nr. 103a.
• Daniel Georg Morhof: De metallorum transmutatione (Hamburg: Schultze, 1673); repr. w: Jean-Jacques Manget (red.): Bihliotheca chemica curiosa (Geneva: Chouet, 1702), t. 1 (Relatio Budovskii Oeconomi Sendivogiani fidem non meretuf).
• Karolina Targosz: Correspondance scientifique de Pierre Des Noyers et d’Ismael Boulliau - fragment de l’histoire des relations scientifiques franco-polonais au XVIIe siècle, [w:] Etudes d’Histoire de la Science et de la Technique : XIII-e Conges International d’Histoire des Sciences [Moskwa 1971].
• Section II (Varsovie: Institut d’Histoire de la Science et de la Technique auprès de l’Académie Polonaise des Sciences, 1971 ), s. 19-29.
• François Secret: Astrologie et alchimie au XVIIe siècle: un ami oublié d’Ismael Boulliau - Pierre des Noyers, secrétaire de Marie-Louise de Gonzague, reine de Pologne. „Studi Francesi” 60 ( 1976), s. 463-479.
• Robert A. Hatch: Between erudition and science: The archive and correspondence network of Ismaël Boulliau, [w:] Michael Hunter (red.): Archives of the Scientific Revolution: The formation and exchange of ideas in seventeenth-century Europe. Woodbridge 1998, s. 49-72.
• Karolina Targosz: Uczony dwór Ludwiki Marii Gonzagi (1646-1667). Z dziejów polsko-francuskich stosunków naukowych. Monografie z Dziejów Nauki i Techniki Wrocław 1975 t. 100.
• Karolina Targosz: Pinocci Hieronim, [w:] Polski słownik biograficzny 26 (1981), s.341-343.
• Poliarco Micigno: Lettre missive, contenant la vie de Sendivogius, [w:] Cosmopolite ou Nouuelle Lumière Chemique, Divisée en douze Traitez, A Paris. M. DC. LXIX. t. 2.
• Michael Sendivogii Leben, wie solches anfangs in Italiänischer Sprache beschrieben von Poliarcho Micigno, folgends in die Frantzösische und nunmehro in die Hochteutsche Sprache übersetzet, und den Liebhabern der hermetischen Wissenschaft zu Gefallen auff inständiges Begehren an den Tag gegeben durch J[ohann] L[ange]. M. C Hamburg. Bey Georg Wolff, in St. Johannis Kirchen, 1683.
• Wilhelm Ganzenmüller: Das chemische Laboratorium der Universität Marburg im Jahre 1615, [w:] tenże: Beiträge zur Geschichte der Technologie und der Alchemie. Weinheim 1956, s. 314-321.
• Włodzimierz Hubicki: Uczniowie z Polski na studiach chymiatrii w Marburgu w latach 1609-1620, [w:] „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”, Seria A, 12 (1968), s. 70-103.
• Bruce T.Moran: The alchemical world of the German court: Occult philosophy and chemical medicine in the circle of Moritz of Hessen (1572-1632). „Sudhoff’s Archiv”, Beiheft 29, Stuttgart 1991; tenże: Chemical pharmacy enters the university: Johannes Hartmann and the didactic care of chymiatria in the early seventeenth century. Madison 1991.
• Johann Christoph Adelung: Geschichte der menschlichen Narrheit. Leipzig 1788 t. 6, s. 47-89.
• Włodzimierz Hubicki: The mystery of Alexander Seton - Cosmopolite, [w:] XlVth International Congress of the History of Science in Tokyo and Kyoto, Japan 1974. Proceedings. Tokyo 1975, s. 597-400.
• Eugène Olivier: Bernard G[illes?] Penot (Du Port), medicine et alchimiste (1519-1617). Oprac. Didier Kahn: „Chrysopoeia” 5 (1992-1996), s. 571-668.
• Julian Paulus: Seton Alexander, [w:] Claus Priesner i Karin Figala (red.): Alchemie: Lexikon einer hermetischen Wissenschaft. München 1998, s. 335-336.
• Petrus Borrelius [Pierre Bore1]: Bibliotheca chimica seu catalogus librorum philosophicorum hermeticorum, Heidelberg 1656; repr. pod red. Rudolf Schmitz, Hildesheim 1969, s. 63-64, 200.
• Olaus Borrichius [Ole Boreh]: De ortu et progressif chemiae dissertation. Hafniae 1668, s. 144-145.
