Samoregulacja zachowań żywieniowych: wpływ standardów oraz mechanizmów kontroli działania

Kadzikowska-Wrzosek, R.; Szczygieł, D.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Samoregulacja zachowań żywieniowych: wpływ standardów oraz mechanizmów kontroli działania

Autorzy

Kadzikowska-Wrzosek R. , Szczygieł D.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://zeszyty.umg.edu.pl/

Identyfikatory

Warianty tytułu

Self-regulation of eating behaviors: the effect of standards and action control mechanisms

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule przedstawiono koncepcje teoretyczne oraz wyniki badań dotyczące wpływu na zachowania żywieniowe mechanizmów związanych z funkcjonowaniem układu nagrody oraz z działaniem procesu samoregulacji. Na ogół przyjmuje się, że za obecną epidemię otyłości i nadwagi odpowiada współ- czesne sprzyjające tyciu czy też wręcz je powodujące środowisko. W większym stopniu przyczyna wydaje się jednak leżeć w braku właściwych strategii samoregulacyjnych, które umożliwiają kierowanie zachowaniami żywieniowymi. Istotnymi elementami tych strategii są odpowiednie standardy postępowania oraz sprawne mechanizmy kontroli działania.

The article presents theoretical conceptions and results of studies concerning the effect of the mechanisms related to the functioning of the reward system and self-regulation processes on the eating behavior. It is generally accepted that the current epidemic of obesity and overweight is caused by present-day “obesogenic“ food environment. The cause, however, seems to lie more in the absence of appropriate self-regulation strategies that allow to manage eating behaviors in the right way. These strategies consist of appropriate eating standards and effective action control mechanisms.

Słowa kluczowe

układ nagrody samoregulacja standardy żywieniowe mechanizmy kontroli działania

reward system self-regulation eating standards action control mechanisms

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Morskiego w Gdyni

Czasopismo

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni

Rocznik

2014

Tom

nr 86

Strony

43--56

Opis fizyczny

Bibliogr. 50 poz.

Twórcy

autor

Kadzikowska-Wrzosek R.

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy w Sopocie

autor

Szczygieł D.

