Acetanilid – pyły : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Zapor L. , Puchalska H.

Warianty tytułu

EN

Acetanilide - dust

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Acetanilid jest bezbarwnym, bezzapachowym ciałem stałym, występującym w postaci płatków, łusek lub proszku. Jest otrzymywany głównie w reakcjach aniliny z kwasem lub bezwodnikiem octowym. Stosuje się go przede wszystkim w przemyśle farmaceutycznym do produkcji środków przeciwbólowych i sulfonamidów oraz do produkcji barwników organicznych, kamfory syntetycznej, do stabilizacji nadtlenku wodoru i estrów celulozy. Używa się go także jako dodatku do lakierów celulozowych. Acetanilid do organizmu wchłania się z przewodu pokarmowego przez drogi oddechowe i skórę. Ryzyko wystąpienia szkodliwych skutków zdrowotnych jest głównie związane z narażeniem inhalacyjnym na działanie pyłów acetanilidu. Zarówno w warunkach ostrego, jak i przewlekłego narażenia na acetanilid, układem krytycznym - tak u zwierząt, jak i u ludzi -jest układ krwiotwórczy, a krytycznym skutkiem zdrowotnym - methemoglobinemia i sulfhemoglobinemia. Wartość LD50 dla szczura przy podaniu dożołądkowym wynosi 800 mg/kg. Zgodnie z klasyfikacją substancji, według kryteriów podanych w załączniku nr 2. dyrektywy nr 92/32/EEC (7), acetanilid jest związkiem szkodliwym. Nie znaleziono danych wskazujących na działanie rakotwórcze, mutagenne, teratogenne i embriotoksyczne acetanilidu oraz dotyczących jego wpływu na rozrodczość. W organizmie acetanilid jest metabolizowany do produktów odznaczających się większą aktywnością biologiczną niż substancja macierzysta (4-hydroksyacetanilid, 2-hydro-ksyacetanilid, 4-aminofenol, 2-aminofenol). W Polsce i na świecie nie został ustalony dopuszczalny poziom narażenia zawodowego dla acetanilidu. Zapotrzebowanie na normatyw higieniczny dla tego związku w Polsce zgłosili przedstawiciele przemysłu farmaceutycznego w ankiecie Głównego Inspektora Pracy. Przy ustalaniu wartości NDS dla acetanilidu przyjęto za podstawę wartość najmniejszej dawki toksycznej (TDLo) dla człowieka, która wynosi 14 mg/kg/dzień przy której obserwowano zaburzenia oddechowe i zmiany we krwi. Zaproponowano ustalenie wartości NDS na poziomie 6 mg/m3. Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości NDSCh i DSB.

EN

Acetanilide forms odourless, colourless crystal scales but can also be obtained as a white powder. It is used mainly as an antipyretic and analgesic. It can also be applied to the manufacture of dye compounds. Other possible uses of acetanilide include a stabiliser for peroxide solutions, rubber accelerator, and additive to cellulose ester varnishes. Acetanilide is absorbed from the gastrointestinal tract, respiratory tract and through intact skin. Specific changes resulting from acute and chronić effects of exposure to acetanilide in animals and humans arę blood destruction and methemoglobin or sulfhemoglobin formation. Occupational exposure to acetanilide is due mainly to dust inhalation. No reliable data arę available on the effects of chronić inhalation exposure to acetanilide dust in humans or ex-perimental animals. The MAC value is calculated on the basis of the TDLo -value for mań: 14 mg/kg/day, which has been adopted as LOAEL (lowest observed adverse effect level). At this dose, breathing difficulties and blood changes were observed. According to the above data, the MAC value for acetanilide was established at 6 mg/m3. No MAC-STEL value has been determined for this compound.

Słowa kluczowe

PL

acetanilid; narażenie zawodowe; narażenie inhalacyjne; wartoś NDSCh

EN

acetanilide; occupational exposure; inhalation exposure; MAC values

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2000
• Tom: Nr 1 (23)
• Strony: 5--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., tab.

