Osiemdziesiąt lat Oddziału Świętokrzyskiego Państwowego Instytutu Geologicznego w służbie polskiej geologii : osiągnięcia w geologii stosowanej

• Autorzy: Szczepanik Zbigniew , Białecka Katarzyna , Giełżecka-Mądry Dorota , Kos Marcin , Wieczorek Dariusz , Złonkiewicz Zbigniew

Warianty tytułu

EN

Eighty years of the Holy Cross Branch of the Polish Geological Institute in the survey of Polish geology : achievements in applied geology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

This article presents the achievements of the employees of the Holy Cross Mts. Branch of the Polish Geological Institute in the field of applied geology: geological cartography, geology of natural resources and hydrogeology. The area of the Holy Cross Mts. is located in central Poland and for hundreds of years was the main source of metal ores and rock raw materials for the Polish state. Investigating the possibility of using these minerals and raw materials in the modern economy was the reason for establishing the Polish Geological Institute in Kielce. Shortly before World War II, a department of the Institute was established in Kielce for a detailed geological study of this interesting area, where the full profile of the Phanerozoic deposits is present, from the oldest Cambrian to Quaternary. The basic work performed by geologists in Kielce was the preparation of geological maps. During the 80 years of the Institute's activity in Kielce, geological maps on various scales were made, ranging from 1:300,000 to 1:50,000. Currently, detailed mapping at the 1:50,000 and 1: 25,000 scales are being prepared. The search for deposits of iron, copper and other metals, conducted by the Kielce Institute, did not lead unfortunately to discovery of economically useful deposits. On the other hand, large deposits of rock building materials have been identified and documented and are currently exploited mainly for road construction. The region of the Holy Cross Mountains and their vicinity is unique in comparison to other regions of Poland because the entire population and economy are supplied with water from underground sources. Taking care of resources and adequate water quality is the main goal of the hydrogeologists employed at the Holy Cross department of the Polish Geological Institute. They organized and supervise a network that controls the water level and its quality, the impact of quarry activities on the groundwater levels, and prepare various types of hydrogeological maps.

Słowa kluczowe

PL

Góry Świetokrzyskie; historia badań; kartografia geologiczna; geologia stosowana; hydrogeologia

EN

Holy Cross Mts.; history of investigations; geological cartography; applied geology; hydrogeology

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 69, nr 3
• Strony: 185--196
• Opis fizyczny: Bibliogr. 55 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Szczepanik Zbigniew

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Świętokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-953 Kielce

autor

Białecka Katarzyna

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Świętokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-953 Kielce

autor

Giełżecka-Mądry Dorota

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Świętokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-953 Kielce

autor

Kos Marcin

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Świętokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-953 Kielce

autor

Wieczorek Dariusz

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Świętokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-953 Kielce

autor

Złonkiewicz Zbigniew

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Świętokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-953 Kielce