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy w Sopocie

Bibliografia

1. Adriaanse M.A., De Ridder D.T.D., De Wit J.B.F., Finding the critical cue: Implementation intentions to change one’s diet work best when tailored to personally relevant reasons for unhealthy eating, Personality and Social Psychology Bulletin, 2009, no. 35, p. 60–71.
2. Adriaanse M.A., Gollwitzer P.M., De Ridder D.T.D., De Wit J.B.F., Kroese F.M., Breaking habits with implementation intentions: A test of underlying processes, Personality and Social Psychology Bulletin, 2011, no. 37, p. 502–513.
3. Anderson D.A., Shapiro J.R., Self-reported dietary restraint is associated with elevated levels of salivary cortisol, Appetite, 2002, no. 38, p. 13–17.
4. Babicz-Zielińska E., Szczepańska E., Śleszyńska E., Problem nadwagi i otyłości w profilaktyce lekarza rodzinnego, Family Medicine & Primary Care Review, 2010, vol. 12, no. 3, p. 577–580.
5. Bandura A., Self-regulation of motivation and action through internal standards and goal systems, [in:] Goal Concepts in Personality and Social Psychology, ed. L.A. Pervin, Erlbaum, Hillsdale NJ 1989.
6. Baumeister R.F., Heatherton T.F., Tice D.M., Losing control: How and why people fail at selfregulation, Academic Press, San Diego, CA 1994.
7. Baumeister R.F, Schmeichel B.J., Vohs K.D., Self-regulation and the executive function: the self as controlling agent, [in:] Social Psychology: Handbook of Basic Principles, ed. A.W. Kruglanski, E.T. Higgins, Guilford, New York 2007.
8. Brehm J.W., A Theory of Psychological Reactance, Academic Press, 1966.
9. Brownell K.D., Horgen K.B., Food Fight: The Inside Story of the Food Industry, America's Obesity Crisis, and What We Can Do About It, McGraw Hill/Contemporary Books, New York 2004.
10. De Ridder D.T.D., De Vet E., Stok F.M., De Wit J.B.F., Adriaanse M.A., Appropriateness standards can help to curb the epidemic of overweight: response to Dewitte and to Herman and Polivy, Health Psychology Review, 2013, no. 7, p. 173–176.
11. DeRidder D., Van den Bos R., Evolutionary perspectives on overeating and overweight. Introduction to the special section of Appetite, Appetite, 2006, no. 47, p. 1–2.
12. De Vet E., De Ridder D.T.D., De Wit J., Environmental contributors to childhood overweight and obesity: a systematic review of reviews, Obesity Reviews, 2011, no. 12(5), p. 130–142.
13. De Vet E., Nelissen R.M.A., Zeelenberg M., De Ridder D.T.D., Ain’t no mountain high enough? Setting high weight loss goals predicts effort and short-term weight loss, Journal of Health Psychology, 2013, no. 18, p. 638–647.
14. Emmons R.A., The psychology of ultimate concerns, Guilford Press, New York 1998.
15. Evers C., Adriaanse M.A., De Ridder D.T.D., De Witt J.B.F., Huberts J.C., Good mood food: Positive emotion as a neglected trigger for food intake, Appetite, 2013, no. 68, p. 1–7.
16. Fila-Jankowska A., Szczygieł D., Wpływ pomiaru pobudzenia fizjologicznego na deklarowaną intensywność emocji – różnice między płciami, Psychologia Jakości Życia, 2004, nr 3(2), s. 165–182.
17. Fuhrmann A., Kuhl J., Maintaining a healthy diet: Effects of personality and self-reward versus self-punishment on commitment to and enactment of self-chosen and assigned goals, Psychology and Health, 1998, no. 13, p. 651–686.
18. Gollwitzer P.M., Fujita K., Oettingen G., Planning and the implementation of goals, [in:] Handbook of Self-Regulation. Research, Theory, and Applications, ed. R.F. Baumeister, K.D. Vohs, The Guilford Press, New York 2004.
19. Gollwitzer P.M., Oettingen G., Planning promotes goal striving, [in:] Handbook of SelfRegulation: Research, Theory, and Applications, ed. K.D. Vohs, R.F. Baumeister, The Guilford Press, New York 2011.
20. Herman C.P., Polivy J., The self-regulation of eating: Theoretical and practical problems, [in:] Handbook of Self-Regulation: Research, Theory, and Applications, ed. K.D. Vohs, R.F. Baumeister, The Guilford Press, New York 2011.
21. Holm-Denoma J.M., Joiner T.E., Vohs K.D., Heatherton T.F., The ‘Freshman Fifteen’ (the freshman five actually): Predictors and possible explanations. Health Psychology, 2008, no. 27, p. 53–59.
22. Kadzikowska-Wrzosek R., Siła woli. Autonomia, samoregulacja i kontrola działania, Smak Słowa, Sopot 2013.
23. Kadzikowska-Wrzosek R., Subiektywna ocena postępu w realizacji celu: Wpływ implementacji intencji i różnic indywidualnych w sposobie formułowania celów oraz sile woli, Psychologia Społeczna, 2011, t. 6, nr 1(16), s. 49–66.
24. Kadzikowska-Wrzosek R., Typ regulacji działania w wytrwałość i skuteczność działania: Wpływ siły woli i kontekstu sytuacyjnego, Studia Psychologiczne, 2012, t. 50, z. 3, s. 31–47.