Twórcy

autor

Zapor L.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

autor

Puchalska H.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

Bibliografia

• 1. Adams R. M.: Occupational contact dermatitis. Philadelphia, J. B. Lippincott Comp. 1969, 219.
• 2. Albrecht W., Neuman H. G.: Biomotonitoring of aniline and nitrobenzene, Hemoglobin binding in rats and analysis of adducts. Archibes of Toxicology 1985, 57 (1), l-5.
• 3. Bournias-Vardiabasis N. i in.: Detection of teratogens in the Drosophila embryonic cell culture test: assay of 100 chemicals. Teratology 1983, 28, 109-122.
• 4. Cunningham J. L. i in.: The pharmacokinetics of acetanilide and of diphenylhydantoin sodium. Europ. J. Clin. Pharmacol. 1974, 7, 46 l-466.
• 5. Cuthbert J.: Hazards of acetanilide production. The Practitioner 1971, 207 (dec.), 807-808.
• 6. Dadlez J.; Kubikowski P.: Farmakologia i toksykologia leków. PZWL, Warszawa 1958, 259.
• 7. Dyrektywa Rady z dn. 30 kwietnia 1999 r. nr 92/32JEEC nowelizująca po raz siódmy Dyrektywę 67/548/EEC o ujednoliceniu ustaw, rozporządzeń i zarządzeń dotyczących klasyfikacji, pakowania i oznaczania substancji niebezpiecznych.
• 8. Ellenhorn M.J.; Barceloux D.G.: Medical toxicology - diagnosis and treatment of human poisoning. Elsevier, New York, 1988, 111.
• 9. Encyklopedia techniki. Chemia. Wyd. 3, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1972.
• 10. Gleason M. N. i in.: Clinical toxicology commercial products. 3 ed. Baltimore, The Wiliams & Wilkins Co. 1969, 7.
• 11. Grantham P.H. i in.: Changes in the metabolism of labelled acetanilide and binding of isotope to serum and liver macromolecules during chronic administration. Xenobiotica 1972, 2(6), 551-565.
• 12. Grantham P.H. i in.: Identification of new water-soluble metabolites of acetanilide. Xenobiotica 1974, 4(2), 69-76.
• 13. Hanzlik P.J.: Health hazards in acetanilide-containing nostrums and mixtures; Journal of the American Dental Association 1940, 27, a) 1505-1512; b) 1672-1678; c)1833-1838.
• 14. Heymann E. i in.: Inhibition of phenacetin- and acetanilide-induced methemoglobinemia in the rat by the carboxylesterase inhibitor bis- Biochemical Pharmacology 1969, 18, 801-811.
• 15. HSDB (Hazardous Substances Data Bank). National Library of Medicine, Bethseda, Maryland 1995.
• 16. Indulski J.A.; Piotrowski J.K: Toksykologia przemysłowa. T.1. Toksykometria i toksykologia narządowa. IMP, Łódź 1993, 212.
• 17. Kirk R.E., Othmer D.F.: Encyclopedia of chemical technology. Vol. 1. The Interscience Encyclopedia, Inc., New York 1948, 5 1-52.
• 18. Kupryszewski G.: Wstęp do chemii organicznej. Wyd. II. PWN, Warszawa 1960, 380.
• 19. Lenga R. E.: The Sigma-Aldrich Library of Chemical Safety Data. Edth. 1. Milwaukee, Sigma-Aldrich Corp. 1985, 6.
• 20. Łazariew N. W.: Szkodliwe substancje w przemyśle. PWT, Warszawa 1954, 446.
• 21. McLean S., Starmer G.A., Thomas J.: Methaemoglobin formation by aromatic amines. J. Pharm. Phar mac. 1969, 21, 441-450. I
• 22. Miller E.C. i in.: The carcinogenicity of compounds related to 2-acetylaminofluorene III. Aminobifenyl and Benzidine Derivatives. Cancer Research 1956, 16, 525-534.
• 23. Moeschlin S.: Zatrucia. Klinika i leczenie. Wyd. III. PZWL, Warszawa 1960, 380.
• 24. Ogawa . i in.: Mutagenicity modulating effect of quercetin on aromatic amines and acetamides. Mutation Research 1987, 192, 37-46.
• 25. Ott M.G.; Langer R.R.: A morality survey of men engaged in manufacture of organic dyes. Journal of Occupational Medicine 1983, 25 (10), 763-768.
• 26. Pacseri I., Magos L., Batskor J.: Threshold and toxic limits of some amino and nitro compounds. American Medical Association Archives of Health 1958, 18, 1-8.
• 27. Patty’s Industrial Hygiene and Toxicology. 3 rd. ed., Vol. 2 a. Wiley-Interscience, New York 1981, 2433.
• 28. Reynolds T.B.; Ware A.G.: Sulfhemoglobinemia following habitual use of acetanilid. Journal of the American Medical Association 1952, 149 (17), 1538-1541.
• 29. Richardson M.L., Gangolli S.: The dictionary of substances and their effects. Vol. 1, Royal Society of Chemistry, Cambridge, 1994, 19-21.
• 30. Registry of toxic effects of chemical substances. RTECS National Instiute for Occupational Safety and Health, Cincinnati, Ohio 1995.
• 31. Rydzyński K., Krysiak B.: Nowe metody oceny ostrej toksyczności drogą dożołądkową dla celów klasyfikacji substancji chemicznych. Medycyna Pracy 1995, XLVI (4), 369-385.
• 32. Sasaki M., Yoshida S., Hiraga K.: Additional effect of acetaminofen on the mutagenicity and ciastogenicity of N-methyl-N-nitro-N-nitrosoguanidine in cultured Chinese hamster CHO-KI cells. Mutation Research 1983, 122, 367-372.
• 33. Sax N.J., Lewis R.J.: Dangerous properties of industrial materials, 7 th ed. van Nostrand Reinhold, New York 1989, 13-14.
• 34. Seńczuk W. i in.: Toksykologia. Wyd. II. PZWL, Warszawa 1994, 501.
• 35. Shepard T.H.: Catalog of teratogenic agents. Johns Hopkins Press, Baltimore, Maryland 1981.
• 36. Smith G.E.; Griffits L.A.: Metabolism of a bilinary metabolite of phenacetin and other acetanilides by the intestinal microflora. Experientia 1976, 32 (12), 1556-1557.
• 37. Smith R. V., Rosazza .J.P.: Microbial models of mammalian metabolism. Aromatic Hydroxylation. Archives of Biochemistry and Biophysics 1974, 161, 551-558.
• 38. Tatoń J.: Kliniczna farmakologia niepożądanego działania leków. Wyd. II. PZWL, Warszawa 1985, 385.
• 39. Thienes C.L., Haley T.J.: Clinical toxicology. 5th ed. Lea & Febiger, Philadelphia 1972, 459.
• 40. Yamamoto R. S. i in.: Inhibition of the toxicity and carcinogenicity of N-2-Fluorenylacetamide by Acetanilide. Toxicology and Applied Pharmacology 1968, 13, 108-117.