Bibliografia

• 1. BIAŁECKA K., PRAŻAK J. 2019 - Prognoza wpływu odwodnienia kopalń surowców skalnych na warunki wodne w rejonie Łagowa w Górach Świętokrzyskich. Biul. Państw. Inst. Geol., 475: 9-18.
• 2. BOHDANOWICZ K.1938- Działalność Państwowego Instytutu Geologicznego w roku 1937. Biul. Państw. Inst. Geol., 1 (1):1-39.
• 3. BUŁA Z., HABRYN R (red.) 2008 - Atlas geologiczno-strukturalny paleozoicznego podłoża Karpat zewnętrznych i zapadliska przedkarpackiego 1: 300 000. Państw. Inst. Geol.
• 4. CZARNOCKI J. 1919 - Mapa geologiczna środkowej części Gór Świętokrzyskich w skali 1:100 000. Państw. Inst. Geol.
• 5. CZARNOCKI J. 1923 - O złożu barytu w Strawczynku pod Promnikiem. Komunikat z 24.04.1923 r. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol.,6: 13-14.
• 6. CZARNOCKI J. 1928 - W sprawie budowy kamieniołomów państwowych w Zagnańsku. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol., 19-20: 16-22.
• 7. CZARNOCKI J. 1932 - Helwet i węgiel brunatny tegoż wieku w okolicach Korytnicy i Chomentowa. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol.,32: 16-19.
• 8. CZARNOCKI J. 1938 - Ogólna mapa geologiczna Polski. Arkusz 4. Kielce (Pas 45, Słup 31). Skala 1: 100 000. Wyd. Państw. Inst. Geol.
• 9. CZARNOCKI J. 1939 - Poszukiwania ropy naftowej w okolicach Wójczy i na obszarach sąsiednich po obu stronach Wisły w latach 1929-1931. Biul. Państw. Inst. Geol., 18: 1-8.
• 10. CZARNOCKI J. 1948a - Przeglądowa Mapa Geologiczna Polski. Arkusz Kielce (E4). Wyd. A. Skala 1: 300 000. Państw. Inst. Geol.
• 11. CZARNOCKI J. 1948b - Przewodnik XX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Górach Świętokrzyskich w r. 1947. Rocz. Pol. Tow. Geol.,17:237-299.
• 12. CZARNOCKI J. 1950 - Geologia regionu łysogórskiego w związku z zagadnieniem złoża rud żelaza w Rudkach. Pr. Państw. Inst. Geol., 1: 1-404.
• 13. CZARNOCKI J. 1952 - Marmury Świętokrzyskie. [W:] Materiały do znajomości skał w Polsce. Biul. Państw. Inst. Geol., 80: 27-48.
• 14. CZARNOCKI J. 1953 - Przeglądowa Mapa Geologiczna Polski. Arkusz Kielce (E4). Wyd. B, bez utworów czwartorzędowych. Skala 1 : 300 000. Inst. Geol.
• 15. CZARNOCKI J. 1956 - Surowce mineralne w Górach Świętokrzyskich. Rudy żelaza i kruszce, Pr. Inst. Geol., 5 (1): 1-108.
• 16. CZARNOCKI J. 1958 - Surowce mineralne w Górach Świętokrzyskich. Surowce skalne. Pr. Inst. Geol., 5 (3): 128-160.
• 17. CZARNOCKI J. 1961 - Materiały do Przeglądowej Mapy Geologicznej Polski. Wydanie A i B. Skala 1: 100 000. Region Świętokrzyski. Arkusz Kielce, Bodzentyn, Opatów, Kraśnik, Pińczów, Staszów, Sandomierz, Rozwadów, Działoszyce, Stopnica, Mielec, Rudnik. Wyd. Geol., Warszawa.
• 18. GĄGOLJ. 2009 -Mniej znani kieleccy geolodzy. Pos. Nauk. PIG, 65: 32-36.
• 19. GĄGOL J., KULETA M., ZBROJA S. 2007 - Odmiany litologiczno-surowcowe dolnotriasowych piaskowców z regionu świętokrzyskiego. Pos. PIG,63 (15): 51-52.
• 20. GUTOWSKI J., POPADYUK I.V., URBANIEC A., ZŁONKIEWICZ Z., GLINIAK P., KRZYWIEC P., MAKSYM A., WYBRANIEC S. 2006 - Architecture, evolution and hydrocarbon potential of the Late Jurassic-Early Cretaceous carbonate platform in SE Poland and W Ukraine. [W:] Abstracts of Talks and Posters presented during the 7th International Congress on the Jurassic System; Poland, Kraków, September 6-18, 2006. Volum. Jurassica: 47-48.
• 21. HERMAN G., GĄGOL J. 1996 - Wody mineralne Ponidzia. Rocz. Świętokrz., Seria B Nauki Przyrodnicze, 23:75-89.
• 22. HERMAN G., GĄGOL J. 2000 - Wody mineralne w rejonie Buska-Zdroju i Solca-Zdroju. Prz. Geol., 48 (7): 616-618.
• 23. JURKIEWICZ H. 1971 - Wgłębna budowa geologiczna okolic Łagowa. Biul. Inst. Geol., 242: 5-27.
• 24. JURKIEWICZ H. 1975 - Budowa geologiczna podłoża mezozoiku centralnej części niecki miechowskiej. Biul. Inst. Geol., 283: 5-83.
• 25. JURKIEWICZ H. (red.), ZAKOWA H., KOWALCZEWSKI Z., KANIA Z., MASZOŃSKA D., RUBINOWSKI Z. 1970 - Charakterystyka strukturalno-geologiczna oraz ropo- i gazonośność Niecki Nidziańskiej. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol.-PIB [4530/198], Warszawa.
• 26. KACZOR-KURZAWA D. 2017 - Geogeniczne anomalie chlorkowe w wodach podziemnych poziomów użytkowych Polski centralnej. Prz. Geol., 65 (11/2): 1282-1289.
• 27. KASPRZYK A. 1989a - Litologia osadów siarczanowych miocenu w rejonie staszowskim. Kwart. Geol., 33: 241-268.
• 28. KASPRZYK A. 1989b - Zawartość strontu w mioceńskich skałach gipsowych w rejonie staszowskim. Prz. Geol., 37: 201-207.