• Ole Borch: Olai Borrichii itinerarium 1660-1665. The journal of the Danish polyhistor Ole Borch. Red. H. D. Schepelern. Copenhagen 1983 t. 3, s. 412-413.
• Sophus Mads Jorgensen: Die Entdeckung des Sauerstoffes. Tłum. z duńskiego Vilhelm Ortwed i Max Speter. Stuttgart 1909, s. 12-14.
• Pierre Borel: Trésor de Recherches et Antiquitez gauloises et françoises. Redvites en ordre alphabétique. Et enrichies de beaucoup d’Origines, Epitaphes, & autres choses rares & curieuses, comme aussi de beaucoup de mots de la Langue Thyoise ou Theuthfranque. Paris 1655.
• Josef Zukal: Alchymista Michał Sendivoj pânem na Kravarich a Koutech. „Vëstnik matice opavské” 1909, nr 17, s. 1-8.
• Ferdinand Bfetislav Mikovec: Zlatodêjové v Cechach za Rudolfa II. „Lumir” 5:10(1855).
• http://documenta.rudolphina.org/Regesten/A1593-05-20-01223.xml.
• Vanda Sendzimir: Steel will: The life of Tad Sendzimir. New York 1994.
• Włodzimierz Dworzaczek: Genealogia. Warszawa 1959.
• Krzysztof Ożóg i Stanisław Szczur (red.): Polska i jej sąsiedzi w późnym średniowieczu, Kraków 2000.
• Praecepta institutionis generosae indolis jambico dimetro conscripta ad illustrissimi et Manganimi herois Domini Michaelis Sendivogii de Skorsko et Lukovicze lib. Baronis filium primogenitum Christophorum Michaelem Sendivogium, autore M. Georgio Carolide a Carlsperga, Poeta Caesario, Pragae, Calendfaej NovembfrisJ MDXCVIII.
• Waldemar Bukowski: Łukowica, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 3, z. 4, s. 1032-1046.
• Władysław Semkowicz: Wywody szlachectwa w Polsce XIV-XVII. w. „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie” 3 (1911-1912), nr 216, s. 123-Acta Castrensia Sandecensia, t. 108.
• Walerian Nekanda Trepka: Liber generationis plebeanorum („Liber chamorum”). Wyd. 2: oprac. Rafał Leszczyński. Wrocław-Warszawa-Kraków 1995. (wcześniejsze wydanie z rozbudowanym aparatem edytorskim pod red. Włodzimierza Dworzaczeka. Wrocław 1963).
• Adolf Pawiński: Źródła dziejowe. Warszawa 1886 t. 14 (Małopolska, t. 3).
• Nowâ Kratochwijle, wydana w Pradze ze wstępem datowanym 8 grudnia 1598 r.
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Metryka Koronna (MK) 145, fol. 48v-50v (brudnopis) i 146, s. 41-50 (czystopis).
• Anna Wajs: Materiały genealogiczne, nobilitacje, indygenaty w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Warszawa 1995.
• Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa 2001.
• Barbara Trelińska: Album armorum nobilium Regni Poloniae XV-XVIII saec. Herby nobilitacji i indygenatów XV-XVIII w. Lublin 2001 nr 652.
• Stanisław Tomkowicz: Metrica nec non liber nationis Polonicae Universitatis Lipsiensis ab anno 1409 usque ad 1600, z rękopisów Uniwersytetu lipskiego.
• „Archiwum do Dziejów Oświaty” 2 (1882), s. 409-467.
• Georg Erler (red.): Die jüngere Matrikel der Universität Leipzig, 1559-1809. Band 1: Die Immatrikulationen v. Wintersemester 1559 bis zum Sommersemester 1634, Leipzig 1909, s. 432.
• Waldemar Bukowski: Maciejkowice, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 4, z. 1, s. 4-13.
• Meric Casaubon (red.): A true & faithful relation of what passed for many years between Dr: John Dee... and some spirits. London 1659; reprinty: London 1974 i New York 1992.
• Edward Fenton (red.): The diaries of John Dee. Chalbury 1998, s. 107.
• Ryszard Zieliński i Roman Żelewski: Olbracht Łaski. Od Kieżmarku do Londynu. Warszawa 1982.
• Adam Fastnacht (red.): Inwentarz rękopisów biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. Wrocław 1975 t. 5.