25. Kadzikowska-Wrzosek R., Wytrwałość i skuteczność działania: Wpływ kontekstu sytuacyjnego oraz siły woli, Roczniki Psychologiczne, 2011, t. XIV, nr 2, s. 159–186.
26. Kuhl J., A functional-design approach to motivation and self-regulation: The dynamics of personality systems interactions, [in:] Handbook of Self-Regulation, ed. M. Boekaerts, P.R. Pintrich, M. Zeidner, The Academic Press, San Diego 2000.
27. Kuhl J., Fuhrmann A., Decomposing self-regulation and self-control: The volitional components checklist, [w:] Life Span Perspectives on Motivation and Control, ed. J. Heckhausen, C. Dweck, The University Press, Cambridge 2009.
28. Kuhl J., Quirin M., Seven steps toward freedom and two ways to lose it. Overcoming limitations of intentionality through self-confrontational coping with stress, Social Psychology, 2011, vol. 42, no. 1, p. 74–84.
29. Levitsky D.A., Halbmaier C.A., Mrdjenovic G., The freshman weight gain: a model for the study of the epidemic of obesity, International Journal of Obesity, 2004, no. 28, p. 1435–1442.
30. Lowe M.R., The effects of dieting on eating behavior: A three-factor model, Psychological Bulletin, 1993, no. 114, p. 100–121.
31. Łuszczyńska A., Nadwaga i otyłość. Interwencje psychologiczne, PWN, Warszawa 2012.
32. Macht M., How emotions affect eating: a five-way model, Appetite, 2008, no. 50(1), p. 1–11.
33. Mann T., De Ridder D.T.D., Fujita K., Self-Regulation of health behavior: Social psychological approaches to goal setting and goal striving, Health Psychology, 2013, no. 32, p. 487–498.
34. McCrae R.R., Costa P.T. Jr., Trait explanations in personality psychology, European Journal of Personality, 1995, no. 9, p. 231–252.
35. Muraven M., Autonomous self-control is less depleting, Journal of Research in Personality, 2008, no. 42, p. 763–770.
36. Ogińska-Bulik N., Psychologia nadmiernego jedzenia. Przyczyny – konsekwencje – sposoby – zmiany, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
37. Rozin P., Kabnick K., Pete E., Fischler C., Shields C., The ecology of eating: smaller portions sizes in France than in the United States help explain the French paradox, Psychological Science, 2003, no. 14, p. 450–454.
38. Ryan R.M., Deci E.L., Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being, American Psychologist, 2000, no. 55, p. 68–78.
39. Ryan R.M., Deci E.L., Self-regulation and the problem of human autonomy: Does psychology need choice, self-determination and will?, Journal of Personality, 2006, no. 74, p. 1557–1585.
40. Sheldon K.M., Kasser T., Coherence and congruence: Two aspects of personality integration, Journal of Personality and Social Psychology, 1995, no. 68/3, p. 531–543.
41. Szczygieł D., Buczny J., Bazińska R., Emotion regulation and emotional information processing: The moderating effect of emotional awareness, Personality and Individual Differences, 2012, no. 52, p. 433–437.
42. Szczygieł D., Jasielska A., Czy z wiekiem stajemy się bardziej inteligentni emocjonalnie? Przetwarzanie informacji o emocjach w wieku młodzieńczym i średniej dorosłości, Psychologia Rozwojowa, 2008, nr 13(1), s. 85–99.
43. Szczygieł D., Kolańczyk A., Skala poziomów świadomości emocji. Adaptacja skali Levels of Emotional Awareness Scale Lane’a i Schwartza, Roczniki Psychologiczne, 2000, nr 3, s. 155–179.
44. Van den Bos R., De Ridder D., Evolved to satisfy our immediate needs: Self-control and the rewarding properties of food, Appetite, 2006, no. 47, p. 24–29.
45. Vohs K.D., Baumeister R.F., Understanding self-regulation: An Introduction, [in:] Handbook of Self-Regulation. Research, Theory, and Applications, ed. R.F. Baumeister, K.D. Vohs, The Guilford Press, New York 2004.
46. Vohs K.D., Schmeichel B.J., Self-regulation: How and why people reach (and fail to reach) their goals, [in:] Frontiers in Social Psychology: The Self, ed. C. Sedikides, S. Spencer, Psychology Press, Philadelphia (PA) 2007.
47. Wegner D.M., Ironic processes of mental control, Psychological Review, 1994, no. 101, p. 34– 52.
48. Williams G.C., Gagné M., Ryan R.M., Deci E.L., Facilitating autonomous motivation for smoking cessation, Health Psychology, 2002, no. 21, p. 40–50.
49. Williams G.C., Grow V.M., Freedman Z.R., Ryan R.M., Deci E.L., Motivational predictors of weight loss and weight-loss maintenance, Journal of Personality and Social Psychology, 1996, no. 70, p. 115–126.
50. World Health Organization, The challenge of obesity in the WHO European Region, Fact Sheet EURO, 2005, no. 13, p. 1–4.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-02fdcbfc-6420-40f8-965a-c1c8518582d3