• 29. KOWALCZEWSKI Z. 2002 - Late Paleozoic-Mezoic developmant of the Skrzynno Fault (northern border of the Holy Cross Mts.). Geol. Quart., 46 (3): 281-291.
• 30. KOWALCZEWSKI Z. 2004 - Oddział Świętokrzyski im. Jana Czarnockiego w Kielcach. 66 lat działalności. Biul. Państw. Inst. Geol., 410: 105-111.
• 31. KOWALCZEWSKI Z., ROMANEK A., STUDENCKI M. 1990 - Mapa geologiczna odkryta paleozoiku Gór Świętokrzyskich w skali 1 : 200000. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol.-PIB [369/91], Warszawa.
• 32. KOZŁOWSKI S. (red.), MOJSIEJENKO A., ROGALIŃSKI J., RUBINOWSKI Z., WRONAH., ZAK C. 1971 - Surowce mineralne województwa kieleckiego. Wyd. Geol., Warszawa: 240.
• 33. KRAJEWSKI S. 1954 – Jan Czarnocki (1889-1951). Ann. Soc. Geolog. Pol., 22 (4): 515-521.
• 34. KRZEMIŃSKA E., KRZEMIŃSKI L., PETECKI Z., WISZNIEWSKA J., SALWA S., ZABA J., GAIDZIK K., WILLIAMSI.S., ROSOWIECKA O., TARAN L., JOHANSSON A., PECSKAY Z., DEMAIFFE D., GRABOWSKI J, ZIELIŃSKI G. 2017 - Mapa geologiczna podłoża krystalicznego polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej 1: 1 000 000. Państw. Inst. Geol.
• 35. LENIK P. (red.) 2020 - Weryfikacja i ocena perspektyw wystąpień rud metali (Cu, Zn, Pb i in.) na obszarze Gór Świętokrzyskich i ich obrzeżenia. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol-PIB, Warszawa.
• 36. LIPIEC I. 2017 - Analiza hydrochemiczna wód siarczkowych obszaru Niecki Nidziańskiej na podstawie badań ich naturalnych wypływów. Prz. Geol., 65 (11/1): 989-994.
• 37. LIPIEC I., WĄTOR K., KMIECIK I. 2020 - The application of selected hydrochemical indicators in the interpretation of hydrogeochemical data-A case study from Busko-Zdrój and Solec-Zdrój (Poland). Ecol. Indicat., 117.
• 38. LIPIEC I., WIKTOROWICZ B. 2015 - Lecznicze wody siarczkowe Ponidzia. Biul. Państw. Inst. Geol., 462: 171-178.
• 39. MASZOŃSKI E., ZAKC. 1962 – Przeglądowa Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1: 300 000, ark. Kielce. Wyd. Geol., Warszawa.
• 40. NAWROCKI J., BECKER A. (red.) 2017 - Atlas Geologiczny Polski. Państw. Inst. Geol.
• 41. PRAŻAK J. 2012 - Pozycja hydrodynamiczna i znaczenie gospodarcze dewońskich zbiorników wód podziemnych w Górach Świętokrzyskich. Biul. Państw. Inst. Geol., 198: 1-72.
• 42. PRAŻAK J. 2019 - Hydrogeologia zlewni Nidy oraz problemy zagospodarowania i ochrony wód podziemnych w Górach Świętokrzyskich. Informator PSH. Państw. Inst. Geol.
• 43. REMBALSKI A. 1981 – Działalność Jana Czarnockiego w Instytucie Badań Regionalnych w Kielcach w latach 1945-1947. Pr. Muzeum Ziemi, 34: 63-73.
• 44. ROMANEK A. 1993 - Dzieje grzechu, czyli z kartografią geologiczną na skróty. Prz. Geol., 41 (6): 409-411.
• 45. ROMANEK A. 2000 - Instrukcja opracowania i publikowania Szczegółowej Mapy Geologicznej Regionu Świętokrzyskiego w skali 1: 25 000. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol.-PIB, Kielce.
• 46. RUBINOWSKI Z. 1971 - Rudy metali nieżelaznych w Górach Świętokrzyskich i ich pozycja metalogeniczna. Biul. Inst. Geol., 247: 1-167.
• 47. RUBINOWSKI Z., KOWALCZEWSKI Z., LENARTOWICZ L., WRÓBLEWSKI T. 1966 - Metalogeneza trzonu paleozoicznego Gór Świętokrzyskich. Pr. Inst. Geol., wyd. spec. bez nr.
• 48. SZCZEPANIK Z. (red.) 2019 - Zaręby IG 2. Prof. Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 155.
• 49. SZCZEPANIK Z., GIEŁZECKA-MĄDRY D., WIECZOREK D. 2020 - Oddział Świętokrzyski Państwowego Instytutu Geologicznego: historia, ludzie i ich dokonania naukowe. Prz. Geol., 68 (5): 404-413.
• 50. SZTROMWASSER E., GIEŁZECKA-MĄDRY D., MĄDRY S., KUĆ P., SADŁOWSKA K.2015 - Zasoby perspektywiczne surowców siarczanowych Polski na mapach w skali 1:200 000 - gipsy i anhydryty. Prz. Geol., 63 (9): 572-580.
• 51. URBAN J. 1986 - Bloczne skały węglanowe w paleozoiku zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 31 (1): 238-239.
• 52. WIKTOROWICZ B. 2014 - Wody termalne niecki łódzkiej - zielona energia z wnętrza Ziemi. Wyd. Alestudio, Kielce.
• 53. WOŁKOWICZ S., GRANICZNY M., WOŁKOWICZ K., URBAN H. 2015 - Kartografia geologiczna Gór Świętokrzyskich w świetle wybranych map historycznych. [W:] LXXXIV Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Chęciny, 9-11 września 2015 r. Mat. konf.: 71-76.
• 54. WOŁKOWICZ S., WOŁKOWICZ K. 2014 - Geological cartography in Poland in the 19th century. Geol. Quart., 58 (3): 623-658.
• 55. ZŁONKIEWICZ Z., GUZIK K., OSTROWSKI S. 2016 - Szczegółowa charakterystyka litologiczno-surowcowa złoża wapieni dewońskich Szewce. Górn. Odkrywk., Wrocław, 57: 14-22.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).