• Krzysztof Bączkowski (red.): Szkice z dziejów Sędziszowa MŁP. i okolicy, Rzeszów 1983, s. 82.
• Johann Siebmacher i Paul Fürst, Deß erneuerten Teutschen Wappenbuchs. Nürnberg 1665 Theil 5, Tafel 76.
• Praha, Archiv hlavniho mesta Prahy 1288, fol. 120r-121 v.
• Josef Svâtek: Culturhistorische Bilder aus Böhmen. Wien 1879.
• Josef Svâtek: Obrazy z kultumich déjin ćeskych. Praha 1891.
• Stanisław Bąk: Powstanie i rozwój nazwy Sandomierz. „Prace Filologiczne” 16 (1934).
• Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław 1984.
• Praha, Archiv hlavniho mësta Prahy 1062, fol. 59.
• Jan Pirożyński: Spór o spuściznę księżnej brunszwickiej Zofii Jagiellonki (1575-1672). „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 43:1/2 (1993), s. 65-90.
• Krzysztof Szelong: Podróże edukacyjne szlachty cieszyńskiej (do końca XVII w.). Motywy, kierunki, konsekwencje, [w:] Janusz Spyra (red.): Książka, biblioteka, szkoła w kulturze Śląska Cieszyńskiego : materiały z konferencji naukowej Cieszyn 4-5 listopada 1999. Cieszyn 2001, s. 59-115.
• Zbigniew Kuchowicz: Obyczaje staropolskie XV11-XVIII wieku. Łódź 1975.
• Krzysztof Chłapowski i in.: Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy. Kórnik 1992, nr 347.
• Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska: Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy. Kórnik 1990, nr 821.
• Wacław Urban: Chłopi wobec reformacji w Małopolsce w drugiej połowie XVI w. Kraków 1959.
• Wacław Urban: Podpisy małopolskich intelektualistów XVI-XVII w. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 36:1/2 (1986).
• Stanisław Tomkowicz: Przyczynki do historii kultury Krakowa w pierwszej połowie XVII wieku. Lwów 1912.
• John Venn i John Archibald Venn (red.): Alumni Cantabrigienses: A biographical list of all known students, graduates and holders of office at the University of Cambridge, from the earliest times to 1900. [Part I:J From the earliest times to 1751. Part 2: From 1752 to 1900. 10 tomów, Cambridge 1922-1954; repr. 1974-1978).
• Robert F. Young: Bohemian scholars and students at the English universities, 1347-1750. „English Historical Review” 38 (1923), s. 72-84.
• Michał Svatos: Tadeâs Hâjek z Hàjku a prazskâ univerzita, [w;] Pavel Drâbek (red.): Tadeâs Hâjekz Hâjku. Prâce z dëjin techniky a pfirodnich vëd. Praha 2000, s. 25-33.
• Paweł Czapiewski: Polacy na studiach w Ingolsztadzie. Poznań 1914.
• Elias von Steinmeyer (red.): Die Matrikel der Universität Altdorf Veröffentlichungen der Gesellschaft für Fränkische Geschichte. Würzburg 1912 t. 1.
• Erich Sefćik: Michael Sendivogius Freiherr von Skorkau. Alchemist und Herrauf Krawarn. Tłum. z czeskiego Antonin Mest’an, opracował Franz Heiduk. „Oberschlesisches Jahrbuch” 8 (1992), s. 11-24.
• Jaroslava Hausenblasovâ: Der Hof Kaiser Rudolfs II. Eine Edition der Hofstaatsverzeichnisse 1576-1612. Praha 2002 Fontes historiae artium.
• Augustin Wellze1: Geschichte des edlen und freiherrlichen Geschlechts von Eichendorff. Red. Franz Heiduk. Ostfildern 1992. (rozszerzona wersja oryginalnego wydania z 1876 r.).
• Willibald Köhler: Joseph von Eichendorff. Stuttgart 1957.
• Wolfgang Frühwaldi Franz Heiduk: Joseph von Eichendorff: Leben und Werk in Texten und Bildern. Leipzig 1988.
• Roman Sękowski: Herbarz szlachty śląskiej: Informator genealogiczno-heraldyczny Chorzów 2005 t. 4.
• Kazimierz Lubiński: Michał Sędziwój, najsławniejszy polski alchemik, jako poszukiwacz kamienia filozoficznego, dysertacja doktorska. Akademia Medyczna w Gdańsku 1964.
• Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 5 nr 131, 179 i 325; t. 8 nr 912; t. 9 nr 1087.
• Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu. Cz. II, z. 4, s. 554-558.
• Jan Chorinnus: Illustris[simae] Foeminae D. Dn. Veronicae Stiberiae é Nobiliss[ima] familia apud Francos oriunde, illustris[simae] D. D. Michaelis Christophori Sendivogij de Skorsko et Lukovicze L. B. SerenisfsimaeJ Regis Poloniae Secretarii conjugis desideratissimae, quae obijt 23. Octobris, anno 1599. Prague, Typis Danielis Sedesani. Anno M.DC.IV.
• Johann Siebmacher: Newe Wappenbuch. Nürnberg 1605, Tafel 104.
• Sefćik: Michael Sendivogius, s. 18, przyp. 17; Erich Sefćik: Sendivoj ze Skorska, Michał (Michael), [w:] Milan Myśka i Lumir Dokou’pil (red.): Biograficky slovnik Slezska a severni Moravy. Opava-Ostrava 1995, s. 101-102.
• Johann Gottfried Biedermann: Geschlechts-Register der Reichs-Freyunmittelbaren Ritterschaft Landes zu Francken löblichen Orts Gebürg. Bamberg, 1747 (repr. Neustadt an der Aisch 1984), Tabula CCXXVIU-CCXLIV.
• Otto Graf Seefried: Aus dem Stiebar-Archiv. Forschungen zur Familiengeschichte von Bauer, Bürger und Edelmann in Ober- und Mittelfranken. Nürnberg 1953.
• München, Bayerisches Hauptstaatsarchiv, Reichskammergericht 3151 (bez paginacji).
• Barbara Gebhardt i Manfred Hörner: Bayerisches Hauptstaatsarchiv. Reichskammergericht. München 1994 t. 1, szczególnie pozycje 15, 18, 46.
• Peter G. Bietenholz: Daniel Stiebar von Buttenheim of Rabeneck, [w:] Peter G. Bietenholz i Thomas B. Deutscher (red.), Contemporaries of Erasmus. A biographical register of Renaissance and Reformation, Toronto 2003 t. 3.
• Eva Mayer: Daniel Stiebar von Buttenheim and Joachim Camerarius. „Würzburger Diözesangeschichtsblätter” 14-15 (1952-1953), s. 485-499.
• G. J. Keller: Beschreibung und Erklärung einiger Denkmünzen auf merkwürdige Franken oder auf Begebenheiten, welche Franken betreffen: Nro. 2. Denkmünze auf Daniel Stibar von Rabeneck, Domherrn zu Würzburg. „Archiv des historischen Vereines von Unterfranken und Aschaffenburg” 9:2 (1847), s. 4-18.
• Frank Baron:, Doctor Faustus. From history to legend. München 1978, s. 393.
• Gisela Schmit: Alte und Neue Welt. Die Beziehungen des Joachim Camerarius zum Konquistador Philipp von Hütten, [w:] Rainer Kössling i Günther Wartenberg (red.): Joachim Camerarius. Leipziger Studien zur Klassischen Philologie IV, Tübingen 2003, s. 303-335.
• Stephen Zon: Petrus Lotichius Secundus, neo-Latin poet. New York 1983, s. 157-169.
• Heinz Scheible i Walter Thüringer (red.): Melanchthons Briefwechsel. Heidelberg 1993 t. 7.
• Carl Traugott Kretzschmar (red.): Petrus Lotichius Secundus. Poemata quae exstant omnia. Dresden 1773, s. 112-115 (Elegia XL ad Erhardum Stikarum in Peregrinatione in Hispaniam).
• Lee Piepho: Edmund Spenser and neo-latin literature. An autograph manuscript on Petrus Lotichius and his poetry. „Studies in Philology" 100(2003), s. 123-134, edycja i tłumaczenie listu z kopii Spencera na s. 131-133.
• Marcel Gouron: Matricule de l’université de médecine de Montpellier (1503-1599). Geneve 1957.
• Sędziwój do Rudolfa II, Praga, 10 lutego 1597 r. Wien, Österreichisches Staatsarchiv, Haus-, Hof- und Staatsarchiv, Habsburgisch-Lothringische Hausarchive, Familien-Korrespondenz A, Karton 4, fol. 271, 274. Edycja elektroniczna: Manfred Staudinger: Documenta Rudolfina: http://documenta.rudolphina.org/Regesten/A1597-02-10-01404.xml.