Utrwalenie elementów tożsamości lokalnej. Zabytkowy obiekt Elektrowni Falenickiej w Warszawie

• Autorzy: Wośko-Czeranowska Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2023.12.17

Warianty tytułu

EN

Permanent elements of local identity. Historical building of the Falenica Power Station in Warsaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W miastach, wsiach i na osiedlach (współcześnie wchodzących w skład Pasma Otwockiego), które powstawać zaczęły na południe od Warszawy pod koniec XIX w., tożsamość lokalną budowały i nadal konstytuują różnorodne elementy: przyrodnicze, przestrzenne, funkcjonalne oraz architektoniczne. Celem artykułu jest przybliżenie jednej z lokalnych dominant, integrującej pierwiastki techniki i architektury - zabytkowego obiektu dawnej elektrowni gminy Falenica Letnisko. Losy Elektrowni Falenickiej były nieodłącznie splecione z historią miasteczka, a potem osiedla. Obiekt ten nie pełni dziś pierwotnej funkcji i nieużytkowany niszczeje. Budynek stanowi dominantę przestrzenną, ma oryginalną bryłę oraz interesujący detal architektoniczny. Od momentu powstania do dziś, jest jednym z istotnych elementów budujących tożsamość lokalną wśród społeczności Falenicy.

EN

In the towns and villages that began to emerge south of Warsaw at the end of the 19th century (now part of the Otwock Range), local identity was built and still is built by various elements: natural, spatial, functional and architectural. The article aims to focus on one of the local dominants integrating the elements of technology and architecture - the historic building of the former Power Station in the Letnisko Falenica commune from 1929, which currently does not fulfil its original technical function and is decaying when not used. The fate of the Power Station was related to the village's history, and then the estate. The building was and is a spatial dominant and has an interesting shape and architectural detail, and from the time of its inception to the present day, it is one of the elements that build local identity among the Falenica community.

Słowa kluczowe

PL

integracja; synergia; architektura; technika; tożsamość miejsca; elektrownia Falenicka; zabytek; Falenica

EN

integration; synergy; architecture; technology; identity of the place; Falenica Power Station; monument; Falenica

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2023
• Tom: Z. 12
• Strony: 219--236
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wośko-Czeranowska Agnieszka

• Politechnika Warszawska, Wydział Architektury, Katedra Projektowania Urbanistycznego i Krajobrazu Wiejskiego

• https://orcid.org/0000-0003-4085-7909

Bibliografia

• 1. Bauman Z., 2007, Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, tłum. J. Łaszcz, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• 2. Dobrzyńska J., 1995, Falenica moja miłość, Damico, Warszawa.
• 3. Dymnicka M., Starosta P., 2018, Tożsamość i przynależność do miasta w dobie globalizacji, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica”, nr 19 (1), s. 83-100.
• 4. Geoportal 2, 2022, https://polska.geoportal2.pl/map/www/mapa.php?mapa=polska dostęp: 21.03.2022).
• 5. Joas H., 2009, Powstawanie wartości, tłum. M. Kaczmarczyk, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• 6. Lewandowski R., 2012, Kronenberg, Andriolli i wilegiatura, czyli podwarszawskie letniska linii otwockiej, Wydawnictwo Świdermajer, Józefów.
• 7. Madurowicz M., 2008, Miejska przestrzeń tożsamości Warszawy, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• 8. Podoski J. (red.), 1938, Letniska falenickie. Anin, Międzylesie, Radość, Zbójna Góra, Miedzeszyn, Falenica, Emilianów, Michalin, Józefów - 1938, Wydawnictwo Pierwszej w Polsce Poradni Dziennikarskiej i Literackiej, Warszawa.
• 9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 października 1924 r. o utworzeniu gminy wiejskiej Letnisko-Falenica w powiecie warszawskim (Dz. U. z 1924 r. nr 97, poz. 901).
• 10. Sadowski A., 2009, Tożsamość miasta jako kapitał kulturowy, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• 11. Szałygin J., 2008, Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa; z IX 2008 r., w zbiorach Towarzystwa Miłośników Falenicy.
• 12. UM Warszawa, 2022a, https://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=geodezja &L=pl&X=7514253.383844728&Y=5781370.029917158&S=15&O=0&T=0&komunikat=off# (dostęp 18.04.2022).
• 13. UM Warszawa, 2022b, https://ukosne.um.warszawa.pl/# (dostęp: 30.03.2022).
• 14. Urząd m. st. Warszawy Dzielnica Wawer, 2017, Niezwykły Wawer, Warszawa.
• 15. Wallis A., 1990, Socjologia przestrzeni, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• 16. Wizimirska B., 2012, Opowieści falenickie, Wydawnictwo Akademickie SEDNO, Warszawa.
• 17. Wośko-Czeranowska A., 2017, Osie rozwoju w strukturach słabo zurbanizowanych, na przykładzie Falenicy - eksperyment zrealizowany i realizowany, „Urbanistyka. Międzyuczelniane Zeszyty Naukowe”, z. 23, s. 64-87.
• 18. Wośko-Czeranowska A., 2019, Gmina Letniska Falenica. Historyczny podział administracyjny Wawra, „Gazeta Wawerska”, nr 2 (17), s. 14-15.
• 19. Wośko-Czeranowska A., 2021, Transformacja i genius loci miejscowości letniskowych w Paśmie Otwockim od końca XIX wieku, w wieku XX i obecnie, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, t. 66, s. 4-11.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).