Matematyczna heurystyka w wiskozymetrii. Metrologiczne zagadnienie kształtu

• Autorzy: Zabierowski M.

Warianty tytułu

EN

Mathematical heuristics in viscosimetry. Metrological problem of shape

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ustala się znaczenie analizy matematycznej i analizy wymiarowej w fizyce. Odsłania się stosunek metrologii do fizyki oraz do rozumowania abstrakcyjnego. Przedstawia się uściślanie nauk ścisłych jako przedmiot nauk humanistycznych, jak i ustala znaczenie heurystyki w rozwoju badań naukowych, błędnie przedstawianej w podręcznikach akademickich. Praca jest kontynuacją metody analizy wymiarowej Weisskopfa (Science 187, 1975). Poddaje się precyzyjnej analizie podstawy fizyki lepkości i równanie Stokesa. Pokazuje się znaczenie heurystyki matematycznej i aparatury matematycznej w badaniach empirycznych nad ruchem w cieczy ciał o różnym kształcie oraz sens aproksymacji, idealizacji i strukturę języka opisu w hydrotechnice i fizyce lepkości. Rekonstruuje się znaczenia terminów teoretycznych i empirycznych oraz praw idealizacyjnych w wiskozymetrii i technice dla ciał o nieregularnym kształcie.

EN

The significance of mathematical and dimensional analyses is settled. The relation of metrology both to physics and abstract reasoning is revealed. The example of viscosimetry is used to continue the making of science to be more precise and the role of heuristics in the development of scientific investigations is pointed out. Usually these topics are presented in textbooks in an improper way. The article is also the prolongation of the dimensional analysis method given by Weisskopf (Science, 187, 1975). Especially the foundations of viscosity physics and Stokes's equation are examined scrupulously. The following are reconstructed: mathematical heuristics and mathematical conceptual apparatus in the empirical research of various shape bodies moving in fluids as well as the idealisation and language structure of the phenomenal description in hydrotechnics and viscosity physics.

Słowa kluczowe

PL

prawa empiryczne; teoria; zasady fizyki; idealizacja; aproksymacja; metodologia; analiza wymiarowa; geometria w fizyce; logika odkrycia; filozofia fizyki; filozofia przyrody; humanistyka nauk technicznych

EN

empirical laws; theory; principles of physics; idealization; approximation; methodology; dimensional analysis; geometry in physics; logic of discovery; philosophy of physics; philosophy of nature; humanism of technical science

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 2
• Strony: 185--194
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Zabierowski M.

• Wydział Zarządzania, Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych

Bibliografia

• 1. Lakatos I., Zahar E., Why did Copernican Programme supersede Ptolemy's? [in:] The Copernican Achievement, ed. by Westerman R., Univ. California, Los Angeles, pp. 354-383.
• 2. Zahar E., Why did Einstein's Programme supersede Lorentz's? [in:] Method and Appraisal in the Physical Sciences, ed. by Howson C., Cambridge Univ. Press, Cambridge, pp. 211-275.
• 3. Zabierowski M., Metoda naukowa mechaniki newtonowskiej a kryterium demarkacji, Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis 60 (2008) s. 11-20.
• 4. Sysło M., Uogólnione prawo Stokesa dla brył sztywnych [w:] Metody geometryczne w fizyce i technice, pod red. Kucharczyk P., PWN, Warszawa 1968, s. 367-373.
• 5. Grabińska T., Teoria, model, rzeczywistość, Ofic. Wydaw. Polit. Wroc., Wrocław, 1993.
• 6. Dibaj E. A., Kaplan S.A. Razmiernosti i podobie astrofiziczeskich wieliczin, Izd. Nauka, Moskwa 1976.
• 7. Weisskopf V.F., Of Atoms, Mountains, and Stars: A Study in Qualitative Physics [in:] Science 187 (1975) pp. 605-612.
• 8. Zabierowski M., Grabińska T., A note on Dirac's large number hypothesis [in:] “Lettere al Nuovo Cimento”, no 26 (11)/1979, pp. 349-352.
• 9. Kasprzak W., Lysik B., Dimensional Analysis – Algorithmic Procedure for Experimental Data Processing, WNT, Warsaw 1988.
• 10. Grabińska T., Od nauki do metafizyki, PWN, Warszawa-Wrocław 1998.